تلفات سیل اخیر در نقاط مختلف کشور به عددی نزدیک به 100 نفر رسیده است و در این شرایط این پرسش مطرح است که آیا فعالان سیاسی و احزاب نقشی در حد مسئولیت خود در پیشگیری از این بحران‌ها دارند؟ یا فقط مسئولیتشان در حد ابراز تاسف و صدور پیام تسلیت است؟ شاید احزاب بگویند ما مسئولیت اجرایی نداریم، اما با توجه به تاثیر مستقیم مسائل زیست محیطی در زندگی مردم از جمله وقوع چندین باره سیل در سال‌های اخیر، این پرسش وجود دارد که چقدر احزاب دغدغه حفظ محیط زیست و مقابله با بلایای طبیعی برای حفظ جان انسان‌ها را داشته‌اند؟ آیا تاکنون مطالبه‌ای در این زمینه از دولت‌ها و سازمان‌های مسئول داشته‌اند یا فعالیت آنها به ارائه برنامه‌های رویایی در زمان انتخابات برمی‌گردد و بعد انتخابات اگر شکست خوردند به گوشه‌ای رفته و فقط پیام و بیانیه صادر می‌کنند و اگر پیروز شوند، سرمست از پیروزی شده و وعده‌های خود را هم فراموش می‌کنند؟
غلامرضا ظریفیان فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این زمینه به ایسنا گفت که «موضوع فعالیت احزاب بیشتر حکمرانی خوب است، اما در همین موضوع حکمرانی خوب، مسئله توسعه پایدار و حفظ محیط زیست هم وجود دارد. با این حال این موضوع محیط زیست بیشتر توسط نهادهای مدنی تخصصی دنبال می‌شود چون می‌توانند تخصصی‌تر و متمرکزتر در این حوزه کار کنند. البته وقتی جامعه مدنی ضعیف باشد، نظارت بر دولت‌ها و مطالبه از آنها چه از سوی نهادهای مردم نهاد تخصصی و چه احزاب سیاسی ضعیف
خواهد بود.»
وی ادامه می‌دهد: «احزاب یا در قدرت هستند یا در کنار قدرت که در این صورت دولت در سایه را تشکیل می‌دهند. در دنیا مرسوم است که احزاب وقتی در قدرت هستند، برنامه‌های خود را اجرایی می‌کنند و وقتی در سایه هستند باید برنامه‌های آینده خود را تدوین کنند. در کشور ما مسئله محیط زیست به یک مسئله مهم تبدیل شده است و این مسئله هم باید از مسائل مورد توجه احزاب باشد، ولی نکته اینجاست که چون نظام انتخاباتی ما حزبی نیست، احزاب هم نقشی در انتخابات ندارند که بخواهند بعدا برنامه‌های خود را اجرایی کنند.»
از سویی حمیدرضا ترقی فعال سیاسی اصولگرا نمی‌پذیرد که احزاب در این زمینه کم کاری کرده‌اند. او معتقد است که «احزاب، سیاسی هستند و مسئولیت کارهای اجتماعی و اجرایی با سایر نهادهاست و احزاب باید پیگیر حل مشکلات مردم از سوی نهادهای دولتی باشند.» ترقی ادامه می‌دهد: «مسئولیت پیشگیری از بحران‌ها با دولت هاست و از آنها باید مطالبه‌گری کرد و اینکه از احزاب در این زمینه پاسخ بخواهیم، آدرس غلط دادن است. احزاب در حد خود مطالبه‌گری داشته‌اند، ولی وقتی دستگاهی نمی‌تواند وظیفه خود را اجرا کند، نباید از احزاب دنبال پاسخ بود.»
این فعال سیاسی در پاسخ به این پرسش که موضوع محیط زیست چقدر در برنامه‌های احزاب وجود دارد؟ گفت: «هر حزبی در حد خودش در این زمینه فعال است، اما مسئولیت اصلی با سازمان‌های مردم نهادی است که در زمینه محیط زیست فعالیت می‌کنند. در سال‌های اخیر تعداد زیادی از این سازمان‌ها ایجاد شده و از سازمان محیط زیست هم پول گرفته اند، ولی خروجی عملکرد آنها مشخص نیست. در حالیکه نه وظیفه‌ای برای احزاب در این زمینه مشخص شده و نه پولی بابت آن به احزاب داده‌اند.»
واقعیت این است که مسائل زیست محیطی دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی است و احزاب هم که یکی از کارویژه آنها کسب قدرت است، دیگر نمی‌توانند به مسئله محیط زیست بی‌توجه بوده و برنامه و مطالبه جدی در این زمینه نداشته باشند. این واقعیت قابل انکار نیست که در حال حاضر در شرایط وقوع بحران‌هایی مثل سیل اخیر، احزاب در یک گوشه بوده و اگر خیلی فعال باشند، نهایتا یک پیام تسلیت صادر کرده و بدون آنکه راهکار تخصصی داشته باشند، تاکید می‌کنند که باید مانع تکرار چنین وقایعی شد. وقتی این احزاب در چنین شرایطی در کنار مردم نیستند، روشن است که مردم هم تمایلی به آنها نخواهند داشت. این در حالی است که در کنار سازمان‌های مردم نهاد، احزاب هم می‌توانند در زمینه محیط زیست فعال شوند. در حالیکه سال هاست احزاب سبز با اهداف محیط زیستی (به عنوان یکی از اهداف خود) در اروپا فعال هستند، احزاب کشورمان هم می‌توانند شاخه، کارگروه یا کمیته‌ای داشته باشند و در کنار تدوین برنامه معمول خود برای مدیریت کشور، برنامه‌ای هم برای حفاظت از محیط زیست داشته باشند تا فعالیت در زمینه محیط زیست محدود به نهادهای مردم نهاد نشود و پتانسیل کارشناسی گسترده‌تری در اختیار دستگاه‌های اجرایی که شاید فرصت کافی برای مطالعه ندارند، قرار بگیرد.
اگر قانون احزاب در این زمینه محدودیتی برای احزاب ایجاد می‌کند، آنها باید مطالبه اصلاح قانون احزاب برای گسترش فعالیت خود داشته باشند. به هر حال مسئله مردم، باید مسئله احزاب هم باشد تا آنها بتوانند جایگاه خود را در نظام سیاسی کشور به دست آورند، نه اینکه در فضای مجازی بر سر هجمه یا حمایت از مسئولانی که با کت و شلوار به میان گل و لای ناشی از وقوع سیل رفتند، چالش ایجاد کنند. یکی بگوید آن مسئولان فریب‌کارند و طرف مقابل آنها را مسئولانی دلسوز بداند که میز کار خود را رها کرده و به دل بحران رفته اند، همه می‌دانند این قبیل دعواها که در سیل اخیر شاهدش بودیم دردی از مردم آسیب دیده و داغدار دوا نمی‌کند، اما احزاب کشور که گویی بر ادامه سبیل غلط اصرار دارند به زعم خود این شرایط را فرصت خوبی می‌دانند تا ضربه‌ای به رقیب وارد سازند.
نظر شما