فاطمه امیراحمدی: مسئولیت اجتماعی از وظایف افراد و نهادها در قبال محیط‌زیست، همنوع، جامعه و... است. در جهان صنعتی امروز این امر مهم از اولویت‌های واحدهای صنعتی بزرگ بوده و در ایران مراکزی مانند خیریه‌ها‍، اوقاف و... به‌طور پراکنده در این زمینه، فعالیت دارند.

در کشور ما سازمانی یکپارچه وجود ندارد که موضوع مسئولیت اجتماعی را دنبال کند که این امر ضعف‌هایی دارد. به‌عنوان مثال، ممکن است پدر خانواده‌ای خیر باشد، اما با فوت او این کمک‌ها قطع شود؛ بنابراین این نوع کمک‌ها در کشور ما دارای نظم و نظام نیست، اما در کشورهای صنعتی جهان به‌ویژه در اروپا این کمک‌ها در قالب مسئولیت اجتماعی تعریف شده و به‌طور متمرکز پیگیری می‌شود تا از مفاسد اجتماعی و آلودگی زیست‌محیطی جلوگیری شود. به‌عنوان مثال، مرکزی در اروپاست که شرکت‌های بزرگی مانند تویوتا، بنز و... درصدی از سود خود را به آن اختصاص می‌دهند و بودجه این مرکز سال‌هاست به‌وسیله واحدهای بزرگ صنعتی تامین و این پول‌ها صرف انجام وظایف اجتماعی می‌شود؛ بنابراین کارخانه‌های بزرگ کشورهای صنعتی با برنامه نظام‌مند و سازمان‌یافته در حوزه مسئولیت اجتماعی فعالیت دارند، درحالی‌که ایران پیش‌تر از این کشورهای صنعتی، به این موضوع اهتمام داشته، اما هنوز فعالیت‌هایش پراکنده و غیرمتمرکز است. 

برون‌سپاری و اشتغالزایی 
یکی از فعالان صنعت موتورسیکلت در راستای انجام وظیفه خود در حوزه اجتماع و محیط‌زیست بخشی از کارهای خود را برون‌سپاری کرده و از زندانیان برای ساخت برخی قطعات ساده موتورسیکلت کمک گرفته است. این امر علاوه‌بر تامین قطعه برای این واحد صنعتی، منجربه درآمدزایی برای برخی زندانیان شده است. عباسعلی رضایی، فعال صنعت موتورسیکلت قرار است برای خط تولید باتری موتورسیکلت‌ها از افراد کم‌توان و معلولانی که قادر به راه رفتن نیستند، استفاده کند. آنها بدون نیاز به راه رفتن روی ویلچر فعالیت خواهند داشت. 

فرهنگ‌سازی برای برقی‌ها 
رحیم خداپسند از دیگر فعالان حوزه موتورسیکلت در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی به صمت گفت: یکی از وظایف ما در زمینه مسائل اجتماعی، فرهنگ‌سازی است، از این‌رو ما در حال کار کردن روی موضوع موتورسیکلت‌های برقی هستیم و اقدامات زیادی در این‌باره انجام داده‌ایم. 
وی افزود: ضرورت دارد برای استفاده از وسایل نقلیه پاک گروه‌های جدید، جدا از افرادی که با موتورسیکلت امرارمعاش می‌کنند، جذب شوند. 
 صمت خداپسند با بیان اینکه در این راستا مکاتبات زیادی با نهادهای گوناگون داشته‌اند، ادامه داد: با وزارت کشور درباره اینکه مانند اروپا، صاحب گواهینامه خودرو و موتورسیکلت بتوانند از موتورسیکلت برقی تا ۱۵۰۰ کیلووات با ۴ ساعت آموزش استفاده کند، مکاتبه و مذاکره داشتیم.
او گفت: در اروپا افراد برای دریافت گواهینامه، به آموزشگاه مراجعه کرده و آموزش می‌بینند و سپس آزمون می‌دهند. به‌این ترتیب، صاحبان خودرو می‌توانند یک موتورسیکلت برقی هم داشته باشند و برای مسیرهای کوتاه از آن استفاده کنند یا برای تردد از این وسیله نقلیه پاک بهره‌مند شوند. این امر علاوه‌بر کاهش آلودگی از حجم ترافیک می‌کاهد. 
این فعال صنعت موتورسیکلت در ادامه اظهار کرد: برای حفظ محیط‌زیست و کمک به کاهش حجم زباله‌ها، باتری‌های کهنه را از صاحبان موتورسیکلت می‌گیریم و پس از بازیافت، دوباره در چرخه تولید از مواد آن استفاده می‌کنیم.
خداپسند در پایان گفت: استفاده از افراد توان‌یاب برای خط تولید از دیگر برنامه‌های ما است. علاوه‌بر این، موسسه‌ای خیریه هم به‌ثبت رسانده‌ایم. 

راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی
 صمت در ادامه ابوالفضل حجازی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت کشور هم در راستای ایفای نقش از سوی صنعتگران در حوزه مسئولیت اجتماعی آنها به صمت گفت: هر فرد، شرکت یا نهادی در بحث مسئولیت اجتماعی سهمی دارد. من صنعتگر می‌توانم در راستای فضای کسب‌وکار خانگی و پایین‌دستی فعالیت داشته باشند و به‌نوعی با حمایت از این کسب‌وکارها آنها را توسعه دهم. این موضوع در هند و چین به‌طور بسیار جدی پیگیری و انجام می‌شود. 
وی ادامه داد: راه‌اندازی چنین کسب‌وکارهایی نیاز به برنامه دارد. برای ساخت هر کالایی نمی‌توان از توان زنان و مردان در کارهای خانگی بهره برد؛ بیشتر محصولات مونتاژی و تزریقی را می‌توان به کسب‌وکارهای خانگی سپرد. البته در بخش کالاهای صنعتی می‌توان از توان کارگاه‌های کوچک و خرد استفاده کرد. اینکه فردی با خرید یک دستگاه کوچک پرس برای تولیدکننده موتورسیکلت گلگیر بسازد. 

وضعیت اقتصادی و مسئولیت اجتماعی 
حجازی در ادامه با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور، عنوان کرد: وضعیت اقتصادی به‌گونه‌ای است که من تولیدکننده قادر به خرید ورق و سفارش به کارگاه‌های کوچک نیستم که فرمان یا گلگیر تولید کنند و با شرایط فعلی این کار توجیه‌اقتصادی ندارد. ترجیح تولیدکننده این است که در واحد صنعتی خود این قطعات را تولید یا آنها را آماده خریداری کند.
او گفت: نرخ مواد اولیه در ۲ سال گذشته، افزایش زیادی داشته و اگر کسی بخواهد کارگاه کوچکی بزند، دست‌کم بین ۱۰ تا ۲۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد. خرید ورق یا باید با حجم بالا از تولیدکننده باشد یا اینکه مقدار کمتر با قیمت بالاتر از بازار آزاد تهیه شود؛ از این‌رو شرایط اقتصادی فضای کارگاه‌های کوچک را تنگ کرده و بسیاری از آنها را به سمت تعطیلی برده است. شاید این امر از حجم فعالیت‌ها در راستای مسئولیت اجتماعی در صنایع کاسته باشد. 

وظیفه‌ای فردی و شخصی
 صمت حمیدرضا صمدی از فعالان صنعت قطعه کشور درباره اینکه چقدر به مسئولیت اجتماعی در صنایع کشور توجه می‌شود، به صمت گفت: ایفای نقش در حوزه مسئولیت اجتماعی بیش از آنکه رسمی و عمومی باشد، فردی و شخصی است و هر صنعتگر بستگی به برنامه سازمانی خود به این موضوع می‌پردازد. ما در مجموعه خود بخشی از فعالیت و درآمد خود را به این حوزه اختصاص داده‌ایم.
وی افزود: برای اینکه فعالیت‌ها در حوزه مسئولیت اجتماعی منسجم بوده و عمق داشته باشد، یکی از کارخانه‌های مجموعه وقف امور خیریه شده است و تمام درآمد آن برای این امر هزینه می‌شود. یک شرکت آب در اردبیل راه‌اندازی شده که این برند با ۳ رنگ آبی، سبز و صورتی وقف امور خیریه است. 
این فعال صنعت در توضیح هر یک از این ۳ رنگ، گفت: رنگ آبی مربوط به کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست بوده که ۶۱۰۰ نفر عضو این مجموعه هستند. رنگ سبز مربوط به محیط‌زیست از درختکاری تا حفظ مراتع و نصب زباله‌دانی در جنگل‌های گوناگون کشور و همچنین حامی مالی شیر ایرانی است. رنگ صورتی مربوط به پیشگیری از سرطان سینه بانوان است که در این راستا درمانگاه احداث شده و برنامه‌ها برای آشنایی و جلوگیری از این بیماری جزو مسئولیت اجتماعی این مجموعه است. 
او در ادامه افزود: راه‌اندازی مدرسه، دانشگاه و شهرک مسکونی برای کارگران هم جزو فعالیت این مجموعه به‌شمار می‌رود. 

چالش فرهنگی 
صمدی درباره اینکه صنعتگران معتقدند وضعیت اقتصادی کشور و کمبود نقدینگی تولیدکنندگان اجازه پرداخت به این امور را به آنها نمی‌دهد، اظهارکرد: درست است، اما اگر صنعتگر مدیریت هزینه داشته باشد، این کار شدنی است. هنگامی که تصمیم به انجام کاری گرفته می‌شود، به‌طور قطع قابل اجراست.
این فعال صنعت قطعه درباره انتخاب ۳ حوزه خاص برای مسئولیت اجتماعی، گفت: سال ۱۳۷۷ یک مدرسه در یکی از شهرهای اطراف ایرانشهر ساخته شد، اما پس از ۶ سال که برای سرکشی رفتیم محلی برای نگهداشت حیوانات شده بود؛ از این‌رو تصمیم گرفتیم محدوده فعالیت خود را کوچک کرده، اما با دقت بر آنها نظارت کنیم. در واقع نمی‌خواهیم دریا باشیم با عمق یک سانتی‌متر و ترجیح می‌دهیم کوچک باشیم، اما عمق داشته باشیم؛ بنابراین در این ۳ حوزه متمرکز شده‌ایم.
این فعال صنعت قطعه در ادامه افزود: برای نظارت بر امور، یک موسسه خیریه ثبت‌شده که غیرانتفاعی است مدیریت خودش را دارد و تمام درآمد مجموعه مورد نظر برای این موسسه واریز شده و از این موسسه برای ۳ بخش هزینه می‌شود. 
صمدی درباره فرهنگ‌سازی که خود بخشی از مسئولیت اجتماعی به‌شمار می‌رود، گفت: آگاهی‌دهی و اطلاع‌رسانی جزو وظایف اصلی است که مجموعه ما در رنگ آبی به آن می‌پردازد. در این رنگ بیش از ۶ هزار کودک انتخاب شده تا کمک کنیم و همراه‌شان باشیم. سعی داریم روی ارتقای فرهنگ آنها کار کنیم. در نهایت سطح بلوغ آنها را به سطح استاندارد جاری جهان برسانیم.
صمدی در پاسخ به این پرسش که آیا فعالیت‌ها محدود به تهران است یا خیر، گفت: برای انجام بهتر کار درحال‌حاضر در تبریز، اردبیل، تهران(ملارد و صفادشت) و نیشابور فعالیت داریم. خود را محدود کرده‌ایم تا اثربخش باشیم. وسعت هر مجموعه باید با توجه به توانمندی همان مجموعه باشد؛ از این‌رو پهنه کار را برای خود تعریف کرده‌ایم.