تکرار تاریخ در صنعت نفت درعدم اعتماد به توان داخلی؛
معطل ماندن توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با اشتباهات استراتژیک وزارت نفت
صاحبخبر - وزارت نفت با معطل کردن صنعت نفت به دلیل تدوین مدل قراردادی IPC و نهایتا عدم اتکا به شرکتهای داخلی در توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی،5 سال دیگر این پروژه را معطل کرد تا همچنان توسعه مرزیترین فاز این میدان گازی درهالهای از ابهام باشد. به گزارش فارس، سال 5 سال قبل بیژن نامدار زنگنه که برای دومین بار به طبقه 15 وزارت نفت رفت در جمع رسانهها گفت باید برای جذب سرمایهگذارخارجی و ورود شرکتهای خارجی دست بکار شویم و مدل جدید قراردادی را تدوین کنیم که این مدل شرایط برد برد را برای صنعت نفت ایران و سرمایه گذاران خارجی داشته باشد. به قول شیخ الوزرا برای این کار نیز تیم خبرهای از کارشناسان جوان و خبره گرد هم آمدند و مدل جدید قراردادی به نام IPC تدوین شد حتی پس از تدوین این مدل نیز کنفرانسی در تهران برای معرفی این مدل برگزار شد که البته پیشتر قرار بود این معرفی در لندن صورت گیرد که بنا به دلایلی این کار صورت نگرفت.به هرحال بعد از کش و قوسهایی این مدل تدوین و سه سال پیش در چنین روزهایی در کنفرانس تهران رونمایی شد و پس از آن نیز برخی از اعضای کارگروه تدوین مدل جدید قراردادها نیز پستهایی گرفتند که اخیرا نیز یکی از آنها عضو هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران شد.پس از آنکه این مدل قراردادی رونمایی شد، همه رسانهها منتظر بودند کار توسعه صنعت نفت که به خاطر تدوین این مدل عملا تعطیل شده بود با ورود شرکتهای خارجی از سر گرفته شود و مسئولان وزارت نفت که پیش از ورود به این صنعت خود را ژنرال نامیده بودند از خود حرکتی را نشان دهند و بالاخره بعد از وقفه 2 ساله صنعت نفت حرکتی از خود نشان دهد.با این حال مسئولان وزارت نفت در پاسخ به این سوال که بالاخره چه زمانی مدل جدید قراردادی به کار گرفته میشود میگفتند در حال رایزنی با شرکتهای بزرگ بین المللی هستیم و ناگفته نماند که چند شرکت بزرگ هم در این مدت به تهران آمدند و توافق نامههای مطالعاتی محرمانهای نیز امضا شد هرچند که باز کارشناسان منتقد و یا به قول مسئولان وزارت نفت دلواپسان قرارداد IPC گفته بودند این کار نیز میتواند به زیان صنعت نفت ایران تمام شود.به هر حال تفاهم نامه های مطالعاتی بین مسئولان شرکت ملی نفت ایران و برخی از شرکتهای بزرگ بین المللی مانند BP و توتال و ENI و دیگر شرکتها برای میادین مشترک و غیر مشترک امضا شد.در این میان به قول مسئولان صنعت نفت همان دلواپسان تاکید کردند تاخیر در توسعه صنعت نفت میتواند مشکلات جدی را برای کشور ایجاد کند و باید نگران تحریمهای احتمالی بود اما مسئولان صنعت نفت رسما اعلام میکردند تحریمهای احتمالی مانع از فعالیت صنعت نفت ایران نخواهد شد زیرا که مدل جدید قراردادی مانع از تحریم صنعت نفت ایران میشود.آنها معتقد بودند آنقدر این مدل جذاب است که هیچ شرکت خارجی حاضر نیست کار را به خاطر تحریمها رها کند و از ایران برود! منتقدان که میدیدند حرفشان در این شرایط خریدار ندارد کمیاز انتقاد خود کاستند و وزارت نفت نیز تیرماه 96 و بعد از 4 سال رکود در صنعت نفت قرارداد توسعه فاز 11 را در قالب همین مدل قراردادی با کنسرسیومیاز توتال فرانسه ، سی ان پی سی چین و پتروپارس ایران منعقد کرد.اما بلافاصله پس از خروج آمریکا از برجام همگان دیدند که شرکت توتال نیز بار و بندیل خود را جمع کرد و از ایران خارج شد و براساس این قرارداد فعالیت توسعهای فاز 11 به شرکت چینی رسید.پس از خروج توتال و وقفه چند ماهه از تحویل این فاز توسط شرکت سی ان پی سی، اما این شرکت چینی فعالیت خود را ر فاز 11 آغاز نکرد و اوایل آذرماه بود که وزیر نفت گفت: شرکت CNPC چین رسما جایگزین توتال شده برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی شده، اما عملا شروع به کار نکرده است.وی همچنین اعلام کرد باید با شرکت چینی CNPC مذاکره شود تا مشخص شود فعالیت عملیاتی و اجرایی را از چه زمانی آغاز میکند.این گزارش حاکی است، باصطلاح دست دست کردن چینیها در توسعه فاز 11 این شائبه را ایجاد میکرد که این شرکت عملا دارد تاریخ را تکرار میکند. محمد امین قاسمییکی از کارشناسان صنعت نفت با اشاره به تاریخچه حضور توتال در فاز 11 به خبرنگار فارس گفت: شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال در سال 1379 برای توسعه بخش بالادستی فاز 11 پارس جنوبی به توافق رسیدند و تفاهمنامهای به امضا رساندند. اما عملاً اقدام خاصی از طرف این شرکت فرانسوی صورت نگرفت و در نهایت توتال فرانسه که به دنبال خروج از این پروژه بود با ارائه رقمیبسیار بالا برای توسعه این فاز، ایران را در شرایطی قرار داد که نتواند پس از حدود 8 سال معطل ماندن فاز 11، این قرارداد را با شرکت فرانسوی به امضا برساند. وی ادامه داد: شرکت ملی نفت ایران در آن زمان با پیشنهاد حدود 10 تا 11 میلیارد دلاری فرانسویها مخالفت کرد و به این ترتیب شرکت توتال از این پروژه کنار گذاشته شد و چینیها گزینه جایگزین برای توسعه فاز 11 پارسجنوبی شدند. چند روز پیش خبرگزاری رویترز از قول سه مدیر دولتی چین اعلام کرد «شرکت ملی نفت چین (CNPC) برای به حداقل رساندن تنشها در میان مذاکرات میان پکن و واشنگتن و در واکنش به فشارهای آمریکا، سرمایهگذاری در پارس جنوبی ایران را به حالت تعلیق درآورده است.»جالب اینجا است که بیژن زنگنه در یک برنامه تلویزیونی فقط اعلام کرد انها حق ندارند از این پروژه کنارگیری کنند اما ظاهرا چینیها تصمیم گرفتهاند که به کار آغاز نشده خود در فاز 11 خاتمه دهند و با این شرایط کار توسعه این فاز به شرکت پتروپارس خواهد رسید. طبق زمانبندی اولیه، قرار بود 40 ماه بعد از امضای قرارداد، تولید گاز از میدان فاز 11 پارس جنوبی آغاز شود. اما با گذشت حدود 12 ماه، اقدام قابلتوجهی در این میدان صورت نگرفته و برای ماههای متوالی اعلام میشود که مناقصات این پروژه در حال برگزاری است و یا اتمام یافته؛ این در حالی است که شرکتهایی چون پتروپارس، گروه مپنا، پتروایران، قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء(ص)، شرکت اویک و امثال آنها که بسیاری از آنها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم زیرمجموعه وزارت نفت محسوب میشوند میتوانند این پروژه را در اختیار بگیرند و برای بخشهایی که نیازمند فناوری جدید است، از شرکتهای ارائهدهنده خدمات فنی نفت و گاز استفاده کنند.بهعنوانمثال فاز 12 میدان گازی پارس جنوبی که ازنظر حجم عملیات و میزان سرمایهگذاری، عظیمترین طرح تاریخ صنعت نفت ایران و یکی از بزرگترین طرحهای تولید گاز جهان است، نمونه بارز توانمندی شرکتهای ایرانی در مدیریت پروژههای بزرگ گازی محسوب میشود. اهمیت توسعه این فاز بهقدری بالا است که استفان میشل، مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای توتال در این زمینه عنوان کرده است: «کارشناسان و مدیران شرکت توتال از عملکرد ایران در دوران عدم حضور در پارس جنوبی کاملاً غافلگیر شدند و عملکرد ایرانیها بهویژه در فاز 12 بسیار ستودنی بود».∎
نظر شما