سرویس جامعه جوان آنلاین: بیش از شش ماه از حادثه بامداد جمعه ۱۳ دی ۱۳۹۸ میگذرد، حادثهای که قلب میلیونها انسان را به درد آورد. شهادت حاجقاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران بهدست تروریستهای امریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد آنهم در شرایطی که این شهید والامقام نه در حال جنگ بود و نه در حال برنامهریزی برای جنگ با تروریستهای داعشی و امریکایی خشم بسیاری از ایرانیان و عراقیها را به همراه داشت. اقدام تروریستهای امریکایی بدون شک نقض قوانین بینالمللی بود. در این حادثه غمانگیز، تروریستهای امریکایی با نقض حاکمیت کشور عراق اقدام به ترور فرمانده سپاه قدس کردند و با این اقدام شرایط صلح و امنیت بین دو کشور را به مخاطره انداختند. در تأیید این مدعا توجه به بندهای ۴ و ۷ ماده ۲ منشور سازمان ملل متحد ضروری است. در بند ۴ این ماده آمده است: «کلیه اعضا در روابط بینالمللی خود از تهدید به زور یا استفاده از آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشوری یا از هر روش دیگری که با مقاصد ملل متحد مباینت داشته باشد خودداری خواهند نمود»، همچنین در بند ۷ آمده: «هیچیک از مقررات مندرج در این منشور، ملل متحد را مجاز نمیدارد در اموری که ذاتاً جزو صلاحیت داخلی هر کشوری است دخالت نماید و اعضا را نیز ملزم نمیکند که چنین موضوعاتی را تابع مقررات این منشور قرار دهند لیکن این اصل به اعمال اقدامات قهری پیشبینی شده در فصل هفتم لطمه وارد نخواهد آورد.» پر واضح است که اقدام تروریستهای امریکایی که تحت فرمان دونالد ترامپ، رئیس جمهور این کشور هستند نقض منشور سازمان ملل متحد است. از سویی این اقدام تروریستی نقض اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری، نقض حقوق بشر و همچنین قطعنامه الزامآور شورای امنیت نیز هست. با این حال دولتمردان امریکایی و تروریستهای امریکایی نه تنها این ادله را نپذیرفتند، بلکه وقیحانه اعلام کردند که ترور شهید سردار قاسم سلیمانی در دفاع از تمامیت ارضی کشور امریکا بوده است. اما این پایان ماجرا نبود؛ اخیراً سازمان ملل متحد تحقیقاتی را درباره این پرونده ارائه کرده است که نشان میدهد حالا نوبت پاسخگویی تروریستهای امریکایی در مجامع بینالمللی است و این مسئله نیازمند پیگیریهای مسئولان است.
ترور سردار سلیمانی اعلان جنگ است
ترور سردار سلیمانی اعلان جنگ است
عدم پذیرش مقامات امریکایی در حالی بود که البته برخی از مقامات این کشور تروریست، ترور شهید حاجقاسم سلیمانی را یک اعلان جنگ تلقی کردند. کریس مورفی، سناتور امریکایی بر این باور است که ترور سپهبد شهید قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس برای ایران معادل ترور وزیر دفاع امریکاست.
این سناتور دموکرات امریکایی که پیشتر از ترامپ به خاطر عدم واکنش شدید و با قدرت نسبت به تحرکات ایران در منطقه انتقاد کرده بود، در واکنش به اقدام تروریستی ارتش امریکا در به شهادت رساندن سپهبد قاسم سلیمانی، گفته بود: «ترور ژنرال سلیمانی برای ایران معادل ترور وزیر دفاع ایالات متحده است. سؤالی که مطرح میشود این است که آیا دولت امریکا طرح و برنامهای برای مدیریت تبعات احتمالی ناشی از این اقدام هولناک دارد. این اقدام معادل ترور وزیر دفاع امریکا توسط ایرانیهاست.» مورفی اظهار داشت: «مشخص نیست که آیا این اقدام ذاتاً دفاعی بوده یا اعلان جنگ به شمار میرود. اگر یک کشور خارجی وزیر دفاع ما را ترور کند، ما آن را یک اقدام جنگی در نظر میگیریم و خواستار یک اقدام متناسب با آن خواهیم شد. سلیمانی به عنوان یک شهید میتواند به مراتب برای امریکا خطرناکتر باشد. سؤالی که امروز باید از خودمان بپرسیم این است که آیا قاسم سلیمانی زمانی که زنده بود برای امریکا خطرناکتر بود یا الان که شهید شده است؟»
سازمان ملل: ترور شهید سلیمانی نقض منشور ملل متحد است
با اینکه جمهوری اسلامی ایران، پس از ترور حاجقاسم پاسخ سختی به این اقدام داد، اما این ماجرا تمام نشد و پیگیری این اقدام توسط سازمان ملل متحد در دستور کار قرار گرفت. در همین باره، پنجشنبه گذشته، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر گزارش خود درباره ترور شهید سردار سلیمانی را به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارائه کرد.
اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر پنجشنبه ۱۹ تیر با ایراد سخنانی در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد عنوان کرد که ایالات متحده امریکا نتوانسته اسناد و شواهدی محکم درباره ضرورت حمله به کاروان حامل سردار سلیمانی ارائه کند. وی بر همین اساس عملیات امریکا در به شهادت رساندن فرمانده نیروی قدس سپاه را نقض منشور ملل متحد خواند. گزارشگر ویژه سازمان ملل با بیان این مطلب که بسیاری از کشورها بدون اعتنا به قوانین بینالملل از هواپیماهای بدون سرنشین در جنگهای خود استفاده میکنند خاطر نشان کرد گسترش دامنه جنگ با تروریسم به امنیت و صلح جهانی خسارت وارد میکند.
وی متذکر شد بر اساس منشور سازمان ملل متحد، باید نهایت تلاش برای جلوگیری از درگیری نظامی صورت گیرد و استفاده از زور به سناریوهای معدودی محدود شود. این در حالی است که به گفته گزارشگر سازمان ملل، ترور هدفمند سردار سلیمانی توسط ارتش امریکا به طور کامل استانداردهای مربوط به استفاده از زور توسط دولتها را نادیده گرفته است.
کالامارد تصریح کرد ترور سردار سلیمانی به عنوان فرمانده قانونی یک کشور با ترور فرمانده گروهکهای تروریستی مانند القاعده و داعش متفاوت است. گزارشگر سازمان ملل متذکر شد اینکه امریکا به بهانه حذف وی، او را تروریست خواند، مبنای قانونی ندارد. کالامارد پیش از این اعلام کرده بود حمله پهپادی امریکا در ماه ژانویه به نزدیکی فرودگاه بغداد- که به شهادت سردار حاجقاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و همرانشان منجر شد- نقض قوانین بینالمللی است. گزارشگر ویژه سازمان ملل تأکید کرد اقدام امریکا در ترور فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران «غیرقانونی» و «نقض قوانین بینالمللی» محسوب میشود.
وی افزود: امریکا در توجیه هدف قرار دادن خودروی حامل سردار سلیمانی و همراهانش در نزدیکی فرودگاه بغداد، دلایل و مدارک کافی مبنی بر اینکه منافع آن مورد حمله قرار گرفته یا در معرض حمله قرار دارد، ارائه نکرده است.
خشم مقامات امریکایی از گزارش سازمان ملل
مورگان اورتگاس سخنگوی وزارت خارجه امریکا یک روز پس از انتشار گزارش کالامارد مبنی بر غیرقانونی بودن اقدام امریکا در ترور سردار سلیمانی گفت این گزارش منجر به «درخشش چهره» سردار سلیمانی میشود.
علاوه بر این، وزیر امور خارجه امریکا از گزارش گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره نقض قوانین بینالمللی از سوی دولت امریکا در به شهادت رساندن سردار شهید سلیمانی به خشم آمد و سعی کرد بار دیگر این اقدام تروریستی را توجیه کند.
مایک پمپئو در واکنش به گزارش گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر درباره نقض قوانین بینالمللی از سوی امریکا با اقدام به شهادت رساندن سردار شهید قاسم سلیمانی طی حملهای پهپادی در عراق در پیامی توییتری نوشت: ما گزارش ساختگی گزارشگر ویژه سازمان ملل را درباره کشتارهای انجام شده از طریق پهپادهای مسلح در مورد سردار سلیمانی رد میکنیم. امریکا در زمینه اصول قوانین بینالمللی برای این حمله شفاف عمل کرده است و همواره در راستای حفاظت از امریکا اقدام خواهد کرد.
پیگیری پرونده حاجقاسم در گرو عزم مسئولان سیاست خارجه است
اخیراً دادستان تهران حکم جلب دونالد ترامپ را به دلیل مشارکت در ترور شهید حاجقاسم سلیمانی صادر کرد. نهم تیرماه سال جاری، دادستان تهران از شناسایی ۳۶ نفر از افرادی که در ترور سردار سلیمانی نقش داشتند، خبر داد. القاصیمهر دادستان تهران در جلسه مسئولان قضایی با اشاره به اقدامات انجام شده برای پیگیری پرونده ترور سردار قاسم سلیمانی اعلام کرد: ۳۶ نفر از افرادی که در ترور حاجقاسم مباشرت، مبادرت و آمریت داشتند، اعم از مسئولان سیاسی و نظامی امریکا و دیگر دولتها شناسایی شدند که توسط مقام قضایی برای آنها دستور جلب و اعلام وضعیت قرمز از طریق پلیس بینالملل صادر شده است.
وی عنوان اتهامی این افراد را «قتل» و «اقدام تروریستی» اعلام کرد و افزود: در رأس این فهرست دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا قرار دارد و تعقیب قضایی او حتی پس از پایان دوره مسئولیتش نیز پیگیری خواهد شد.
البته پس از این حکم، پلیس بینالملل اعلام کرد وارد مناقشاتی که رنگ و بوی سیاسی داشته باشد نمیشود، اما بدون شک این اقدام ایران که سر و صدای بسیاری را در منطقه و دنیا به پا کرد میتواند شروعی برای پایان دادن به اقدامات خصمانه دولت و تروریستهای امریکایی باشد. کما اینکه همانطور که اشاره شد، امکان پیگیری پرونده ترور حاجقاسم در دیوان بینالمللی کیفری با توجه به گزارش گزارشگر سازمان ملل وجود دارد و این مستلزم عزم و اراده جدی مسئولان سیاست خارجه ایران است.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
نظر کارشناس
پرونده ترور سردار سلیمانی در دیوان بینالمللی کیفری قابل پیگیری است
ارائه گزارش گزارشگر سازمان ملل و مشخص شدن این مسئله که اقدام تروریستهای امریکایی نقض قوانین بینالمللی بوده است حالا شرایطی را ایجاد کرده که به گفته عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، امکان پیگیری پرونده ترور حاجقاسم در دیوان بینالمللی کیفری وجود دارد. حسن شجاعی علیآبادی با اشاره به گزارش گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر مبنی بر اینکه امریکا نتوانسته اسناد و شواهدی محکم درباره ضرورت حمله به کاروان حامل سردار سلیمانی ارائه کند، اظهار داشت: ظرفیت نهادهای بینالمللی ظرفیت بزرگی است که باید از آن در جهت تأمین منافع و اهداف نظام استفاده کرد. عضو کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: نهادهای متعدد بینالمللی وجود دارند که بخشی از آنها مرتبط با سازمان ملل متحد هستند و برخی از این نهادها نیز با سازمان ملل متحد ارتباطی ندارند که البته در همه این نهادها قابلیت پیگیری حقوقی وجود دارد.
وی افزود: پرونده شهادت سردار عزیز انقلاب، حاجقاسم سلیمانی نیز از جمله مواردی است که امکان شکایت در این زمینه وجود دارد و میتوانیم در دیوان بینالمللی کیفری نیز این پرونده را پیگیری کنیم. شجاعی علیآبادی با بیان اینکه نهادهای بینالمللی دیگری نیز این کشش را دارند تا پرونده ترور حاجقاسم سلیمانی را مورد پیگیری حقوقی قرار دهیم، ادامه داد: با گزارشی که اخیراً گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ارائه کرده، مشخص میشود که زمینه پیگیری حقوقی این پرونده نیز فراهم است. نماینده مردم ابهر، خرمدره و سلطانیه در مجلس شورای اسلامی گفت: درخواست ما از وزارت خارجه این است که با جدیت ضمن رعایت حکمت و مصلحت از عزت جمهوری اسلامی نیز دفاع کنند، هرگز مقصود ما این نیست که در عرصه جهانی تندروی داشته باشیم، اما باید از عزت جمهوری اسلامی و مردم ایران دفاع شود.
این نماینده مردم در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه گاهی برخی مسئولان در دفاع از عزت کُند عمل کرده و البته گاهی نیز خطاهایی دارند، گفت: موضوع شهادت حاجقاسم سلیمانی را باید به عنوان یک موضوع بینالمللی در فضای رسانهای زنده نگاه داریم و در مجامع حقوقی نیز این مسئله را پیگیری کنیم.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ایران چه اقدامهایی در مجامع بینالمللی میتواند انجام دهد؟
به عقیده محمدرضا حسینی کارشناس حقوق بینالملل، ایران میتواند بهدلیل نقض اصول منشور ملل متحد حقوق بینالملل و به مخاطره افتادن صلح و امنیت بینالمللی از شورای امنیت، صدور قطعنامه در محکومیت این اقدام تروریستی را خواستار شود.
حسینی درباره اقدامات حقوقی قابل پیگیری ایران در مجامع بینالمللی گفت: براساس مواد ۲۴ و ۲۵ طرح پیشنویس مسئولیت بینالمللی دولتها که در سال ۲۰۰۱ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده، ایران میتواند دست به «اقدام متقابل» بزند؛ بنابراین ایران حق اقدام متقابل در مقابل این جنایات را برای خود محفوظ میدارد. همچنین توسل به دفاع مشروع و مقابله به مثل چه به صورت فردی از سوی ایران یا به صورت جمعی از سوی ایران و عراق و کشورهای محور مقاومت براساس ماده ۵۱ منشور برای استیفای حق دفاع از خود را محفوظ میداند.
وی اضافه کرد: همچنین در بعد منطقهای جمهوری اسلامی میتواند از عراق درخواست کند تا موافقتنامه خود را با امریکا لغو و خروج همه امریکاییها را از عراق خواستار شود، زیرا طرف دیگر این توافقنامه به مفاد آن پایبند نیست و تکرار اینگونه اقدامات امنیت ملی ایران را به مخاطره میاندازد. این حقوقدان گفت: در سطح ملی باید بر اساس «قانون طرح تقویت جایگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در برابر امریکا» که در دوم تیر سال ۹۸ در شورای نگهبان تصویب شد، ظرفیتهای حقوقی متنوعی جهت انجام «اقدام متقابل» ذکر شده است. وی ادامه داد: بر اساس این قانون، ستاد فرماندهی مرکزی امریکا در منطقه (سنتکام) و سازمانها و نهادهای تحت آن فرماندهی، سازمانهای تروریستی هستند و میتوان اشخاص و نهادهای تحت این فرماندهی را در صورت ارتکاب اقدام تروریستی تحت تعقیب قضایی قرار داد؛ همچنین ماده ۷ این قانون اذعان میدارد: «کلیه کشورها و اشخاص حقیقی و حقوقی که به هر نحوی علیه سپاه و کارکنان آن در هر نقطه از دنیا اقدام تروریستی انجام دهند، مشمول عمل متقابل میشوند.»
نظر شما