امین جلالوند
بیانیه‌ها، تجمع‌ها و اعتراض‌های مکرر داوطلبان آزمون دستیاری و اصرار وزارت بهداشت بر برگزاری حتمی امتحان در تاریخ هفتم اسفند امسال، ظاهرا تبدیل به اجزاء جدایی‌ناپذیر چهل و هشتمین دوره آزمون ‌آزمون پذیرش دستیار تخصصی شده‌اند.
بسیاری از داوطلبان آزمون دستیاری نسبت به زمان برگزاری و تغییر منابع این آزمون اعتراض داشته و آن را خلاف مصوبات قانونی می‌دانند، اما در عین حال وزارت بهداشت، این اعتراض‌ها را موجه نمی‌داند و می‌گوید با توجه به شرایط پاندمی کرونا، مجبور شده است تغییراتی در تاریخ و نحوه برگزاری این آزمون اعمال کند.
داوطلبان آزمون دستیاری همچنین اعتراض دارند که برگزاری این آزمون به شکل دوبار در یک سال و تغییر منابع به صورت شش ماه پیش از برگزاری آزمون، خلاف مصوبات وزارت بهداشت است، در حالی که باید منابع آزمون حدود ۹ ماه پیش از روز برگزاری آزمون به داوطلبان اعلام شود.
در این بین، جمعی از داوطلبان آزمون دستیاری نیز در بیانیه‌ای خطاب به معاون آموزشی وزارت بهداشت، اعتراض می‌کنند: «‌قانونی که خود وزارت بهداشت نوشته است، این وزارتخانه را مکلف می‌کند در سال تنها یک آزمون دستیاری برگزار کند. برگزاری آزمون با فاصله کوتاه مدت شش ماهه در حالی که هفت ماه پس از آن نیز تا شروع دستیاری سال تحصیلی بعد فاصله وجود دارد، چیزی جز تخلف نیست. همچنین در نامه شماره ۴۶۶ دبیرخانه شورای آموزش پزشکی عمومی نیز به صراحت ذکر شده که فاصله زمانی میان اعلام منابع و برگزاری آزمون دستیاری می‌بایست ۹ ماه باشد. در جلسات متعدد نیز این موضوع از سوی مسئولان تایید شده است، اما سازمان سنجش آموزش پزشکی تحت امر معاونت آموزشی وزارت بهداشت، منابع این آزمون را در یکم مهر ماه یعنی تنها حدود پنج ماه مانده به برگزاری آزمون اعلام کرده است.»
یکی از داوطلبان آزمون دستیاری هم ضمن اعتراض به نحوه برگزاری این آزمون، تاکید می‌کند: «داوطلبان این آزمون، کادر درمان هستند و شیفت‌های سنگین کرونا کمر داوطلبان این آزمون را خم کرده است. اگر آزمون را دیرتر برگزار کنند، داوطلبان هم می‌تواند به مردم خدمت کنند و هم درس بخوانند، اما وقتی این مسائل را به معاونت آموزشی وزارت بهداشت گوشزد می‌کنیم، می‌گویند تغییر تاریخ آزمون دستیاری دوره ۴۸ غیرقانونی است. بر اساس آیین‌نامه، آزمون دستیاری پزشکی باید مثل کنکور سراسری سالی یکبار برگزار شود. درصورتی ‌که در ۱۶ مرداد ۹۹ یکبار آزمون دستیاری برگزار شده بود و برگزاری مجدد آن غیرقانونی است.»
او با اشاره به تغییر غیرقانونی منابع این آزمون هم یادآور می‌شود: «باید منابع آزمون دستیاری در هرسال با منابع آزمون پیش‌کارورزی آن‌ سال یکی باشد، اما در مورد درس رشته زنان الان منبع کتاب برای «بکمن» و برای آنها «دنفورث» است و این خلاف مصوبه قانونی وزارت بهداشت است. همچنین رفرنس‌ها نباید زیر دو سال تغییر کند. یعنی هم خود کتاب و هم ویرایش و چاپ آن، اما آنها کمتر از دو سال ویرایش کتاب جراحی لارنس را از سال ۲۰۱۳ به ۲۰۱۹ تغییر دادند و این خلاف مصوبه سال ۹۷ است. بارها به این مساله نیز اعتراض کردیم، اما پاسخی نمی‌دهند.»
نامه دادخواهی داوطلبان دستیاری به قوه قضاییه
جدای از اعتراض‌ها در فضای مجازی، جمعی از پزشکان عمومی داوطلب آزمون دستیاری دوره ۴۸ نیز با انتشار نامه‌ای سرگشاده، خواستار رسیدگی رئیس قوه قضاییه به نحوه برگزاری این آزمون می‌شوند.
در این نامه خطاب به رئیس قوه قضاییه گفته‌ می‌شود: «احتراما به استحضار می‌رساند، معاونت آموزشی وزارت بهداشت که به عنوان متصدی برگزاری آزمون‌های علمی و تخصصی دوره‌های پزشکی است، در خصوص برگزاری آزمون دوره‌ی ۴۸ دستیاری تخصصی ضمن ارتکاب تخلفات قانونی از مصوبات و آیین نامه‌های جاری و بدون لحاظ شرایط ویژه و اضطراری بیماری کرونا و فشار‌های شبانه‌روزی وارده به جامعه پزشکان، اقدام به اعلام تاریخ آزمون به فاصله حدود ۵ ماه به جای ۹ ماه مصوبه قانونی از زمان اعلام رسمی منابع آزمون و نیز فاصله زمانی کمتر از یک سال از آزمون قبلی نموده است که این مهم مورد اعتراض قانونی جامعه پزشکی در مراجع ذی‌صلاح از قبیل دیوان عدالت اداری قرار گرفته است. البته در کنار این تخلفات اصلی، تخلفات متعدد دیگری از آئین‌نامه‌ها و ضوابط قانونی در انتخاب و اعلام بعضی رفرنس‌ها نیز صورت گرفته که همگی نشان از قانون‌گریزی حاکم بر معاونت آموزشی دارد. لیکن آن وزارتخانه طی مصاحبه‌های متعدد رسانه‌ای که سوابق آن نیز موجود است، اعلام نموده که دیوان عدالت اداری در این خصوص رای به نفع پزشکان صادر نمی‌کند و اینگونه اظهارات منجر به وهن نظام قضایی و نقض عدالت و تضییع حق این قشر زحمتکش خواهد بود. لذا مستدعی است با روحیه حق‌طلب و دین‌مدارانه‌ای که در جنابعالی سراغ داریم در رسیدگی به این موضوع، امر به اقدام فرمایید.»
پاسخ وزارت بهداشت به سیل اعتراض داوطلبان
اگرچه داوطلبان آزمون دستیاری اصرار دارند که نمایندگان آنها بتواند با مسئولان وزارت بهداشت، مذاکره و نشست حضوری داشته باشند، اما می‌گویند این درخواست‌ها تاکنون محقق نشده است. چیزی که معاون آموزشی وزارت بهداشت رد کرده و می‌گوید که خود او حداقل سه بار با نمایندگان این گروه از داوطلبان معترض، جلسه داشته ‌است.
علی‌اکبر حق‌دوست در گفت‌وگوی اختصاصی مفصلی که صبح شنبه چهارم بهمن‌ماه با روزنامه سپید انجام داد،گفت که بخشی از پاسخ‌های وزارت بهداشت به این گروه که خود را نمایندگان داوطلبان معترض می‌دانند، به اطلاع سایر داوطلبان نمی‌رسد.
خبرنگار روزنامه سپید در این گفت‌وگو تلاش کرد تا اصلی‌ترین مواردی که داوطلبان معترض نسبت به آنها گلایه دارند را از معاون آموزشی وزارت بهداشت بپرسد که مشروح این مصاحبه، در همین شماره تقدیم حضور خوانندگان عزیز خواهد شد.
از سوی دیگر معاونت آموزشی وزارت بهداشت در پاسخ به اعتراض داوطلبان آزمون دستیاری، در اطلاعیه‌ای ضمن پاسخ به موارد مطرح شده توسط معترضان، تاکید می‌کند که اعتراضات وارده در خصوص آزمون دستیار تخصصی مبنای قانونی موجهی نداشته و بهترین تصمیم در این زمینه، برگزاری آزمون پذیرش دستیار تخصصی در تاریخ اعلام شده است.»
هرچند به نظر می‌رسد پاسخ‌هایی که از سوی معاونت آموزشی وزارت بهداشت مطرح شده، حداقل بخشی از معترضین را تا امروز قانع نکرده است.
تغییر منابع آزمون دستیاری
فرهاد تیمورزاده، پزشک عمومی و مدیر مسئول انتشارات تیمورزاده و نشریه طبیب در گفت‌وگو با سپید به جزئیات گلایه‌های داوطلبان آزمون دستیاری اشاره می‌کند و می‌گوید: «معاونت آموزشی وزارت بهداشت به معترضان آزمون دستیاری پاسخگو نیست. آنها در روز روشن تخلف می‌کنند و پاسخگو نیستند. مثلا در حاشیه رفرنس کتابی که مربوط به رشته زنان است، توضیح داده‌اند که این کتاب از این به بعد منبع درس جراحی عمومی است. یعنی حتی متن تایپ شده را هم بررسی نکردند که این موضوع برای یک مجموعه در حد وزارتخانه، بسیار غیرقابل قبول است. مشکل جدی‌تر این است که معاونت آموزشی به طور کلی پاسخگو نیست. مثلا سه ماه متوالی است که نسبت به این موضوع اعتراض داریم که چرا نتایج تکمیل ظرفیت آزمون دستیاری را اعلام نمی‌کنید، اما اصلا پاسخی نداده‌اند. در شرایطی که داوطلبان باید خیلی زودتر از نتیجه آزمون مطلع شوند تا بتوانند برای زندگی‌شان برنامه‌ریزی داشته باشند، اما نتایج تکمیل ظرفیت آزمون 47 دستیاری را چندین ماه بدون هیچ توجیه منطقی اعلام نکردند.»
او تاکید می‌کند: «برگزاری دوبار آزمون دستیاری در یک سال، کاملا خلاف مصوبات قانونی است. در مصوبات قانونی به صراحت ذکر شده است که بین زمان اعلام منابع و زمان برگزاری آزمون دستیاری باید 9 ماه فاصله وجود داشته باشد، اما این مصوبه رعایت نشده است. بسیاری از این پزشکان عمومی در خط مقدم نبرد با کرونا قرار دارند و مستهلک شده‌اند. انتظار می‌رفت که برای مطالعه حدود 15 هزار صفحه منابع درسی، زمان بیشتری به داوطلبان بدهند تا خود را برای آزمون دستیاری آماده کنند، اما حتی همان مهلت قانونی 9 ماهه را هم رعایت نکردند. درکل طبق مصوبات، برگزاری آزمون دستیاری قبل از اول تیر 1400 غیرقانونی است و ما این را بارها اعلام کرده‌ایم.»
تیمورزاده یادآور می‌شود: ««تاریخ اعلام شده برای برگزاری آزمون دستیاری، یک شوک به داوطلبان وارد کرده است. استدلالشان هم این است که می‌گویند برخی داوطلبان با برگزاری آزمون دستیاری در اسفندماه مشکلی ندارند، در حالی که این استدلال، از ریشه و پایه غلط است. ملاک فقط باید اجرای قانون باشد و نه درخواست عده‌ای از داوطلبان. حتی ممکن است برخی داوطلبان از کم شدن مهلت 9 ماهه برای آمادگی آزمون خوشحال باشند، چون با توجه به اینکه خیلی‌ها نمی‌توانند در این بازه زمانی اندک برای آزمون آماده شوند، خود بخود چند هزار داوطلب از گردونه رقابت خارج می‌شوند. به همین دلایل، قانون تاکید دارد که باید فاصله منطقی بین دو آزمون دستیاری وجود داشته باشد.»
این فعال رسانه‌ای، خاطرنشان می‌کند: «طبق مصوبات قانونی، منابع اعلام شده برای آزمون دستیاری، حداقل بعد از دو سال و حداکثر قبل از پنج سال باید بازنگری شود. در منابع اعلام شده برای آزمون دستیاری اخیر، این موضوع هم رعایت نشده است. مثلا در رشته جراحی، منابع آزمون را بعد از یک سال تغییر داده‌اند، در حالی که نباید منابع آزمون بعد از یک سال تغییر کند و همه را غافلگیر کردند. در برخی رشته‌ها نیز مثل پاتولوژی، رادیولوژی و فارماکولوژی، منابع آن شش سال قبل اعلام شده است. یعنی در حالی که همه انتظار داشتند منابع این رشته‌ها تغییر پیدا کند و منابع موجود را مطالعه نکرده بودند، اما منابع این رشته‌ها تغییر نکرد. در برخی رشته‌ها نیز منابع درسی بروز شده وجود دارد، اما بعد از گذشت پنج سال هنوز منابع آزمون را تغییر نداده‌اند. مثال بارز این تخلف در برخی منابع دروس رشته فارماکولوژی و پاتولوژی مشهود است.»
تیمورزاده تاکید می‌کند: «حداقل بیش از پنج هزار داوطلب آزمون دستیاری نسبت به این تخلف‌ها معترض هستند. در عین حال حتی اگر یک داوطلب هم به این آزمون معترض باشد، آنها حق ندارند که آزمون دستیاری را در روندی غیرقانونی برگزار کنند. همچنین در هر سال باید منابع آزمون دستیاری و دوره پیش‌کارورزی کاملا یکسان و هم عنوان باشد، اما در برخی رشته‌ها نیز این مصوبه قانونی رعایت نشده است. به طور کلی، هیچ چیزی بیشتر از اینگونه رفتارهای فراقانونی به دانش پزشکی لطمه نمی‌زند.»