روشنایی و نورپردازی دو جنبه مهم مهندسی علم نور هستند که با یکدیگر تفاوت دارند. روشنایی جایی مورد استفاده قرار می گیرد که استانداردهای مورد نظر برای دیدن و برخورد نکردن احسام با یکدیگر مورد نظر است. نورپردازی اغلب توسط مهندسان دیسیپلین الکتریکال مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.

اما نورپردازی جنبه معماری و هنری نور است. این بخش توسط مهندسین دیسیپلین معماری در ساختمان مورد بررسی قرار می گیرد. نورپردازی زمانی اهمیت دارد که حداقل استانداردها برای روشنایی در آن فضا رعایت شده باشد. با استفاده از نورپردازی می توان باعث تمرکز و تجمع نور در قسمت های مورد نظر شده و زیبایی را افزایش داد. نورپردازی را می توان به دو دسته کلی طبیعی و مصنوعی تقسیم کرد.

نور طبیعی کیفیت بسیار بالاتری نسبت به نور مصنوعی دارد. اما در همه ساعات شبانه روز نمی توان از نور طبیعی استفاده کرد. نوری که از پنجره ها وارد محیط ساختمان شده و ما می توانیم با بکارگیری انواع پرده ها آن ها را تعدیل کنیم. این را باید بدانید که نورپردازی در طراحی داخلی لوکس ، مدرن و اداری بسیار متفاوت است.

برای بهره گیری از نور در تمام ساعات شبانه روز، حتی در شب از نورپردازی دیگری به نام نورپردازه مصنوعی استفاده می شود. انواع نورپردازی مصنوعی را می توان مطابق ذیل دسته بندی کرد که عبارتند از:

انواع نورپردازی  در معماری

•   نورپردازی عمومی Ambient Light : در نورپردازی عمومی و محیطی از چراغ خطی، چراغ های توکارو آباژور و ... استفاده می شود. سطح نور در نورپردازی عمومی یکنواخت است و تجمع نور در یک یا چند قست بیشتر نخواهد بود.
•   نورپردازی موضعی Task Light: در این حالت از نورپردازی برای انجام عملی خاص چون مطالعهآ آشپزی، خیاطی، نوشتن و ... نور بیشتری در یک سطح متمرکز می گردد. در این سطح از نورپردازی از لامپ های رومیزی، لامپ های آویزان شدنی و لامپ های پایه دار استفاده می شود.
•   نورپردازی تأکیدی Accent Light: در نورپردازی نور به صورت جهت دار به یک بخش یا به یک فضا تابیده می شود. نورپردازی برای آثار هنری مانند تابلو نقاشی از نمونه این نوع نورپردازی است.
•   نورپردازی تزیینی یا Decorative Light: استفاده از انواع لوسترها، چراغ های آویز و رقص نور از جمله نورپردازی تزیینی به شمار می رود.
•   نورپردازی هوشمند: با پیشرفت دانش و تکنولوژی امروزه سیتم هایی در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد که با استفاده از نرم افزار روی گوشی موبایل می توان آن ها را کنترل کرد و مدیریت نمود. یکی از این سستم ها در ساختمان سیستم هوشمند داخل ساختمان یا BMS است.

تفاوت نورپردازی فضای مدرن با لوکس

از انجا که فضای مدرن با لوکس متفاوت است نورپردازی این دو فضا نیز متفاوت خواهد بود. فضای طراحی و نورپردازی فضای مدرن برای فضاهای کوچک مناسب است. در فضای مدرن سادگی و بی آلایشی در کل دکوراسیون داخلیو طراحی داخلی خانه وجود خواهد داشت. اغلب از رنگ های طبیعی استفاده می شود. در نورپردازی فضای مدرن اغلب از نور طبیعی استفاده می شود و در نورپردازی مصنوعی از اشیا و تجهیزات لوکس استفاده نمی شود. اغلب از نورپردازی عمومی و موضعی در فضای مدرن استفاده می شود.

در محیط لوکس که وسایل و تجهیزات همگی تجملاتی و لوکس هستند، وسایل نورپردازی چون لوسترها، چراغ ها و آویزهای لوکس استفاده شده و نورپردازی تأکیدی و تزیینی در فضای لوکس کاربرد زیادی دارد.

کدام نوع نورپردازی برای فضای اداری مناسب است؟

نورپردازی در طراحی داخلی فضای اداری بر مبنای سه فاکتور زیبایی، راحتی دید و محیط بینایی است. در ادارات لازم است تا روشنایی و درخشندگی در حد استاندارد باشد و با استفاده از روشنایی های مورد نظر منابع نور خریداری شوند. مهمترین فاکتور در نورپردازی فضای اداری آن است که کارکنان به کار خود متمرکز شده، کمتر دچار خستگی شوند و راندمان کاری پرسنل افزایش یابد.

در این میان اتخاب رنگ نور، جهت نور و مسزان و سایه نور اهمیت دارد. استفاده از منابع نورانی بیش از حد در این محیط جواب معکوس داده و سبب عدم تمرکز و خستگی زودتر کارکنان شده و عملکرد کارکنان تضعیف خواهد شد.

شدت روشنایی با توجه به نوع کاری شرکت باید مشخص شود. شدت روشنایی در فضای اداری بهتر است بین 750 تا 1000 لوکس باشد تا تدثیر موثری بر عملکرد کارکنان داشته باشد.

رنگ نور در محیط ادای بهتر است نور سفید، یخی و نور مهتابی باشد. نور سفید دقت کارکنان را بالا برده و از خستگی آن ها جلوگیری می کند. دمای رنگ نور بهتر است از 4500 کلوین به بالا باشد.

جهت نوردهی در محیط های اداری متمرکز نخواهد بود. نورپردازی عمومی در فضای اداری توصیه می شود. همچنین بهتر است از نورپردازی یکسان در سراسر اداره استفاده نشود. ادارات از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند نظیر اتاق کنفرانس، آبدارخانه، سالن پذیرایی و ... شدت نور در هرکدام از این فضاها بهتر است متفاوت باشد.

استفاده از نور طبیعی در ادارات نیز می بایست مورد توجه قرار گیرد تا علاوه بر صرفه جویی در مصرف برق از پرده مناسب برای پنجره های اداره استفاده کنیم تا نور مناسب وارد اداره شود. استفاده از پرده و پارتیشن های مناسب برای استفاده از نور طبیعی در طول روز در ادارات توصیه می شود.