به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، خبرگزاری ها، تارنماهای خبری-تحلیلی و روزنامه ها امروز پنجشنبه ۲۸ شهریور مسایلی چون انتقادات از عملکرد نمایندگان اصولگرا و اصلاح طلب مجلس دهم، بحث و نظرهای سیاسی در مورد مطالبه شفافیت آرای نمایندگان، راهبردهای انتخاباتی اصلاح طلبان و ... را در صدر گزارش های سیاسی خود مورد بررسی قرار دادند.

نقد از کلیت مجلس یا نمایندگان اصلاح طلب؟

اظهارات اخیر «محمدحسین صفار هرندی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در جمع دانشجویان یازدهمین دوره خط امام، در رسانه های اصلاح طلب و اصولگرا به صورت متفاوت بازتاب داشت.

تارنمای «مشرق نیوز» به نقل از صفارهرندی در تیتر خود نوشت: «باید کسانی وارد مجلس شوند که به فکر معامله‌گری و جیب خود نباشند/ به رئیس‌جمهور می‌گویند فشار بر رهبری را زیاد کنید تا نتیجه دلخواه را بگیریم»

به نوشته این رسانه به نقل از صفارهرندی، داشتن چنین مجلسی بیمناک است که باید از تکرار آن اجتناب کرد؛ مجلس باید قدرتمند بشود، باید کسانی وارد مجلس شوند که دغدغه شان مردم و مشکلات کشور و مردم باشد نه کسانی که به فکر معامله گری و جیب خود هستند.

صفار هرندی اظهار کرد: اگر اتفاقات چند سال گذشته نمایندگان مجلس را مرور کنیم، الان به عینه شاهد آن هستیم حتی اصلاح طلبان که خوشحال  و شاد از رأی اوری  لیست خود در تهران بودند، الان پشیمانند و اعتراف می کنند که اینها دیگر چه کسانی  هستند ، چطور می شود کسانی که باید برای ملت و جامعه قانون گذاری کنند با مسائل روز  اینقدر  بیگانه باشند و شأن مجلس و نماینده ملت بودن را تا این حد پایین بیاورند.

وی گفت: کار به جایی رسیده است که در  جلسه ای که خود آقایان تشکیل داده بودند و آقای تاج زاده سخنران آن بود یکی از  نمایندگان همین لیست جویای نام سخنران می شود که این یک فاجعه برای آنها بوده است.

به گفته او، یکی از امیدواری ها نزدیک بودن انتخابات است، خود مردم نیز به این نتجیه رسیده اند که در انتخابات قبلی فریب وعده های دروغین را خورده اند، جایی که به لیست انتخاباتی رأی دادند و به سلبریتی ها و وعده ها دل بستند. امیدواریم که در انتخابات امسال  مانند گذشته در بازی رسانه ای قرار نگیرند و فریب دورغ پردازی های خبرگزاری های زنجیره ای داخل و رسانه های معاند را نخورند.

تارنمای «انتخاب» در بازتاب اظهارات صفارهرندی به نقل از او تیتر زد: «اصلاح طلبان از رای آوردن لیست شان در تهران پشیمانند/ مردم دیگر فریب وعده ها و سلبریتی ها را نخورند.»

این در حالی است که خود اصلاح طلبان هم به عملکرد مجلس دهم انتقاد دارند. روزنامه «وقایع اتفاقیه» هم از قول «حسین کمالی» دبیرکل «حزب اسلامی کار» در گفت و گو با «باشگاه خبرنگاران جوان» نوشت: عملکرد اصلاح طلبان و اصولگرایان در مجلس نامطلوب است. بخشی از مردم معتقدند که اصلاح‌طلبان و اصولگرایان هر دو عملکرد خوبی نداشته‌اند،  کشور  از جهات مختلف آسیب دیده است که این آسیب‌دیدگی مربوط به یک دوره خاص نیست.

مصادره به مطلوبِ طرح شفافیت آرای نمایندگان

به نوشته روزنامه «اعتماد»، «محمود صادقی» نماینده اصلاح طلب مجلس با بیان اینکه فراکسیون امید برای شفافیت آرا پیش‌قدم شد، به «ایلنا» گفت: شفافیت آرا اولین‌بار از جانب امیدی‌ها مطرح شد، بعد هم در جریان اصولگرایی آقای ذوالنوری و حاجی‌دلیگانی اقدام کردند و طرح‌هایی را ارایه دادند، اخیرا نوبت طرح آقای ذوالنوری به صحن رسید اما نمایندگان با دوفوریتش موافقت نکردند و این طرح مانند طرح‌های عادی رسیدگی خواهد شد.

به گزارش این روزنامه، «محمدعلی وکیلی» نماینده دیگر مردم تهران و عضو هیات‌رییسه مجلس اما بحث خود در این رابطه را درست از همین نقطه یعنی سوءاستفاده یک جریان خاص سیاسی از شفافیت آرای نمایندگان آغاز کرده و با اشاره به مصادره به مطلوب اصولگرایان از طرح شفافیت آرای نمایندگان که نخستین‌بار از سوی اصلاح‌طلبان مجلس دهم مطرح‌ شده بود، به «اعتمادآنلاین» گفته است: خوشحالم که اصولگرایان تلاش می‌کنند با پرچم اصلاح‌طلبان در جامعه حرفی برای گفتن داشته باشند.» او همچون صادقی، شفافیت را گامی از سوی اصلاح‌طلبان دانسته و گفته است: «پرچم شفافیت‌طلبی، پرچم اصلاح‌طلبی است. حالا که اصولگرایان می‌خواهند با این پرچم مشهوریت‌افزایی کنند ما خساست به خرج نمی‌دهیم و خوشحالیم. به خصوص که اگر شفافیت را از منظر پاسخگویی دنبال کنند. اما اگر قرار باشد اصولگرایان شفافیت آرای نمایندگان را برای نفی رقیب ابراز کنند، این کار جوانمردانه نیست.»

روزنامه «آرمان ملی» هم در گزارشی با بازتاب اظهارات صادقی تیتر زد: «شفافیت آرا اولین بار از جانب امیدی ها مطرح شد». به نوشته روزنامه «آرمان ملی»، محمدعلی وکیلی، عضو فراکسیون امید و عضو هیأت رئیسه مجلس و «امیرحسین قاضی‌زاده» عضو هیأت رئیسه مجلس طی مناظره‌ای به تحلیل موضوع شفافیت آرا در قوه مقننه و به طور مشخص، موضوع شفافیت آرای نمایندگان مجلس شورای اسلامی پرداختند.

به نوشته «ابتکار»، قاضی زاده در این مناظره گفت: تا شفافیت و اقدام علنی وجود نداشته باشد، پاسخگویی بی‌معنی است؛ چرا که مردم اصلاً نمی‌دانند در مورد چه چیزی باید سوال، تایید یا رد کنند. بر عکس، این دوره دوستان ما در فراکسیون امید خیلی از این گله‌مند بودند چرا که ابتدا با یک ارائه، آرایش و برداشتی از جمعی به عنوان فراکسیون امید پا به مجلس گذاشتند اما طی مسیر انتخابات هیات رئیسه، بسیاری از افراد -که معلوم نبود متقاضیان غیر علنی بودن رای چه کسانی هستند- نسبت به این موضوع اقدام کردند؛ بنابراین اتفاقات دیگری افتاد و بعد مورد سوال طرفدارانشان قرار گرفتند و در همین حوزه هم بیانیه دادند و اظهار نظر کردند.

در ادامه مناظره محمدعلی وکیلی، عنوان کرد:  برایم جالب است که ایشان گفت «شفافیت رویه سکه پاسخگویی است»‌ بنابراین شفافیت از منظر پاسخگویی، مطالبه‌ای است و من بخشی از انتقادی که به بخشی از شفاف طلبان دارم این است که می‌گویم شما اصل را رها کرده و به فرع چسبیده‌اید. این که تمام این الزامات را رها کنیم و حوزه شفافیت را به رای نمایندگان انحصار کنیم حتماً مشکوک می‌شود و حتماً نسبت به بانیان و شعاردهندگان شک وجود دارد؛ جامعه فکر می‌کند که بناست با این تنزل دادن حوزه شفافیت فقط برای رای نمایندگان چه اتفاقی بیفتد و چه مچ‌گیری رخ بدهد؟ و گرنه چه کسی می‌تواند مخالف شفافیت رای نمایندگان باشد.

«مرتضی مبلغ» فعال سیاسی اصلاح طلب هم در گفت و گو با پایگاه خبری-تحلیلی «پارسینه» گفت: تندروها چون می‌دانند در صورت حضور گسترده مردم در پای صندوق‌های رای شانس رای‌آوری‌شان به حداقل ممکن می‌رسد، این روزها هم سیاه‌نمایی می‌کنند و هم سعی دارند وجهه نهاد مهم مجلس را تضعیف کنند که متاسفانه رسانه‌های گروهی و برخی از تریبون را هم دارند.

به گفته مبلغ، دقیقا به همین دلیل لازم است چهره‌های شناخته شده و کارشناس جریان اصلاحات علت‌های اصلی مشکلات را برای مردم تشریح کنند تا افکار عمومی بداند مشکل اصلی ایران چیست که نمی‌تواند در مناسبات جهانی به طور جدی ورود کند و در نتیجه نمی‌توانیم فعالیت‌های اقتصادی را آنطور که لازم است به سرانجام برسانیم.

راهبردهای انتخاباتی اصلاح طلبان

راهبردهای انتخاباتی اصلاح طلبان و بحث های درون گفتمانی، همچنان در رسانه ها جریان دارد. امروز «قاسم میرزایی نکو» عضو فراکسیون امید در مطلبی در «خبرآنلاین» نوشت:  در میان اصلاح‌طلبان درباره انتخابات یک جمع بندی وجود دارد و آن این است که کسی قهر با صندوق رای را قبول ندارد ولی شرط و شروطی با خود و لیست‌ اصلاح‌طلبی داریم. ما باید بپذیریم که افرادی پایبند به اهداف اصلاح طلبی وارد مجلس شوند و این نباشد که فردای انتخابات سینه‌شان را جای دیگری بزنند و شامشان را جای دیگری بخورند. وقتی صحبت از شرط و شروط انتخاباتی به میان می‌آید مقصود شرط و شروط اصلاح‌طلبان با خودشان است و این چیزی است که «سعید حجاریان» به عنوان اولین ایده‌پرداز این موضوع نیز بر صحت این مطلب مهر تائید می‌زند. با او در اینباره صحبتی داشتم که عنوان می کرد مسئله شرط و شروط را برای خودمان مطرح کردم  و منظورم این بود کسانی که ادعای اصلاح طلبی دارند، واقعا اصلاح طلبند یا خیر؟

میرزایی نکو تاکید کرد: نکته بعدی این است که باید صادقانه با مردم صحبت کرد و اشتباهات و کم کاری های‌مان را بپذیریم.

«معصومه ابتکار» معاون رییس جمهوری در گفت و گو با «خبرآنلاین» خطاب به اصلاح طلبانی که می گویند نباید به گزاره انتخاب بین بد و بدتر در انتخابات آینده تن داد، گفت: یادمان باشد با روندی که در گذشته وجود داشت قرار بود به طور کلی احزاب از بین برود، فعالیت های هنری اعم از سینما و تئاتر تعطیل شود و ۴ هزار دانشجوی ستاره دار کلا از زندگی ساقط شوند اما در پی ائتلاف اصلاحات با اعتدال بسیاری از این خطرات از سر کشور دور شد.

در مقابل، رسانه های اصولگرا نقدهای درون گفتمانی اصلاح طلبانه را برجسته می کنند. خبرگزاری «تسنیم» در راستای بررسی موضوع «خوب و بد نظام حزبی» با «احمد حکیمی پور» فعال سیاسی اصلاح طلب گفت و گو کرد و در میان بسیاری از نظرات حکیمی پور در مورد کلیت نظام حزبی و چالش تحزب در کشور، بخش هایی بر برجسته کرد که حکیمی پور به نقد اصلاح طلبان پرداخته بود. این گزارش با این تیتر که «جریان اصلاحات در مسیر روشنفکری فانتزی قرار گرفته است» به نقل از حکیمی پور منتشر شد.

 به گفته حکیمی پور، نقدی که ما به رویه حاکم بر جریان اصلاحات داشتیم به دوره فعالیت شورای شهر اول بازمی‌گردد. به اعتقاد ما جریان اصلاحات از همان سالها درگیر کشمش‌ها و مباحث سطحی شده و به ندرت به حل و فصل دغدغه‌های اصلی مردم پرداخته و به لحاظ گفتمانی از ریشه خود دور شده و به سمت روشنفکری فانتزی سوق پیدا کرده است. در حالی که جریان اصلاحات یا همان جریان چپ ریشه در عدالت اجتماعی و گفتمان امام خمینی دارد. هدف جریان اصلاحات این نبود که از توده‌ها فاصله گرفته و مشی روشنفکری نخبگرایانه را دنبال کند. اصلی‌ترین اختلاف نظر ما با دوستان در شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان نیز بر سر همین تغییر خط مشی در جریان اصلاحات است.

دوگانه اصولگرایی و اصلاح طلبی همچنان کارآمد است؟

مدتی است برخی ناظران با استناد به شعار «اصلاح طلب اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» که در اعتراضات دی ماه ۹۶ مطرح شد، این گزاره را مطرح می کنند که دوران دوقطبی اصلاح طلبی و اصولگرایی به سر آمده و این «ایده پردازی و ارایه برنامه عملیاتی برای عبور از چالش های کشور» است که می تواند مردم را به مشارکت در انتخابات ترغیب کند، نه تعلق به جریان های سیاسی سنتی. برخی دیگر اما این گزاره را بی اعتبار می دانند.

به نوشته روزنامه «ایران»، این ادعا مبنی بر «انقراض» دوگانه اصولگرا-اصلاح‌طلب امروز هم اغراق آمیز به نظر می‌رسد. زیرا به رغم همه ضعف‌های این دو جریان برای ایجاد انگیزش‌های انتخاباتی، جریان‌های سیاسی موجود هنوز از توانایی نمایندگی بخش‌هایی از جامعه برخوردارند، ضمن اینکه جریان سومی نیست تا بتواند طیف‌های اجتماعی دیگری را نمایندگی کند. اما نکته کلیدی گزاره امینی این واقعیت است که ایجاد هیجان انتخاباتی و تشویق مردم به حضور در پای صندوق‌های رأی، تنها و صرفاً با تکیه بر رقابت با سابقه و امتحان پس داده اصولگرایان و اصلاح‌طلبان بدون ارائه برنامه‌های جدید ناظر بر مشکلات موجود، اگر غیرممکن نباشد، دشوار خواهد بود.

این گزاره‌ها نشان می‌دهد که طیف‌هایی از دو جریان سیاسی کشور، همچنان امیدوارند بتوانند بازی انتخابات را با تکیه بر شکاف و دوگانه اصولگرا-اصلاح‌طلب پیش ببرند، بی آنکه به خود زحمت ارائه دستورکارهای مشخص به مردم را بدهند.  مشخصاً جوانگرایی و تأکید اصولگرایان بر شفافیت و مبارزه با فساد همچنان در چارچوب کلی‌گویی‌هایی است که معلوم نمی‌کند این مقوله‌ها چه مختصاتی دارد و چگونه قرار است اجرایی شود.

در ادامه می خوانیم: تا امروز به نظر می‌رسد دو جریان سیاسی کشور، به جای ریشه‌یابی جدی و تحلیل عمیق حوزه‌های سیاسی و اجتماعی، از یک سوی همچنان درگیر مقوله‌ای به نام وحدت و رفع اختلافات درونی خود هستند و از سویی دیگر  هم و غم خود را بر ساخت کلیدواژه‌های انتخاباتی گذاشته‌اند؛ اصولگرایان بر جوانگرایی و شفافیت یا مجلس جهادی و اصلاح‌طلبان بر کارشناسی بودن منتخبان.  تا زمانی که اصلاح‌طلبان و اصولگرایان از آسمان ایده‌های زیبا، به زمین واقعیت‌های سخت هبوط نکنند، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای انتخابات و اساساً نمایندگی مردم تصور کرد.