به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، درحالیکه برخی فقط از احیای کارت سوخت سخن می گویند­­ و برخی از افزایش قیمت سوخت حرف می زنند؛​ آخرین خبر از راهکارهای دولت برای حل مصرف بی رویه و قاچاق افسارگسیخته سوخت را شاید بتوان از زبان وزیر نفت شنید.

بیژن زنگنه شامگاه سه‌شنبه (یکم آبان‌ماه) در حاشیه آیین امضای قرارداد‌های طرح توسعه حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری در تهران و هشت کلانشهر در جمع خبرنگاران بحث مخالفت وزارت نفت با احیای کارت سوخت را از جمله دروغ‌های رسانه‌نما‌ها عنوان کرد و گفت: این طرح هم اکنون در حال بررسی است.

وزیر نفت ضمن تکذیب مخالفت این وزارتخانه با احیای کارت سوخت گفت: اساس کار دولت مبتنی بر افزایش قیمت بنزین نیست، اما برای عرضه به آنان که متقاضی میزان بیشتری بنزین هستند تدابیر لازم در حال بررسی است.

زنگنه افزود: هدف اصلی، مهار مصرف سوخت و جلوگیری از قاچاق است تا کشور به واردات بنزین وابستگی نداشته باشد.
این نخستین ­­بار است که زنگنه صراحتا مخالفت این وزارتخانه با احیای کارت سوخت را تکذیب می‌کند. زنگنه که یکی از مهمترین مخالفان احیای کارت سوخت بعد از تک نرخی شدن بنزین در اواسط دولت یازدهم یعنی خردادماه ۹۴ بود و این موضوع را بار‌ها رسانه‌ای کرده بود اکنون معتقد است برای سروسامان دادن به اوضاع سوخت،​ یکی از راهکارها احیاء کارت سوخت است.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی هم در خصوص وضعیت احیای کارت سوخت گفت: قرار است بزودی تصمیم کشور درباره کارت هوشمند سوخت، راهکارهای مقابله با قاچاق سوخت و ترویج فرهنگ صحیح مصرف در جامعه اعلام شود.

فریدون حسنوند با بیان این‌که درباره موضوع احیای کارت هوشمند سوخت در نشست مشترک مسئولان دولتی و رؤسای کمیسیون‌ها بحث و بررسی ها ادامه دارد تصریح کرد: تاکنون تصمیمی برای افزایش قیمت سوخت گرفته نشده است و مباحث افزایش قیمت شایعه‌ای بیش نیست.

همچنین هدایت الله خادمی دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس از شنیده های خود برای زمان احیای کارت سوخت در 2 تا 3 ماه آینده خبر داد­و گفت: شنیده‌ها حاکی از آن است که دستور 2 نرخی شدن قیمت بنزین هم به دستگاه‌های ذیربط صادر شده است.

نماینده مردم ایذه و باغملک با بیان اینکه احتمالا ظرف 2 تا­ 3 ماه آینده کارت سوخت احیا شده و قیمت بنزین 2 نرخی شود، گفته: براساس این طرح یک نرخ بنزین (قیمت فعلی) و با سهمیه مشخص عرضه می‌شود و یک نرخ با قیمت آزاد برای کسانی که مصرف بیشتری دارند، عرضه می‌شود.

این سخنان درحالی مطرح شده که معاون اول رئیس جمهور در نشست روز ملی صادرات صراحتا اعلام کرد دولت برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد.

اسحاق جهانگیری روز یکشنبه، ۲۹ مهر، درباره افزایش قیمت بنزین گفت: «باید سیاست‌ها را گام به گام جلو ببریم و ما نمی‌توانیم با توجه به شرایطی که داریم، یک‌مرتبه از اقتصادی که در آن یارانه وجود دارد به سمت اقتصاد آزاد حرکت کنیم بلکه باید یک سیاست مدیریت‌شده داشته باشیم تا بتوانیم متناسب با شرایط جامعه به این سمت حرکت کنیم».

هرچند حرف و حدیث ها بر سر افزایش نرخ حامل‌های انرژی در ایران همچنان ادامه دارد گویا قطعی ترین برنامه دولت برای سروسامان دادن به اوضاع سوخت احیاء کارت های سوخت باشد.

درحالیکه روز شماری برای احیاء کارت سوخت آغاز شده و استفاده ازاین کارت ها که سال هاست صاحبان خودرو سراغی از آنها نمی گیرند در یک قدمی اجرا قرار گرفته، سئوالات فراوانی در ذهن مردم وجود دارد که بی پاسخ مانده.

آیا با احیاء سوخت بنزین دونرخی می شود؟ با احیاء سوخت، بنزین سهمیه بندی می شود؟ درحالیکه مسئولان دولتی اعلام می کنند بنزین دست کم تا پایان سال 98 گران نخواهد شد پس احیا کارت های سوخت و سهمیه بندی بنزین چه کمکی به بهینه سازی مصرف سوخت و مقابله با قچاق خواهد کرد؟

این ها سئوالاتی است که این روزها ذهن مردم را درگیر کرده و تاکنون هم پاسخ مشخصی به آنها داده نشده است.

آنچه مشخص است اینکه هر لحظه که می گذرد منابع کشور یا درخودروها دود می شود یا قاچاقچیان آن را به تاراج می برند، آمارهای ضدو نقیض از قاچاق سوخت همه را نگران کرده. یکی از سود روزانه 270 میلیونی قاچاقچیان حرف می زند، دیگری از قاچاق یک دهم مصرف روزانه بنزین کشور به افغانستان خبرمی دهد. وزیر نفت هم که می گوید میزان قاچاق سوخت را فقط خدا می داند. ظرف مصرف سوخت در کشور هم خیلی وقت است پرشده.

مصرف بنزین کشور با ثبت رکورد بی‌سابقه 120 میلیون لیتر در روز در تابستان، مرزهای جدید در مصرف بی رویه انرژی در کشور را درنوردید تا میانگین مصرف سوخت در تابستان امسال به ۹۱‌میلیون و ۷۰۰‌هزار لیتر در روزبرسد.

این درحالیست که به گفته ­مدیر عامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت نیمی از یارانه بنزین به دهک‎های پردرآمد جامعه می رسد و اگر روند مصرف به همین شکل ادامه یابد، طی چند سال آینده، بخش عمده‎ بودجه کشور باید به پرداخت یارانه سوخت اختصاص یابد.

محسن دلاویز گفته هم‎اکنون روزانه ۳۵ میلیون دلار یارانه پنهان به بنزین اختصاص می‎یابد و در مجموع در ۶ ماه نخست امسال، بیش از ۵,۵ میلیارد دلار یارانه به بنزین تعلق گرفته است که چنین رقمی، آن هم در شرایط اقتصادی فعلی کشور به هیچ وجه توجیه‎پذیر نیست.

مشاور وزیر نفت درباره آخرین آمار ترازنامه هیدروکربوری کشور درباره میزان مصرف انرژی در بخش‎های مختلف هم می گوید: در سال ۹۴، معادل ۳۰۴ میلیون بشکه نفت خام در بخش حمل‎ونقل مصرف شده است.

مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت، انرژی ارزان را آفت اقتصاد کشور می داند و معتقد است: در ترکیه با جمعیت تقریبا مشابه ایران، روزانه ۸ میلیون لیتر بنزین مصرف می‎شود و ما در حال رسیدن به مرز ۱۰۰ میلیون لیتر مصرف روزانه هستیم. چه کسی چنین مجوزی برای مصرف بی‎محابای انرژی به ما داده است و چگونه قرار است با این میزان مصرف، در قبال نسل‎های آینده پاسخگو باشیم؟

آنچه که مسلم است این‌که نرخ بنزین در ایران واقعی نیست و با وجود این‌که در قانون هدفمندی یارانه‌ها و ارائه حامل‌های انرژی با قیمت اصلاح شده که از ۲۸ آذرماه سال 89اجرایی شد پیش‌بینی شده بود که قیمت سوخت به‌صورت سالانه و طی پنج سال باید ۲۰ درصد افزایش پیدا کند تا به ۹۰ درصد قیمت بین‌المللی یا فوب خلیج فارس برسد. این اتفاق تاکنون رخ نداده است.

با آنکه در لایحه بودجه سال ۹۷ مجلس پیشنهاد دولت مبنی بر افزایش قیمت حامل‌های انرژی را رد کرد، اما به هر حال برنامه ششم توسعه اجازه این افزایش قیمت را به دولت داده است.

مقامات دولت پیش از این گفته بودند که با افزایش ۵۰۰ تومانی قیمت بنزین، قصد دارند ۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد حاصل از این افزایش را صرف بهبود بافت فرسوده، نوسازی حمل و نقل عمومی و توسعه اشتغال کنند.

درهمین حال مخالفان افزایش قیمت حامل های انرژی معتقدند افزایش قیمت سوخت به ویژه گازوئیل بطور مستقیم بر وضعیت معیشت شهروندان و قیمت انواع کالا و خدمات تاثیرگذارخواهد بود.

حال باید منتظر ماند و دید سرانجام دولت برای بهینه سازی مصرف سوخت و مقابله با قاچاق سوخت که ناشی از اختلاف قیمت حامل های انرژی در داخل و خارج ایران است چه تصمیمی خواهد گرفت. آیا احیاء کارت های هوشمند سوخت و سهمیه بندی کفایت می کند یا باید طرح های تشویقی و تنبیهی را نیز درکنار این اقدام به اجرا گذاشت؟

گزارش از:​ امیر شایان مهر