سلامت نیوز: هنوز مدت زیادی از خبر خودکشی سریالی چهار رزیدنت نگذشته است که یک منبع موثق از خودکشی یک رزیدنت دیگر اینبار در دانشگاه علوم پزشکی مشهد خبر داده است.

به گزارش سلامت نیوز، بعد از خودکشی رزیدنت ها مسوولین وعده هایی برای حل مشکلات آنها دادند و جلسه پیگیری مشکلات دستیاران با حضور ریاست کل سازمان نظام پزشکی کشور و معاون آموزشی سازمان و معاونین آموزشی و دانشجویی و مدیر صندوق رفاه دانشجویی وزارت بهداشت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اردیبهشت ماه برگزار شد که در نهایت در اوایل خرداد جاری دکتر سیماسادات لاری و نیز دکتر علی اکبر حق دوست معاونین فرهنگی دانشجویی و آموزشی وزارت بهداشت در نامه ای خطاب به وزیر بهداشت به مشکلات رزیدنت ها پرداخته اند و خواستار تشکیل کمیته ای برای برطرف کردن مشکلات شده اند اما هنوز مشخص نیست که وزیر بهداشت چه دستوری روی این نامه داده است و بیم آن می رود با توجه به اینکه چیزی به پایان دولت دوازدهم نمانده است رسیدگی به مشکلات رزیدنت ها در این میان به فراموشی سپرده شود این در حالی است که به نظر می رسد اگر اقدام عاجلی برای رسیدگی به وضعیت رزیدنت ها صورت نگیرد بعید نیست که شاهد موارد دیگر خودکشی در میان رزیدنت ها باشیم.

با توجه به خودکشی یک رزیدنت دیگر درباره مشکلات رزیدنت ها با دکتر مهدیار سعیدیان فعال صنفی پزشکان گفت و گویی داشتیم. وی رفع مشکلات رزیدنت ها را نیازمند تدوین قانون در مجلس می داند و می گوید: «مجلس اگر ادعای مجلس انقلابی دارد بخصوص کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این زمینه باید احساس مسوولیت کند.»

در ادامه گفت و گو با دکتر سعیدیان را می خوانید:
دکتر مهدیار سعیدیان پزشک و فعال صنفی پزشکان در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز، گفت:« وضعیت رزیدنت ها در ایران با رزیدنت ها در اروپا و امریکا قابل مقایسه نیست. در حال حاضر در کشورمان، رزیدنت های داخلی و عفونی که عملا خط اول مقابله با کرونا هستند چیزی به نام حقوق اضافه کرونا ندارند و تنها یک مبلغ ناچیزی شاید در حد 100 هزارتومان به عنوان کارانه ماهانه آن هم با تاخیر چندین ماهه به آنها پرداخت می شود که بیشتر در حد یک توهین است تا یک حقوق.این در حالی است که به رزیدنت های دیگر رشته ها از جمله رزیدنت های گوش و حلق و بینی حق الزحمه کرونا پرداخت می شود.»

اجرای سلیقه ای قانون محدودیت کشیک رزیدنت ها
وی در ادامه گفت:« حداقل شیفت رزیدنت های ایرانی باید 24 ساعت باشد و تا 32 ساعت هم ممکن است شیفت آنها ادامه پیدا کند که در شرایط شیوع کرونا این شیفت ها حساب و کتابی ندارد و رزیدنت ها را مجبور می کنند پشت سر هم شیفت باشند این در حالی است که طبق قانون حداکثر کشیک یک رزیدنت 12 کشیک در ماه است ولی این مسئله در سطح کشور رعایت نمی شود و دانشگاه های علوم پزشکی به صورت سلیقه ای این قانون را تغییر می دهند و آن را رعایت نمی کنند.»
این فعال صنفی درباره حقوق ناچیز رزیدنت ها گفت:« حقوق رزیدنت های مجرد در ایران ماهیانه 2 میلیون و پانصد هزارتومان است و حقوق رزیدنت های متاهل نیز 3 میلیون و صدهزار تومان در تهران است که این حداکثر حقوق است در شهرهای کوچک حقوق رزیدنت ها از این هم کمتر است. برخی مقامات می گویند رزیدنت ها دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستند و توقع زیادی دارند! در حالی که رزیدنت ، یک پزشک با تمام مسوولیت های یک پزشک است حتی در مواردی که برای بیمار مشکلی پیش بیاید و قصور پزشکی تشخیص داده شود اغلب اساتید از زیر بار این مسئله فرار می کنند و دیه بیمار بین رزیدنت ها تقسیم می شود در حالی که رزیدنت حقوق یک پزشک را ندارد ولی مسوولیت کامل یک پزشک را دارد پس رزیدنت ها اصلا قابل مقایسه با دانشجویان تحصیلات تکمیلی دیگر رشته ها نیستند.»

مشکلات اقتصادی وحشتناک از دلایل خودکشی رزیدنت ها
وی در ادامه گفت:« اگر بخواهیم در جامعه نگاه کنیم پایه حقوق یک رزیدنت یک میلیون و 400 هزارتومان است در صورتی که پایه حقوق یک کارگر ساده 2 میلیون و ششصد هزارتومان است. رزیدنت ها اکثرا در سن میانسالی هستند و متاهل هستند و مشکل مسکن متاهلی دارند و اگر دارای فرزند هم باشند شرایط برای آنها غیرقابل تحمل می شود. یکی از دلایل فشارهای روحی و خودکشی رزیدنت ها مشکلات اقتصادی وحشتناکی است که دارند.»

دکتر سعیدیان افزود:«رزیدنت های رشته های مختلف برای جبران شرایط مالی بد خود ناچار هستند بین کشیک های رزیدنتی که حداقل 16 کشیک است در درمانگاه ها به عنوان پزشک عمومی شیفت دهند که این شیفت ها در واقع خارج از قانون کار است با این اوصاف رزیدنت ها فرصتی برای استراحت و درس خواندن ندارند. یکی از دلایلی که ظرفیت رشته های پراسترسی مثل طب اورژانس چندین سال است که تکمیل نمی شود به همین علت است چون انگیزه ای برای پزشکان برای تحصیل در این رشته ها باقی نمی ماند.»

جان رزیدنت ها در خطر است
وی با اشاره به کم خوابی رزیدنت ها گفت:«از لحاظ علمی اگر بخواهیم به این مسئله نگاه کنیم کسی که 24 ساعت شیفت است سطح عملکرد و کارایی اش کاهش پیدا می کند به گونه ای که این وضعیت را مقاله های علمی مقایسه می کنند با این مسئله که بیخوابی 24 ساعته مانند وجود یک دهم درصد الکل در خون است. در کشورهایی که مصرف الکل خوراکی مجاز است قانونشان این است که حد مجاز الکل موجود در خون برای رانندگی 8 صدم درصد باشد یعنی بیخوابی برابر است با اینکه فرد دچار مسمومیت الکلی شده است و تصور کنید یک رزیدنت با این وضعیت بیمار می بیند. بنابراین جان رزیدنت ها فراتر از خودکشی در تهدید است. ما مواردی زیادی داشتیم از رزیدنت هایی که دچار سکته های قلبی و مغزی بر اثر فشار کاری و شیفت های طولانی مدت شده اند.»

فعال صنفی پزشکان تاکید کرد:« گاهی اوقات شیفت های رزیدنت ها تا 72 ساعت طول می کشد چطور چنین فردی می تواند از لحاظ علمی و بیولوژی کارایی موثری داشته باشد؟ این مسئله خطای پزشکی رزیدنت ها را هم افزایش می دهد در حالی که قانون و دانشگاه ها در این مسئله هیچ حمایتی از رزیدنت ها نمی کنند و رزیدنت بیمه مسوولیت ندارد. وقتی که یک رزیدنت خودش تحت فشار باشد چطور می تواند تصمیم گیری درستی داشته باشد؟ بخصوص رزیدنت های سال اولی که کشیک های طولانی دارند و در اورژانس کار می کنند و باید تصمیم گیری آنی داشته باشند که این مسئله درصد خطای آنها را بالا می برد و مشکل برای سلامت جامعه بوجود می آورد.»

رزیدنت ها هزینه درمان کرونا را از جیب می پردازند
کم کاری وزارت بهداشت در قبال رزیدنت ها
وی در پاسخ به اینکه کشورهای دیگر برای رزیدنت ها چه تسهیلاتی در نظر می گیرند، گفت:« رزیدنت ها در کشورهای دیگر مشمول قانون کار می شوند و از بیمه برخوردار هستند در حالی که رزیدنت های ایرانی حتی وقتی که مبتلا به کرونا می شوند هزینه سی تی اسکن ساده را باید از جیب خود پرداخت کنند که جای تاسف دارد و این ناشی از کم کاری وزارت بهداشت در قبال رزیدنت ها است.»

دکتر سعیدیان در ادامه گفت:« حداقل حقوق یک کارگر معمولی در امریکا 7 دلار و 25 سنت در هر ساعت است و یک رزیدنت نیز 20 تا 31 دلار در ساعت دریافت می کند. در امریکا در شرایطی مثل بحران کرونا که کادر درمان با فشار کاری مواجه هستند بیمارستان ها موظف هستند که خودشان هماهنگی کنند با بقیه پزشکان و متخصصینی که تحت استخدامشان هستند تا این فشار کاری را تقسیم کنند در حالی که در ایران وضعیت اینگونه نیست و اساتید در منزل خود هستند و به صورت تلفنی دستورات را می دهند و این رزیدنت ها هستند که فشار کاری را تحمل می کنند.»

وی افزود:« در امریکا و اروپا برای رزیدنت ها به صورت دوره ای پرسشنامه هایی طراحی می کنند و درباره سختی کار، کمبود خواب، شرایط روانی و مشاوره های روانپزشکی در محیط کار و میزان کارایی شان در شیفت ها نظرسنجی می شود و مددکاران و روان درمان ها فشار کاری آنها را ارزیابی می کنند براین اساس است که شیفت کاری رزیدنت ها برنامه ریزی می شود.»

لزوم مشاوره روانی رزیدنت ها
فعال صنفی پزشکان گفت:« کشیک پشت سرهم در ایران حداقل تا 72 ساعت است در حالی که در امریکا و اروپا محدودیت کشیک پشت سرهم 32 ساعت است و بعد رزیدنت ها باید به صورت اجباری استراحت کنند و اگر بیمارستانی این کار را نکند رزیدنت ها می توانند رسما و به طور قانونی شکایت کنند. در انگلستان محیط هایی به اسمWellbeing Hub وجود دارد که محیط استراحت و برای پشتیبانی روانی رزیدنت ها است حتی ماساژور دارند و در دوران کرونا حتی خدمات ویژه بیشتری برای آنها در نظر گرفته اند.»

وی خاطرنشان کرد:«در ایران نیز باید یک محیط آرامش و استراحت برای رزیدنت ها ایجاد کنند و مشاوره های روانی داشته باشند بدون اینکه ترس داشته باشند که حراست آن را ضبط کند. مشاوره های روانی باید بدون ترس از ضبط در پرونده باشد رزیدنت باید حقوق اولیه اش حفظ شود چنین نباشد که رزیدنت گزارش دهد و بعد برایش پرونده سازی شود و در تحصیلش مشکل ایجاد شود. متاسفانه این ترس وجود دارد که فعالیت صنفی را معادل با فعالیت سیاسی می دانند در حالی که فعالیت صنفی در همه جای دنیا شناخته شده است در قانون اساسی ما هم وجود دارد. به طور مشخص حراست های دانشگاه های علوم پزشکی با این مسئله مقابله می کنند.»

استراحت بعد از کشیک های سنگین حداقل انتظار رزیدنت ها
وی در ادامه گفت:«مشکل ما این است که باید به جامعه اگاهی بخشی بدهیم که رزیدنت، دانشجوی تحصیلات تکمیلی نیست. رزیدنت یک پزشکی است که در حال تجربه اندوزی است و آموزش می بیند درضمن کار سنگین هم انجام می دهد. سازمان نظام پزشکی باید کمپین های حمایت قانونی از رزیدنت ها طبق قانون کار ایجاد کند، این وظیفه سازمان نظام پزشکی است. باید شرایط پانسیون و محل استراحت رزیدنت ها استاندارد شود کمک هزینه مسکن دریافت کنند چون همانطور که گفته شد خواب و آرامش بعد از کشیک های سنگین حداقل انتظار رزیدنت ها است.»

وی تاکید کرد:« افزایش حقوق رزیدنت ها باید متناسب با تعهدات قانونی که دارند لحاظ شود که ناچار نشوند خارج از بیمارستان شیفت دهند تا حداقل خرج زندگی را دربیاورند که به درس و کارایی آنها هم لطمه وارد کند. راهکار حل مشکلات رزیدنت ها در اولین قدم تدوین یک قانون رسمی است که باید مجلس و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این زمینه کمک کند. متاسفانه در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس موضع گیری هایی را بر علیه رزیدنت ها می بینیم که انگار این نمایندگان فقط پزشک هستند و جزو کادر درمان نیستند و از مشکلات رزیدنت ها بی خبر هستند. رییس کمیسیون بهداشت، دکتر شهریاری در شرایطی که پیش آمده بود و رزیدنت ها با راه اندازی کمپینی خواستار تعویق آزمون دستیاری شده بودند ایشان زیر بار کمک نرفت و عنوان کرد که رسیدگی به این مسئله وظیفه کمیسیون آموزش مجلس است.»

تدوین قانون اولین قدم برای حل مشکلات رزیدنت ها است
وی در ادامه گفت:« تدوین قانون برای حل مشکلات رزیدنت ها اولین قدم است که مجلس اگر ادعای مجلس انقلابی دارد بخصوص کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این زمینه باید احساس مسوولیت کند و از فعالان صنفی و نماینده های شوارهای صنفی دانشگاه های علوم پزشکی دعوت کند و آنها بدون وابستگی سیاسی و ترس بتوانند مشکلاتشان را مطرح و به مشکلات آنها گوش داده شود.»
دکتر سعیدیان خاطرنشان کرد:« رزیدنت ها در خط اول مبارزه با کرونا هستند و در حال حاضر به قول وزیر بهداشت، کشور در شرایط جنگی قرار دارد و رزیدنت ها سربازان خط مقدم هستند که باید از آنها حمایت شود اما مهمتر از تدوین قانون برای حل مشکلات رزیدنت ها این است که قانون باید ضمانت اجرایی داشته باشد چنین نباشد که وزیربهداشت یا رییس دانشگاه های علوم پزشکی که تغییر کردند روسای بعدی قانون را نادیده بگیرند، متاسفانه در بسیاری از قوانین در زمینه بهداشت و درمان کشور این مشکل را داریم که قوانین ضمانت اجرایی ندارند علتش هم شاید این باشد که قانونگذاران خودشان این شرایط را نگذرانده اند و واقف نیستند.»

وقتی رزیدنت ها از همه جا رانده و مانده می شوند
وی در ادامه گفت:« سلامت کادر درمان و رزیدنت ها و عملکرد آنها به طور مشخص رابطه مستقیمی با سلامت بیماران دارد این مسئله باید اینقدر برای وزارت بهداشت مهم باشد که بیاید برای حل مشکلات رزیدنت ها قانونی تدوین کند یا به صورت لایحه از طریق دولت به مجلس ارائه دهد این توقع بیشتر از وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی می رود. انتخابات نظام پزشکی نزدیک است و ممکن است یک گروه دیگر بیایند با جهت گیری های سیاسی دیگر و مسئله رزیدنت ها باز به فراموشی سپرده شود و رزیدنت ها باید از اول شروع کنند و کمپین تشکیل بدهند. وقتی رزیدنت ها در فضای مجازی هشتگ می زنند این یعنی از همه جا رانده و مانده شده اند و وزارت بهداشت آنطور که باید به مشکلات آنها نگاه نمی کند.»

وی گفت:« آیا وزارت بهدات برایش اهمیت دارد که پزشکان عمومی را استخدام کند تا رزیدنت ها ناچار نباشند وظایف پزشک عمومی را انجام دهند و اضافه کاری داشته باشند؟ خیر وزارت بهداشت برایش مهم نیست اگر جهت گیری های وزارت بهداشت را نگاه کنید تبلیغات محور شده است.»

فعال صنفی پزشکان تاکید کرد:« پزشکان عمومی در کشور ما زیر خط فقر قرار دارند در صورتی که پزشکان عمومی خط اول سلامت در هر جامعه هستند و متاسفانه از ابتدای اجرای طرح تحول سلامت در زمان دکتر قاضی زاده هاشمی نظام سلامت کشور درمان محور شد به جای اینکه کشور سلامت محور و پیشگیری محور شود و پزشکان عمومی حذف شدند. تا چند سال پیش روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور، پزشک عمومی بودند متاسفانه طرح تحول سلامت یک آفتی بود که هم به کادر درمان آسیب زد و هم به مردم. پزشکان عمومی که در روستا کار می کنند با حداقل حقوق و پرداختی های با دو سال تاخیر مواجه شده اند یک عده در ستادهای دانشگاه های علوم پزشکی و وزارت بهداشت پول های هنگفتی را بردند و هیچ کسی هم پاسخگو نبود و وزیر بهداشت استعفا داد و پاسخگو نبود.»

وزارت بهداشت انگیزه ای برای بیمه کردن رزیدنت ها ندارد
وی با طرح این سوال که آیا وزارت بهداشت برایش مهم است که به رزیدنت ها حق مسکن و حق بیمه بدهد، گفت:« جواب این سوال از نظر من منفی است وزارتخانه برای این کار انگیزه ای ندارد. دکتر لاری گفته اند رزیدنت ها می توانند خودشان را بیمه کنند بعد نرخی که برای بیمه آنها اعلام کرده اند معادل نرخ بیمه خویش فرما است. حداقل یک بیمه درمانی برای رزیدنت ها در نظر بگیرند که وقتی بیمار می شوند از جیب خود پول سی تی اسکن پرداخت نکنند این برای وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی خیلی بد است. متاسفانه سازمان نظام پزشکی آنقدر که باید کارایی نداشته است، این سازمان یک سازمان صنفی خالص نیست و وظیفه دارد هم از حقوق بیمار دفاع کند و هم از حقوق کادر درمان ولی این وسط این سازمان بیشتر قربانی سیاسی کاری شده است. متاسفانه نماینده های کمیسیون بهداشت مجلس هم در برابر حل مشکلات رزیدنت ها کم کاری می کنند آقایان تلفن هایشان را پاسخ نمی دهند. »

دکتر سعیدیان در ادامه گفت:« نباید مشکلات را منحصر به رزیدنت ها و شهرهای بزرگ بدانیم و نگاه پایختت نشینی و مرکزیت تهران داشته باشیم. در شهرهای کوچک تر که رزیدنت به تعداد کم پذیرش می کنند فشار زیادی بر روی رزیدنت ها وارد می آید و اگر هم رزیدنت نداشته باشند همه این فشارها بر روی اینترن وارد می آید. نگاه به مشکلات رزیدنت ها باید نگاه کلان و کشوری باشد مشکل رزیدنت ها مشکل سلامت جامعه است. البته ما فشار به بقیه کادر درمان را منکر نمی شویم ولی در اینجا مشکلات رزیدنت ها مطرح است.»

لزوم به تعویق افتادن آزمون ارتقاء دستیاری
وی گفت:« مسئله دیگر آزمون ارتقاء دستیاری است که هرسال برای دانشجویان تخصص برگزار می شود که رزیدنت ها خواهان تعویق این آزمون هستند به دلیل اینکه در این 15 ماه شیوع کرونا رزیدنت ها هم کار درمانی کردند هم مشکلات خانوادگی داشتند یا حتی خانواده خود را از دست دادند وهم مشکلات معیشتی داشتند و فرصتی برای درس خواندن نداشته اند. عملا رزیدنت در این سیستم استثمار می شود. سازمان نظام پزشکی به دلیل اختلافات سیاسی که دارد قدرت چانه زنی کافی را ندارد و وزارت بهداشت نیز انگیزه ای برای حل مشکلات رزیدنت ها ندارد کمیسیون بهداشت مجلس هم عملا زیر بار حل مشکل رزیدنت ها نمی رود.»

تعهدات رزیدنت ها مانند قرارداد ترکمانچای است
وی در پایان به مسئله تعهدات سنگین رزیدنت ها اشاره کرد و گفت:« تعهدات رزیدنت ها مانند قرارداد ترکمانچای است رزیدنتی که تعهد می دهد باید دو نفر کارمند شاغل که حداقل 20 سال سابقه کاری داشته باشد را به عنوان ضامن معرفی کند و در متن تعهدنامه آمده است که اگر به هر علتی رزیدنت ترک تحصیل کند باید تمام هزینه را به وزارت بهداشت پرداخت کند و حق خروج از کشور را ندارد یا حتی اگر فوت کند ورثه باید این هزینه را پرداخت کنند.»