شناسهٔ خبر: 48713056 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: راهبرد معاصر | لینک خبر

عوارض تزریق انواع واکسن کرونا

عوارض تزریق واکسن کرونا شامل درد محل تزریق، علائم تب، احساس سرماخوردگی و کسالت است که به صورت طبیعی تا سه روز پس از تزریق واکسن ممکن است بروز کند. در جدیدترین پژوهش مشخص شد واکسن سینوفارم و برکت کمترین عوارض را بعد از تزریق داشته اند.

صاحب‌خبر -

به گزارش راهبرد معاصر، عوارض تزریق واکسن کرونا شامل درد در محل تزریق،  علائم تب و احساس سرماخوردگی می باشد که به صورت طبیعی تا سه روز پس از تزریق واکسن ممکن است بروز کند. با توجه به روند واکسیناسیون و تعداد افرادی که واکسن کرونا را دریافت کرده اند بیشتر شده و به این ترتیب افراد بیشتری هم در معرض عوارض موضعی انواع واکسن کرونا قرار گرفته اند. واکسن بعد از مدت زمان مشخصی از طریق سیستم ایمنی بدن از بین می رود و عوارض طولانی مدت واکسن کرونا تا 45 روز پس از تزریق ایجاد و ماندگار می شود به همین دلیل نباید از عوارض طولانی مدت که ممکن است در آینده ایجاد شود از واکسیناسون ترسید و دچار تردید شد. پس از بررسی عوارض تزریق انواع واکسن کرونا در ایران مشخص شد واکسن سینوفارم و برکت کمترین عوارض را بعد از تزریق داشته اند.

 

مدت زمان بروز عوارض واکسن کرونا

حدوداً تا سه روز پس از تزریق واکسن کرونا، علائم تب، درد محل تزریق، احساس سرماخوردگی، کسالت و ... طبیعی است.

 اگر این علائم بیشتر از سه روز ادامه پیدا کند باید فرد به پزشک مراجعه کند، زیرا ممکن است کسی به کرونا مبتلا شده باشد و از ابتلای خود خبر نداشته باشد و واکسن را در مرحله اول ابتلایش به کرونا تزریق کرده باشد و چند روز پس از تزریق واکسن علائم بیماری‌اش بروز پیدا کند؛ به همین دلیل گفته می‌شود که بروز عوارض در پی تزریق واکسن کرونا به طور معمول تا سه روز پس از تزریق، طبیعی است و اگر بیشتر از آن شود نمی‌توان آن را به تزریق واکسن مربوط دانست و باید فرد از لحاظ ابتلا به کرونا بررسی شود؛ درواقع اگر علائم تب و سرماخوردگی و ... بیش از سه روز طول بکشد، می‌توان گفت که این بروز علائم به واسطه تزریق واکسن کرونا نیست بلکه به دلیل همزمانیِ تصادفی شروع علائم ابتلا به کرونا با تزریق واکسن است.

بعضی عوارض مثل لخته‌شدن خون و درد و ورم در ناحیه پا هم ممکن است ایجاد شود که با مراجعه به پزشک، قابل درمان است. اگر کسی بعد از تزریق واکسن دچار علائم شدید بیماری شود؛ یعنی به کوویدـ ۱۹مبتلا شده و این موارد ربطی به واکسن ندارد.

 

عوارض تزریق انواع واکسن کرونا

 

کدام واکسن ها در ایران عوارض بیشتری داشتند؟

 

معمولاً در همه کشور‌ها پیامد‌های نامطلوب بعد از ایمن‌سازی به صورت روتین ثبت می‌شوند و در ایران نیز چنین سیستمی در معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌ها در حال انجام است که به آن نظام مراقبت غیر فعال می‌گویند. برای واکسن‌های جدید لازم است که پیامد‌های اختصاصی متعاقب آن‌ها به صورت علمی و سازمان‌یافته پایش و ثبت شوند.

به دنبال بحث‌های متعدد کارشناسی در کمیته راهبری ایمنی واکسن‌های کرونا (مستقر در معاونت تحقیقات و فناروری وزارت بهداشت)، نظام مراقبت فعال پیامد‌های بعد از واکسیناسیون کووید-۱۹ به این منظور طراحی و در حال اجرا است تا در کنار نظام مراقبت غیر فعالی پایش لازم واکسن‌ها صورت بگیرد.

در همین راستا پژوهشگران کمیته راهبری مطالعات واکسیناسیون کووید-۱۹، معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، با تهیه یک گزاره‌برگ، پیامد‌های بعد از واکسن‌های کووید-۱۹ را گزارش دادند.

در این مطالعه که به صورت کوهورت آینده‌نگر انجام شده است، افرادی که در شهر‌های شاهرود، رشت، سنندج، مشهد، بیرجند، زاهدان و کرمان، یکی از واکسن‌های اسپوتنیک V، آسترازنیکا، سینوفارم و یا برکت را بر اساس دستورالعمل کشوری واکسیناسیون کووید-۱۹ دریافت کرده‌اند، مورد بررسی قرار گرفتند.

برای هر یک از این واکسن‌ها ۳۰ هزار نفر دریافت‌کننده واکسن، به صورت داوطلبانه وارد نظام مراقبت فعال شدند. هزار نفر اول دریافت‌کننده هر نوع واکسن، مشمول ثبت واکنش‌های موضعی و سیستمیک بودند. اگر شرکت‌کنندگان عوارض را در اپلیکیشن اختصاصی مطالعه ثبت نکنند، با این افراد به صورت روزانه به مدت هفت روز بعد از تزریق واکسن (هم دوز اول و هم دوز دوم)، تماس تلفنی گرفته می‌شد.

برای بررسی رخداد عوارض نامطلوب جدی و عوارض خاص، کارشناسان به صورت هفتگی تا ۱۷ هفته بعد از تزریق دوز اول و برای آسترازنیکا تا ۲۵ هفته پیامد‌ها در سامانه اختصاصی برنامه ثبت کرده و تمام موارد بستری در بیمارستان پیگیری و پرونده آن‌ها در کمیته طبقه‌بندی عوارض بررسی می‌شوند.


از شروع مراقبت در ۱۸ فروردین تا پایان تیرماه سال ۱۴۰۰، تعداد ۲۳ هزار ۵۵۱ نفر در این نظام مراقبت وارد شدند.

طبق بررسی‌های انجام شده؛ بروز حداقل یک واکنش موضعی یا سیستمیک در روز اول بعد از تزریق برای واکسن‌های آسترازنیکا، سینوفارم، اسپوتنیک و برکت به ترتیب ۹۰.۶ درصد، ۴۹.۹ درصد، ۸۳.۹ درصد و ۳۹.۵ درصد بود. این واکنش‌ها در روز‌های بعد از تزریق روند کاهشی داشتند، به طوری که در روز هفتم به ترتیب در ۱۲.۵ درصد، ۸.۴ درصد، ۸.۳ درصد و ۷.۲ درصد از شرکت‌کنندگان دیده شد.

مشاهدات حاکی از این بود که واکنش‌های موضعی و سیستمیک بعد از دوز دوم بروز کم‌تری داشت. به طوری که در روز اول بعد از دوز دوم واکسن‌های آسترازنیکا، سینوفارم و اسپوتنیک، به ترتیب ۵۴.۲ درصد، ۳۳.۶درصد و ۶۹ درصد از شرکت‌کنندگان حداقل یک واکنش موضعی یا سیستیمیک نشان دادند. تا زمان بررسی این مطالعه تزریق نوبت دوم واکسن برکت انجام نشده بود.

بررسی‌ها نشان داد که تعداد قابل توجهی از موارد کووید-۱۹ که پس از واکسیناسیون در مراقبت‌های روزانه یا هفتگی کشف شده‌اند، در ۱۴ روز اول پس از تزریق دوز اول اتفاق افتاده؛ چرا که سیستم ایمنی پاسخ‌دهی نسبی نداشته است. در بررسی ۱۸۶ مورد بیمار بستری شده به علت کووید-۱۹ پس از تزریق واکسن؛ تنها یک مورد عارضه ترومبوآمبولی ریه (Pulmonary Thromboembolism) به دنبال تزریق واکسن سینوفارم گزارش شده است.

 

عوارض بعد واکسن کرونا

به طور کلی می‌توان گفت واکنش‌های موضعی و سیستمیک تزریق واکسن در روز‌های اول بعد از تزریق در واکسن آسترازنیکا بیشتر از بقیه انواع واکسن است و در درجات بعدی واکسن‌های اسپوتنیک V، سینوفارم و برکت قرار دارند. این واکنش‌ها تا پایان هفته اول بعد از واکسیناسیون روند کاهشی دارد.

باید برای مقایسه این نتایج با مطالعات دیگر به تفاوت‌های گروه سنی و جنسی جامعه مورد مطالعه توجه داشت. در این بررسی، شرکت‌کنندگانی که واکسن اسپوتنیک را دریافت کردند، اکثرا کارکنان درمان بودند و کمترین میانگین سن و درصد مردان را در بین چهار واکسن دیگر داشتند. در مورد واکسن برکت نیز هنوز هیچ تزریق دومی از این واکسن تزریق نشده بود و حتی مراقبت‌های روزانه نیز برای هزار نفر اول کامل نشده بود. به همین دلیل نمی‌توان این نتایج را قطعی در نظر گرفت.

خوشبختانه موارد بستری متعاقب واکسیناسیون تا به حال ناچیز بوده است. با این حال باید نتایج قطعی موارد بستری و سایر عوارض شدید، با تکمیل حجم نمونه گزارش شود.

عوارض بعد واکسن کرونا

با توجه به این نتایج می‌توان گفت واکسن‌های کووید مورد استفاده در ایران، مانند سایر نقاط دنیا دارای درجاتی از واکنش‌های موضعی و سیستمیک هستند که معمولا تا هفت روز خود به خود از بین می‌رود. به نظر می‌رسد این واکنش‌ها در واکسن‌های سینوفارم و برکت که مبتنی بر ویروس غیرفعال هستند، بروز کم‌تری دارد.

پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: بررسی موارد ابتلا به کووید-۱۹ و بستری بعد از واکسیناسیون با ادامه مطالعه و افزایش حجم نمونه و مدت پیگیری امکان پذیر خواهد بود.

این محققان تاکید می‌کنند: عوارض متعاقب واکسیناسیون لزوماً منتسب به واکسیناسیون نیستند. کمیته‌ای مستقل علمی، با انتساب یا عدم انتساب هر یک از عوارض جدی به واکسیناسیون را بررسی کرده و این موضوع در گزارش نهایی لحاظ خواهد شد.

 

سینوفارم و برکت کم‌عارضه‌ترین واکسن‌های تزریق‌شده در ایران



این گزارش می‌افزاید:واکسن‌های کرونای استفاده شده در ایران نیز مانند سایر نقاط دنیا دارای درجاتی از واکنش‌های موضعی و سیستماتیک هستند که معمولا تا ٧ روز خود به خود از بین می‌رود، اما نکته قابل توجه آن است که بر اساس گزارش اخیر، به نظر می‌رسد این واکنش‌ها در واکسن‌های سینوفارم و برکت که مبتنی بر پلتفرم ویروس غیر فعال است، بروز کمتری دارد.

دراین تحقیق بررسی عوارض بعد از تزریق واکسن‌های اسپوتنیک، استرزنکا، سینوفارم و برکت با یکدیگر مقایسه شده‌اند و در نهایت براساس آیتم‌های همچون قرمزی، گرمی، خارش، تورم، درد، سفتی، کبودی، تب، تهوع، ناخوشی، لرز، سردرد، درد مفاصل، درد عضلات و خستگی واکسن‌های سینوفارم و برکت اکثرا درصد کمتری از عوارض را در ٧ روز بعد از تزریق از خود به جای گذاشته‌اند.

آن چیزی که ممکن است مورد توجه قرار گیرد اینست که براساس مطالعه انجام شده میزان ابتلا به بیماری کرونا بعد از تزریق واکسن در واکسن‌های سینوفارم و اسپوتنیک مشابه است و از این میزان واکسن استرزنکا تقریبا دوبرابر بیشتر از این دو واکسن امکان ابتلا به بیماری کرونا را داشته است. البته این مطالعه زمانی انجام شده که اکثر افرادی که واکسن استرزنکا را دریافت کردند هنوز دُز دوم واکسن خود را تزریق نکرده اند.

این نتایج مهم زمانی دقیق‌تر می‌شود که جامعه مورد مطالعه (٣٠ هزار نفر برای هر واکسن) تا پایان زمان پیگیری مورد بررسی قرار گیرند و تا آن لحظه با احتیاط می‌توان از نتایج به دست آمده بهره‌مند شد.

 

 

عوارض تزریق واکسن آسترازنکا 



از میان تمام واکسن‌ها، بر اساس آن چه اعلام شده، واکسن آسترازنیکا بیشترین میزان عوارض را داشته است. مصطفی نوری‌زاده، عضو هیأت علمی دانشکده بیوتکنولوژیک ترکیه و دانشیار دانشگاه بیوتکنولوژیک در ایران درباره این موضوع می‌گوید: «در بدن بعضی افراد پس از تزریق واکسن آسترازنیکا، آنتی‌بادی ایجاد می‌شود که باعث تجمع پلاکت‌ها در یک ناحیه می‌شود و به هم می‌چسبند. همین موضوع سبب تولید لخته خون می‌شود که خطرناک است، اما موارد ابتلا به چنین عارضه‌ای نادر است.»

به گفته او، برای پیشگیری و کنترل این موضوع در کشور‌های اروپایی به این نتیجه رسیدند که این عارضه در افراد زیر ۶۰سال و به‌طور ویژه زنان کمتر از ۴۰سال بیشتر دیده می‌شود. همچنین احتمال خطر لخته شدن خون بر اثر تزریق این واکسن، بیشتر پس از تزریق دوز اول ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل هر شخصی در هر سنی با داشتن مشکلات پلاکت نباید واکسن آسترازنیکا را تزریق کند. او تأکید می‌کند که عوارض این واکسن هم مانند سایر واکسن‌ها تا ۵روز طبیعی و مانند سرماخوردگی است: «اگر فردی بین روز‌های پنجم تا بیست‌وهشتم بعد از تزریق این واکسن، علائمی مثل تاری دید، درد شدید در ناحیه قفسه سینه یا سردرد‌هایی شبیه میگرن داشت، حتما باید به پزشک مراجعه کند و در نخستین فرصت تعداد پلاکت‌های خونی کنترل شود.»

نوری‌زاده به نکته دیگری اشاره و تأکید می‌کند که کارایی واکسن به میزان عوارض آن نیست؛ یعنی اگر واکسنی عوارضی نداشت، نباید تصور کرد که کارایی هم ندارد؛ «بدن هر شخص با عفونتی که از طریق واکسن ایجاد می‌شود، نوعی ایمنی در حافظه سلولی خود ذخیره می‌کند و در مواجهه‌های بعدی با همان عفونت، در مقابل آن از بدن محافظت می‌کند و به ویروس پاسخ ایمنی می‌دهد.»

این عضو هیأت علمی دانشکده بیوتکنولوژیک ترکیه می‌گوید، بهتر است افراد نیم‌ساعت پس از تزریق واکسن در محل حضور داشته باشند، تا اگر آلرژی داشته باشند با مداخله پزشک برطرف شود. کسانی هم که به دارو‌هایی مانند پنی‌سیلین حساسیت دارند، می‌توانند با خیال راحت واکسن بزنند. واکسن‌های غیر فعال مانند برکت، فخرا و نورا، بهارات و سینوفارم عوارض کمتری دارند، اما عوارض واکسن‌های اسپوتنیک‌وی و آسترازنیکا بیشتر است؛ چراکه قسمتی از پروتئین یا تاج‌های ویروس قرار است در بدن ما تولید شود و بدن ما نسبت به آن پاسخ دهد که در بعضی افراد ممکن است با عوارض مواجه شود که طبیعی است.

نظر شما