گروه صنعت: وضعیت بازار خودرو از موضوع‌های بحث‌برانگیز یک سال گذشته بوده چراکه قیمت‌ها در دوره‌ای به شکل نجومی افزایش یافت. پیش‌تر طرحی با عنوان ساماندهی بازار خودرو از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیشنهاد شده بود که به‌طور جدی پیگیری نمی‌شد‌ اما با اعمال تحریم و وضعیت ویژه برای این صنعت این پروژه دوباره به صحن علنی مجلس شورای اسلامی و پس از تصویب بندهای آن به شورای نگهبان رفت.

البته گفتنی است، نام این طرح، خود یکی از چالش‌های نمایندگان مجلس و کارشناسان صنعت خودرو است زیرا طراحان اولیه عنوان کردند نام طرح «ساماندهی بازار خودرو» بود اما برخی آن را به نام «ساماندهی صنعت خودرو» می‌شناسند.
به هر روی چند روز قبل شورای نگهبان متن ایرادهایی که به طرح ساماندهی بازار خودرو وارد بود را منتشر کرد.

طرحی در میانه راه
پس از تصویب بندهای طرح ساماندهی بازار خودرو ایرادهایی از سوی شورای نگهبان به طرح گرفته شد که قرار شد پس از اصلاح از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی دوباره برای نهایی شدن به این شورا ارجاع شود. به گزارش ایسنا، سخنگوی شورای نگهبان با ارسال نامه‌ای به رئیس مجلس شورای اسلامی، ایرادهای طرح ساماندهی بازار خودرو را اعلام کرد. این طرح با اصلاحاتی که در جلسه ۲۷ مرداد امسال به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، در جلسه ۶ شهریور در شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و با توجه به اصلاحات انجام‌شده، ایرادهای آن در نامه‌ای به رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام شد.
‌‌۲۹ اردیبهشت امسال مجلس شورای اسلامی برخی از مواد طرح ساماندهی بازار خودرو شامل شماره‌گذاری خودروها منوط به تایید سازمان ملی استاندارد، معافیت خودروهای هیبریدی و تمام‌برقی از پرداخت حقوق ورودی و اعلام نرخ تمام‌شده خودروها از سوی خودروسازان به شورای رقابت را‌ تصویب کرد.

نظر کارشناسان
اما در بررسی این طرح ابوالفضل خلخالی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علم و صنعت معتقد است برداشته شدن تعرفه خودروهای هیبریدی در شرایط حال حاضر غیرمنطقی و شماره‌گذاری خودروها پس از تایید سازمان استاندارد تاکید بر امری از پیش مقرر شده است. همچنین بازگشت شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو تکرار یک اشتباه خواهد بود اما نظارت بر آن می‌تواند شفافیت بیشتری در کار خودروسازان ایجاد کند.
از سوی دیگر، به اعتقاد امرالله امینی، عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبایی هر ۳ مورد اصلی مصوبه مجلس شورای اسلامی درباره صنعت خودرو، خوب و کارآمد است‌ اما به شرطی که خودروسازان ما امکان اجرایی کردن آنها را فراهم کنند. در زمینه بحث قیمت‌گذاری‌ها، خوب است که دوباره شورای رقابت وارد شده و بر نرخ تمام‌شده محصولات آن هم در شرایط انحصاری، نظارت و دخالت داشته باشد‌ اما در اجرایی شدن این مهم، علاوه‌بر اینکه خودروسازان زیر بار دخالت‌های شورای رقابت برای نرخ تمام‌شده محصولات نمی‌روند، هزینه‌های بسیار غیرشفاف هم دارند که راهی برای شورای رقابت باز نخواهد کرد. درباره معافیت پرداخت حقوق ورودی، با توجه به اینکه در کشور آلودگی هوا معضل بزرگی بوده، آزاد شدن واردات خودروهای هیبریدی بسیار کمک‌کننده است، ضمن اینکه خودروسازان داخلی نیز متوجه می‌شوند قرار نیست تا ابد مورد حمایت قرار بگیرند. بحث شماره‌گذاری‌ها هم که موضوع تازه‌ای نیست؛ شماره‌گذاری‌های راهنمایی و رانندگی بیش از ۲۰ سال است که باید بر اساس استانداردهای سازمان ملی باشد اما به سبب برخی ملاحظات این مهم رعایت نشده و خودروسازان زیر بار رعایت استانداردها نرفته‌اند.
در زمینه این طرح امیرحسن کاکایی، عضو هیات‌علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت معتقد است ‌با توجه به اینکه بقای صنعت خودرو اولویت این صنعت است باید دغدغه واردات خودرو‌ هیبریدی و محیط‌زیست را در اولویت‌های بعدی قرار دهیم. علاوه‌بر این، تجربه یک سال گذشته نشان می‌دهد روش قیمت‌گذاری دستوری از سوی شورای رقابت زیان زیادی به صنعت خودرو وارد کرده به طوری که این صنعت از نقدینگی خالی شده است. همچنین لزوم تایید از سوی سازمان ملی استاندارد برای شماره‌گذاری خودروها، پیش از این طرح انجام شده و نیازی به مصوبه جدید نداشته است.
همچنین یکی از کارشناسان صنعت خودرو معتقد است ‌مشکل این صنعت، آشفتگی در بازار آزاد و استمرار نیافتن عرضه به بازار است و راه‌حل را برداشته شدن موانع تولید خودرو بیان می‌کند.
 به اعتقاد وی، ورود دوباره شورای رقابت به قیمت‌گذاری‌ها آشفتگی بازار را بیشتر خواهد کرد. درباره خودروهای هیبریدی نیز، وقتی واردات خودرو ممنوع است؛ مطرح شدن این موضوع چه اهمیتی دارد؟
این در حالی است که به گفته یکی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، طرح ساماندهی بازار خودرو نمی‌تواند در شرایط کنونی تاثیر بسزایی در بازار خودرو داشته باشد‌ بلکه افزایش تولید خودروها و به دنبال آن رسیدن خودرو به‌دست مصرف‌کننده واقعی، دو مولفه اصلی است که توجه به آن در مدیریت بازار خودرو در شرایط کنونی بسیار موثر است.
سید مهدی مقدسی معتقد است این طرح می‌تواند موجب ایجاد آرامش در بازار خودرو شود، دست دلالان را کوتاه و قیمت‌گذاری شفاف برای کاهش قیمت‌ها را در بازار خودرو ایجاد کند.
 درحال‌حاضر این ایرادها از سوی شورای نگهبان مطرح و به مجلس شورای اسلامی ابلاغ شده است. اکنون باید منتظر ماند و دید چه تصمیمی برای آن اتخاذ خواهد شد.