ملیحه محمودخواه|در راستای اجراییکردن طرح ابتکاری دهکدههای گردشگری سازمان جهانی جهانگردی، سه روستای برندق، خرانق و لارک توسط کمیته داخلی معاونت گردشگری مطابق با معیارهای اعلامشده از سوی UNWTO انتخاب و معرفی شد.
طرح ابتکاری از سوی سازمان جهانی گردشگری معرفی شده و به کشورهایی که عضو این سازمان هستند، فرستاده شده است. این طرح به منظور شناسایی و معرفی روستاهای گردشگرپذیر و تشکیل شبکهای از روستاها در سطح جهان ارایه شد. معیارهای مورد نظر در این طرح شامل دارا بودن جاذبههای تاریخی فرهنگی، جاذبههای طبیعی، صنایع دستی، محوریت اقتصاد روستا بر پایه گردشگری، مشارکت مردم روستا در فرآیند توسعه و داشتن امکانات اولیه برای ورود گردشگر است.
در این طرح هر کشور میتواند فقط سه روستا را انتخاب کند و به همین دلیل ایران نیز که یکی از اعضای این سازمان است، سه روستا را بر اساس معیارهای اعلامشده معرفی کرده است؛ روستاهایی زیبا با جاذبههای بالا و کمتر شناختهشده.
سه روستا به نام برندق از استان اردبیل، خرانق از استان یزد و لارک از استان هرمزگان انتخاب شدند تا نشان دهد فرقی نمیکند روستایی در شمال یا مرکز یا جنوب ایران واقع باشد، همه شهرها و روستاهای ایران زیباست و میتواند جاذبهای برای جذب گردشگر به شمار برود.
ولی تیموری، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی درخصوص انتخاب این روستاها توضیح داده بود که از مدتها قبل ادارات کل استانی اطلاعات جامعی از قبیل ویژگیهای گردشگری روستاها، سیاستهای روستا درخصوص توسعه پایدار و مشارکت اجتماعی، نحوه مدیریت گردشگری در روستا، شیوههای بازاریابی و تبلیغ جاذبهها و مزیتهای رقابتی آن جمعآوری و در سامانه سازمان جهانی جهانگردی وارد کرد و قرار است نتیجه این تحقیقات در آذرماه به کشورهای عضو ابلاغ شود.
ما نیز سه روستا را بر اساس معیارهای اعلامشده انتخاب کردیم که در صورت انتخاب هر کدام از این روستاها نام آن در شبکه روستاهای گردشگری قرار میگیرد و لوگو و نشان سازمان جهانی به آن تعلق گرفته و میتواند از حمایتهای معنوی این سازمان بهرهمند شود.
زیبا و تنها
اردبیل و شهرها و روستاهای اطراف آن از قدیم مرکز فعالیتهای گردشگری به شمار میرود و برندق نیز از این قاعده مستثنی نیست. روستایی زیبا که امکان ندارد به آنجا سفر کنی و دلت نخواهد مدت زمان بیشتری از طبیعت آن استفاده کنی. این موضوعی است که نادر فلاحی، مدیر کل میراث فرهنگی استان اردبیل به آن اشاره و تأکید میکند که یکی از قابلیتهای مهم این روستا شامل وضعیت جغرافیایی و استراتژیک خاص آن است. این روستا میان سه استان زنجان، گیلان و اردبیل واقع شده است. از لحاظ اقتصادی وجود منابع کشاورزی و صنایع دستی مانند جاجیم بُعد اقتصادی توسعه پایدار در این روستا را تضمین میکند، از طرف دیگر در بُعد فرهنگی وضعیت فرهنگی خاص (گشودگی فرهنگی) مردم آن یک ظرفیت عظیم برای توسعه گردشگری فراهم میکند.
از بُعد زیستمحیطی نیز مردم فرهیخته و البته آموزشدیده روستا (به وسیله انجمن محیطزیست روستا) بُعد زیستمحیطی و اکولوژیکی توسعه پایدار را فراهم ساختهاند.
نادری با اشاره به اینکه این روستا در سه سطح یا فاز در پی توسعه گردشگری است، تأکید نمیکند که در فاز اول یا کوتاهمدت، به ایجاد یا تقویت زیرساختهای مورد نیاز گردشگری اقدام میشود. در فاز دوم یا میانمدت، جاذبههایی ایجاد میشود که در سطح منطقهای به گردشگران خدمترسانی میکند و در فاز سوم یا بلندمدت، با بهرهگیری از ظرفیتهای گردشگری عشایر و جاذبههای روستا به جذب گردشگران در سطح ملی و بیناللملی دست خواهد یافت.
روستایی منحصربهفرد
این روستا با وجود مردمانی خونگرم و میهماننواز منحصربهفرد است، این موضوعی است که نادری در تعریف از این روستا به آن اشاره میکند و میگوید: «یکی از این منابع فرهنگی مهم این روستای هدف گردشگری، روحیه میهماننوازی مردم آن است و این مسأله در نگاه اول مشهود است. زنان روستا در مراسم خاصی مانند عروسیها لباس محلی به نام (تومان کوینک) میپوشند و این مسأله باعث شده است مراسم عروسی این روستا متفاوت باشد. هر ساله جشنوارهای به نام خلخال هوالاری (که در واقع موسیقی فولکوریک است) در این روستا برگزار میشود و در آن خوانندهها و موسیقیدانان محلی که به عاشیق معروف هستند، به هنرنمایی میپردازند. به دلیل تاریخ دیرینه سکونت در این منطقه، آثاری از پویشهای انسانی در آن قابل مشاهده است که در صورت رونق گردشگری، زمینه احیای آنها فراهم خواهد شد. همچنین بازیهای بومی-محلی در ایام خاصی از سال توسط مردم روستا انجام میشود که یکی از آنها به دودو (بازی شبیه به کبدی است). اهالی این روستا جزو شیعیان هستند و شیوه برگزاری عزاداری در ایام محرم با سایر نقاط کشور متفاوت است، به طور مثال مراسم شاه حسینگویان این روستا به صورت دو ردیفه بوده و متمایز است. این روستا به دلیل داشتن منابع سرشار آبی (رودخانه و چشمههای پرآب) یک باغ روستای عظیم محسوب میشود. وضعیت طبیعی این منطقه باعث رویش گیاهان دارویی و شفابخشی چون خارشتر، قوچ اوتی، کاکوتی و ... میشود. از طرفی محل رویش درختان ارس است که جذابیت بصری خاصی به این منطقه بخشیده است. به دلیل وضعیت آبی مساعد، چشمههایی هم در داخل روستا وجود دارد که مردم محلی به عنوان آبمعدنی از آن استفاده میکنند.
آبشارهای دائمی و فصلی در اطراف روستا وجود دارد که مورد توجه مردم محلی و گردشگران قرار دارد. غارهایی در کوههای این روستا وجود دارد که برای مردم محلی و گردشگران، محل تفریح و گشتوگذار است. از سوی دیگر وجود خاک مناسب و آبوهوای مطلوب این منطقه را به قطب تولید محصولات کشاورزی و باغی بدل کرده است و هر ساله تعداد زیادی گردشگر برای خرید محصولات ارگانیک به این منطقه سفر میکنند.
خرانق جذاب و ماندگار
یکهزار و 149 کیلومتر آنطرفتر و در دل کویر خرانق جلوهنمایی میکند. همان روستایی که سالها قبل از اسلام نیز مردم در آن زندگی میکردند و یکی از قطبهای تجارت به شمار میرفته است، همان زمان که قلعه خرانق را در آن بنا کردند تا از گزند دشمنان در امان بماند.
قدیمیترین منارجنبان دنیا در این روستا قرار دارد و کمی بعدتر در دوران صفویه کاروانسرای خرانق در آن ساخته شد تا محلی برای استراحت کاروانها به شمار برود.
سیدمصطفی فاطمی، مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد درخصوص این روستا میگوید: «پیش از اینکه این روستا به عنوان جاذبه گردشگری انتخاب شود، دو کاروانسرای این روستا به عنوان ثبت در یونسکو انتخاب شده بودند.
او توضیح داد که کاروانسرایی که در این روستا قرار دارد به عنوان مرکز اقامتی درآمده است و در کنار آن بومگردیهایی تشکیل شده تا از مسافران و گردشگران پذیرایی کند. طلوع خورشید در این روستا منحصربهفرد است و سبب شده تا به این روستا لقب زادگاه خورشید بدهند، زیرا از هر سوی روستا دیدن خورشید زیبایی خودش را دارد. نزدیک بودن این روستا به شهر چکچک که محل عبادت زرتشتیان به شمار میرود، جاذبههای این روستا را دوچندان کرده است. فاطمی توضیح داد که در حال حاضر برنامههای زیادی برای احیای این آثار باستانی در حال انجام است که سبب شده این روستا به عنوان کاندیدای ثبت جهانی دهکده گردشگری انتخاب شود.
جزیره مغفولمانده لارک
خلیجفارس جزایر زیادی دارد که بسیاری از آنها خالی از سکنه هستند. از بین جزایر مسکونی ایران، جزیره لارک کمتر شناختهشده است. دلیل آن قرارگیری این جزیره در کنار دو جزیره محبوب گردشگری، یعنی هرمز و قشم است که بیشتر توجهها را به سمت خود جلب کردهاند.
این جزیره از آنجایی معروف شد که چند سال پیش عکس آن در شب در مجله معتبر نشنال جئوگرافی منتشر شد. جزیره لارک جنوبیترین خاک ایران محسوب میشود، برای همین از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است و سواحل جنوبی آن نظامی هستند. در صورت صافی هوا، بهراحتی جزایر هرمز، قشم، بندرعباس و کشور عمان از سواحل لارک قابل دیدن است.
لارک و هرمز دارای آبراهه میان خود هستند که هر روز محل گذر کشتیهای باری و نفتکشهای عظیم است. البته کشتیهای غولآسا کاری با بندر کوچک لارک ندارند، چراکه اسکله آن برای این کشتیها قابل پهلوگیری نیست.
محمد اسلامی، کارشناس میراث فرهنگی در استان هرمزگان در مورد این جزیره میگوید: «جزیره لارک از قرن شانزدهم میلادی به بعد مدتی در تصرف هلندیها، پرتغالیها و انگلیسیها بوده است. تأسیسات، قلعههای نظامی با تجهیزات توپ و برجهای دیدهبانی هنوز در جزیره لارک به چشم میخورد؛ آثاری كه حكایت از اهمیت این جزیره در گذشته دارد. این جزیره در زمان سلطنت شاه عباس همزمان با تصرف سایر جزایر تنگه هرمز تحت تسلط دولت ایران درآمد.»
«قلعهای محکم در جزیره لارک موجود است که میگویند بانیاش نادرشاه است، اکنون در آن قلعه 200 خانوار ساکن و ماهیگیر هستند و معدودی نخل دارند و آب چاه شیرین و گوارا و برکه آب بارش نیز دارند. جزیره لارک دو آبادی دارد که یکی از آنها تیاب است که یک صد نفر جمعیت دارد و زبان مخصوصی دارند که ریشه آن فارسی است. دوم کوه بالا که آن نزدیک به یکصد نفر جمعیت دارد و به زبان فارسی سخن میگویند. در این جزیره زراعت نمیشود، ولی برای ماهیگیری مناسب است و به حد وفور ماهی صید و همه روز به بندرعباس و جزایر دیگر حمل میشود.»
او جاذبههای دیدنی در جزیره لارک را عاملی برای انتخاب این جزیره برای کاندیدا شدن در ثبت جهانی دهکده گردشگری میداند و معتقد است که قلعه پرتغالیهای لارک، قبرستان تاریخی و سواحل زیبا و منحصربهفرد این منطقه سبب جذب گردشگر به این منطقه شده است.
اسلامی ساحل این روستا را منحصربهفرد میداند و میگوید باید گفت که این منظره همیشگی نیست، وقتی دریا آرام و بدون موج باشد، میتوان شاهد انعکاس نور فیتوپلانکتونها در آبهای ساحلی این جزیره بود. این پدیده شاید در طول یک ماه، اصلا رخ ندهد؛ ولی دفعات رخ دادن آن هم کم نیست. فیتوپلانکتونها دستهای از آغازیان تولیدکننده هستند که خودپروردگی دارند و ۵۰ تا ۸۵درصد اکسیژن دنیا را تولید میکنند. این موجودات ذرهبینی یکی از منابع تغذیهای آبزیان به حساب میآیند. اگر تعداد بسیار زیادی از این موجودات ریز در آب دور هم جمع شوند، ممکن است رنگ آب را سبز، آبی یا به رنگهای دیگر تبدیل کنند.
نظر شما