به گزارش مفدا، برگزاری این آزمون به شکل دوبار در یک سال و تغییر منابع، شش ماه پیش از برگزاری آزمون، از مهمترین مواردی است که معترضان به برگزاری چهل و هشتمین آزمون پذیرش دستیار تخصصی پزشکی مطرح می‌کنند.
علی‌اکبر حق‌دوست، معاون آموزشی وزارت بهداشت در گفت‌وگوی تفصیلی با سپید به همه این ابهامات و اعتراض‌ها پاسخ داد. او تاکید دارد که برگزاری آزمون دستیاری در اسفند ۹۹ و تغییر در منابع آزمون برخی رشته‌ها، کاملا منطبق با قوانین و مقررات موجود است. مشروح این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید.

 برخی داوطلبان آزمون دستیاری گلایه دارند که منابع آزمون را خیلی دیر به آنها اعلام کرده‌اند و به همین دلیل، فرصت کافی برای مطالعه ندارند. آنها به مصوبات قانونی اشاره می‌کنند که در آن قید شده است که باید بین تاریخ برگزاری آزمون دستیاری و اعلام منابع آن حداقل ۹ ماه زمان وجود داشته باشد. تا چه حد این اعتراض‌ها را وارد می‌دانید؟
در حال حاضر اعتراض‌های زیادی از کانال‌های مختلف به من می‌رسد که درخواست دارند آزمون را به تعویق بیندازیم. گفته می‌شود که منابع آزمون دستیاری را باید ۹ ماه قبل از برگزاری آزمون اطلاع می‌دادیم که برخی معترضان ادعا دارند که این اتفاق نیفتاده است. باید اعلام کنم که این حرف‌ها واقعیت ندارد. منابع آزمون دستیاری، قبل از ۹ ماه از تاریخ برگزاری آزمون اعلام شده است. این موضوع نیز هم به صورت کتبی و هم در وبسایت‌ها اعلام شده است. اگر تاکنون واقعا نقصی در این زمینه بود، این آزمون از طریق نهادهای نظارتی به تعویق می‌افتاد. بنابراین از نظر قانونی، اشکالی به این موضوع وجود ندارد. در این بین، باید در نظر داشت که فقط دو منبع آزمون دچار تغییر شده است و نه منابع آزمون همه رشته‌ها.

داوطلبان معترض می‌گویند طبق مصوبات قانونی نباید در یک سال، دوبار آزمون دستیاری برگزار شود. آنها معتقدند برگزاری آزمون دستیاری در اسفندماه، این مصوبه قانونی را دور می‌زند.
اتفاقا ما هم در حال اجرای همان قانون هستیم. همین قانون می‌گوید باید در بهمن یا اسفند هر سال، آزمون دستیاری برگزار شود. در اسفند سال گذشته که در اوج بیماری کرونا قرار داشتیم، ستاد ملی مقابله با کرونا به عنوان عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری، دستور داد که این آزمون به سال آینده موکول شود. بنابراین آزمون دستیاری که در سال ۹۹ برگزار شد، همان آزمونی است که باید در اسفند ۹۸ برگزار می‌شد، ولی به دلیل شرایط ویژه کرونا برگزار نشده بود. بنده به عنوان معاون آمورزشی وزارت بهداشت وظیفه دارم که قانون را اجرا کنم. قانون هم به برگزاری آزمون دستیاری در اسفندماه تاکید دارد. در عین حال اگر هم قرار باشد که دوباره آزمون را در اسفند برگزار نکنیم، ستاد ملی کرونا باید این دستور را صادر کند.

جدای از نارضایتی نسبت به تاریخ برگزاری آزمون دستیاری، برخی داوطلبان گلایه دارند که منابع آزمون دستیاری با منابع آزمون پیش کارورزی، یکسان نیست. آیا واقعا منابع این دو آزمون با همدیگر فرق دارد؟
 قطعا باید منابع این دو آزمون یکسان باشد و ما هم این را قبول داریم، اما باید در نظر داشت که طبق منطق در وزارت بهداشت و در کل نظام آموزشی کشور، سال تحصیلی از مهر شروع می‌شود و تا شهریور سال آینده ادامه دارد. قبلا هم همینطور بوده است. بنابراین باید منابع اسفندماه با منابع شهریور ۱۴۰۰، یکسان باشد که این موضوع رعایت شده است. یعنی در این زمینه هم عین قانون را اجرا می‌کردیم.

 برخی داوطلبان آزمون دستیاری می‌گویند به دلیل شرایط ویژه کرونا، فرصت مطالعه نداشته‌اند و درگیر درمان کرونا بوده‌اند. آیا این امکان وجود نداشت که تسهیلاتی برای این گروه از داوطلبان فعال در خط مقدم درمان کرونا قائل بود؟
 ما به همه این زحمت‌ها و فداکاری‌ها احترام می‌گذاریم و بسیار برای آن ارزش قائل هستیم، اما باید اینطور نگاه کرد که این آزمون هم یک مسابقه است. اکثر داوطلبان آزمون دستیاری، متاثر از کرونا شده‌اند. بنابراین اگر بحث سختی و آسیب است، این اتفاق برای همه افتاده است. حتی عده‌ای هم در این مدت به ما نامه نوشته‌اند و درخواست کرده‌اند که تاریخ برگزاری آزمون دستیاری عوض نشود. البته تاکنون نظرخواهی درباره تاریخ برگزاری آزمون دستیاری انجام نشده است که بدانیم کفه ترازو به سمت کدام گروه از داوطلبان است، اما معتقدم همواره باید نظم و قانونمداری از اصول آموزش باشد. تردید و شک و جابجایی در تاریخ آزمون‌ها می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری در حوزه آموزش ایجاد کند. حتی اگر تعداد کمتری از داوطلبان تمایل به برگزاری آزمون دستیاری در اسفندماه داشته باشند، حق با آنهاست. اگرچه هیچ نظرسنجی در این خصوص انجام نشده است و واقعا نمی‌دانیم که چند درصد از داوطلبان با برگزاری آزمون دستیاری در اسفند موافق یا مخالف هستند، ولی سیاست ما باید در هر شرایطی اجرای قانون باشد. حتی اگر یک نفر هم موافق برگزاری آزمون در زمان قانونی باشد، ما نمی‌توانیم حق قانونی او را زیرپا بگذاریم.

 فرض کنیم که معاونت آموزشی کوتاه بیاید و بخواهد آزمون دستیاری را به تعویق بیندازد. اگر مثلا این آزمون، چهار ماه دیرتر برگزار شود، چه تبعاتی به دنبال خواهد داشت؟
ببینید ما در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰، ماه مبارک رمضان را در پیش داریم. در خردادماه نیز انتخابات ریاست جمهوری را داریم که قطعا این اتفاق بزرگ بر همه فرآیندهای ما اثر خواهد گذاشت. حتی معلوم نیست که پرونده انتخابات ریاست جمهوری، خرداد ماه بسته شود، زیرا احتمال دارد که مثلا انتخابات به دور دوم برود. آزمون دستیاری هم یک فرآیند بلندمدت است. شما امتحان را می‌گیرید، ولی بعد از آن با انبوهی از اعتراض‌ها مواجه خواهید بود. حتی گاهی با فشارهای مختلف و گاه غیرقانونی، برخی داوطلبان تلاش می‌کنند که نتیجه را به نفع خود تغییر دهند. بعد از این فرآیند باید نمرات تعیین شود. برخی رشته‌ها نیز به مصاحبه نیاز دارند. فرآیند مصاحبه هم که زمان‌بر است. بعد از آن باید نتایج نهایی را اعلام کنیم. داوطلبان قبول شده باید فرصت کافی داشته باشند که مثلا فرآیند اجاره خانه در شهر قبولی خود را طی کنند. اگر هم فرزندی داشته باشند که باید زمان داشته باشند تا ثبت نام دانش آموزان در مدارس را انجام بدهند. تقریبا همه دانشگاه‌ها نیز از داوطلبان قبول شده می‌خواهند که ۲۰ روز قبل از مهر به بخش‌های بیمارستانی بروند. کارگاه‌های آموزشی برای آنها برگزار می‌کنند. بنابراین تعویق آزمون دستیاری به سال ۱۴۰۰، حاشیه‌های بسیار زیادی خواهد داشت. همچنین سوال این است که من چطور می‌توانم اعضای هیات علمی را در سطح کشور قانع کنم که در ایام عید یا ماه مبارک رمضان به طراحی سوال بپردازند؟ درواقع باید حق و حقوق ممتحنین را هم در نظر بگیریم.

 آیا تلاشی صورت گرفته است که با داوطلبان معترض، گفت‌وگویی داشته باشید و نظرات آنها را بشنوید.
 در وهله اول باید بگویم که به تمام اعتراض‌های مطرح شده، پاسخ حقوقی داده شده است و پاسخ‌ها هم به صورت مکتوب و هم در وبسایت موجود است. خودم هم حداقل سه بار با نمایندگان این گروه از داوطلبان معترض، جلسه داشته‌ام. حتی در صداوسیما نیز پاسخ حقوقی به داوطلبان داده شده است. به نظر می‌رسد که بخشی از پاسخ‌های ما به این گروه که خود را نمایندگان داوطلبان معترض می‌دانند، به اطلاع سایر داوطلبان نمی‌رسد.

 آیا در همه کشورها آزمون دستیاری به صورت یک بار در سال برگزار می‌شود؟
در خیلی از کشورها، سنجش از پذیرش کاملا جداست. در این کشورها، نمره آزمون به معنی پذیرش نیست. نمره آزمون را به عنوان شرط حداقلی می‌پذیرند، ولی این دانشگاه‌ها هستند که در نهایت مختار هستند که چه دانشجویانی را پذیرش کنند. در کشور ما سنجش و پذیرش کاملا متصل است و حداقل در بازه زمانی کوتاه مدت نمی‌توان این فرآیند را در آزمون دستیاری اصلاح کرد. ورودی رزیدنت‌ها در همه کشورها در یک زمان وارد دانشگاه نمی‌شوند، اما در کشور ما یکسان است. بنابراین اگر قرار باشد که چند بار در سال آزمون دستیاری برگزار شود، باید مطمئن باشیم که هر دو آزمون از کیفیت و درجه سختی یکسانی برخوردار باشند.
هرجایی رقابت سنگین باشد، امکان افزایش خطا هم بالا می‌رود. وقتی اختلاف بسیار ناچیز در نتایج آزمون می‌تواند سرنوشت داوطلب را تغییر دهد، چنین آزمون‌هایی سنگین است که احتمال خطا هم در آن وجود دارد. یعنی نمی‌توانیم بگوییم که در دو آزمون مختلف، همه پارامترها یکسان است. در هیچ کجای دنیا هم نمی‌توانند چنین ادعایی داشته باشند، اما اگر رقابت آنقدر سنگین نباشد، سنجش از پذیرش جدا باشد، علایق داوطلب به عنوان عامل اصلی انتخاب باشد و یک تست نتواند سرنوشت داوطلب را تغییر دهد، در آن شرایط می‌توانیم به مکانسیم‌های جایگزین برای برگزاری آزمون دستیاری فکر کنیم.

 جدای از اعتراض داوطلبان، به نظر می‌رسد که در برخی رشته‌های دستیاری نیز همچنان متقاضی جدی وجود ندارد؟
 متاسفانه این مشکل کاملا ریشه‌ای است. برخی رشته‌ها مثل طب اورژانس، عفونی و بیهوشی، رشته‌های کلیدی هستند که جذابیت گذشته خود را برای داوطلبان از دست داده‌اند. حتی با وجود اعلام تکمیل ظرفیت، باز هم ظرفیت این رشته‌ها تکمیل نمی‌شود. البته ما یک کف قبولی هم برای این رشته‌ها داریم. متاسفانه رقابت سنگین و فشرده برای قبولی در چند رشته خاص، روی آزمون سایر رشته‌ها هم تاثیر گذاشته است.

 برخی داوطلبان احساس می‌کنند که صدای اعتراض آنها به معاونت آموزشی وزارت بهداشت نمی‌رسد. آیا در جریان جزئیات این اعتراض‌ها و دلخوری‌ها قرار دارید؟
 من صدای اعتراض داوطلبان را می‌شنوم و به دغدغه این داوطلبان، اهمیت می‌دهم. هرکدام از این داوطلبان برای ما یک نعمت هستند. درواقع می‌خواهم بگویم از این نگاه مسئولانه و دلسوزانه، تصمیم‌گیری می‌شود. باید در نظر گرفت که تعیین برگزاری تاریخ آزمون دستیاری، تصمیمی کاملا مشارکتی بوده است که محصول نظر یک یا چند نفر نیست. نکته دیگر اینکه فردی که برای شرکت در آزمون دستیاری اقدام کرده است، اینطور نیست که چند ماه قبل به آن فکر کرده باشد. گاهی اتخاذ این تصمیم، چهار سال طول می‌کشد. بنابراین تغییر چند ماهه در برگزاری این آزمون نباید تاثیری به حال اینگونه داوطلبان داشته باشد. حتی اگر مثلا آزمون را در دی ماه برگزار می‌کردیم، همه استدلال‌های معترضان قابل قبول بود، اما ما چنین کاری انجام نداده‌ایم. از زمانی که مصوب شده است که آزمون دستیاری در بهمن و اسفند برگزار شود، همواره این مصوبه رعایت شده است، مگر در دوره قبلی که به دلیل شرایط ویژه کرونا، تاریخ آزمون به طور استثنا تغییر کرد. حتی قبل از برگزاری آزمون دستیاری دوره ۴۷ اعلام کردیم که آزمون دستیاری دوره بعدی، طبق مقررات برگزار می‌شود، مگر آنکه باز هم ستاد ملی کرونا، تصمیم دیگری بگیرد. اگر رزدینت در اول مهرماه وارد دانشگاه نشود، هم آموزش و هم درمان، آسیب می‌بیند.
ما در این یک ماه با هجمه‌های زیادی مواجه شدیم. گاهی در روز بیش از ۶۰ پیامک به من می‌رسد و تعدادی از نمایندگان مجلس و نهادهای نظارتی به این موضوع وارد شدند. بنابراین مطمئن باشید اگر کاری خلاف قانون انجام شده بود، نهادهای نظارتی مانع از برگزاری این آزمون می‌شدند.

برخی داوطلبان آزمون دستیاری در نامه‌ای به قوه قضاییه، درخواست رسیدگی داشته‌اند. موضع وزارت بهداشت در مواجهه با این اقدامات چیست؟
 این از جمله حقوق شهروندی داوطلبان آزمون دستیاری است که نامه‌نگاری انجام دهند. قبل از آن هم به بازرسی کل کشور نامه نوشتند. پیش از این به نهادهای ناظر، ادله‌های قانونی را مطرح کردیم. این بار هم دلایل قانونی تصمیم خود را به قوه قضاییه مطرح خواهیم کرد. بعید می‌دانیم قوه قضاییه از همان توضیحات قانونی که به نهادهای نظارتی ارائه داده‌ایم، قانع نشوند. البته اگر قوه قضاییه بر اساس فرآیند قانونی اعلام کند که تاریخ برگزاری آزمون باید تغییر کند، بنده یا هر فرد دیگری در حوزه معاونت آموزشی موظف است که این دستور را اجرا کند. البته با توجه به دلایل قانونی که مطرح کرده‌ایم، بعید است تغییری ایجاد شود. همچنین برخلاف مسائلی که مطرح می‌شود، منابع اعلام شده برای آزمون نیز منابعی هستند که بیش از دو سال از آن می‌گذرد. در این زمینه هم تخلفی نداشته‌ایم.
درکل من از همه داوطلبان درخواست دارم که به بحث‌ها و حاشیه‌ها توجهی نداشته باشند. این حاشیه‌ها به داوطلبان کمک نمی‌کند، بلکه فقط موجب افزایش اضطراب داوطلبان می‌شود. صادقانه می‌گویم که معاونت آموزشی به دغدغه داوطلبان اهمیت می‌دهد و همه جوانب را سنجیده‌ایم. خیلی از اساتید که همه ما به آنها ارادت داریم، این تصمیمات را در فرآیندی گروهی اتخاذ کرده‌اند. از داوطلبان درخواست دارم که به شایعات بدون پشتوانه توجه نکنند و از زمان باقیمانده خود در کمال آرامش بهره ببرند.

منبع: روزنامه سپید