جذابیتهای حاشیه و متن بازی فوتبال و جامجهانی، بهترین فرصت برای جذب مخاطب میلیونی هر رسانهای است اما اینکه قرار باشد کدام وجه از جذابیت ورزش فوتبال رخنمایی کند و کدام ظرفیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این ورزش پرطرفدار بتواند در ضریب رسانهای تلویزیون جای گیرد، حتما برنامهریزی و نگاه دقیقی میطلبد. در جامجهانی 2018 و ویژه برنامه مهم آن که از شبکه سه سیما پخش شد، یکماه فردوسیپور و تیم همراهش سعی کردند که این برنامه فوتبالی به بهترین نحو ممکن روی آنتن برود؛ فراز و نشیب یکماهه برنامه 2018 نشان داد که همچنان فردوسیپور تهیهکننده بهتری است تا یک مجری تمام عیار. عادل در اجرا اشکالات زیادی دارد و این را خودش هم پیشتر پذیرفته است که مجری درجه یکی نیست. هر چند انرژی وانگیزهاش و البته اطلاعات تمام و کمالش جزء محسنات اجرایش است، ولی او همچنان نمیتواند ذوقزدگی یا غصهاش را حین اجرای یک برنامه مهم میلیونی کنترل کند و وقتی میخواهد ترتیب آیتمها و میهمانها را بالا و پایین کند حواسش از اجرا به پشت صحنه پرت میشود، سرش دائما در گوشی است و حتی ممکن است یادش برود موقع مونولوگ به دوربین نگاه کند! پوشش هم برای مجری برنامه پربیننده این شبها کم اهمیت نیست، ولی حتی او در انتخاب لباسهایش هم فرقهای زیادی با مجریهای خوشپوش تلویزیون دارد.
پارتنر فردوسیپور در 2014 رضا جاودانی بود، مجریای که با انرژی متوسط روی آنتن حاضر میشد و در پرشور کردن برنامهای با هیجان جامجهانی خیلی موفق نبود. در 2018 اما محمدرضا احمدی کنار عادل حضور داشت تا از این بابت یک تغییر رو به جلو در برنامه جامجهانی رخ دهد. با این وجود محمدرضا احمدی بیشتر به ابزار تبلیغات تبدیل شده بود و اصل پلاتوهایش هم، ستاره فلان مربع است. ولی در معدود دقایقی که فرصت اجرا پیدا کرده، پرانرژی و مسلط ظاهر شده است و در گفتوگوها هم به خوبی توانسته عادل را همراهی و کمک کند. احمدی هم انرژی کافی را دارد و هم اطلاعات فوتبالیاش خوب است با وجود این ردپای هویت رادیویی احمدی در اجرایش پیداست و در برنامههایی مانند شب بازی ایران- اسپانیا نشان داد که هنوز در جمعوجورکردن التهابات پشت آنتن ضعیف است.
یکی از حاشیهسازهای ویژه برنامه 2018 انعکاس اخبار بود. اخبار در 2018 هم از منبعهای غیرمطمئنی تهیه و منتشر میشد، هم اطلاعات غلط در آن وجود داشت و هم مهندسی خاصی درباره برخی اخبار در آن حاکم بود. در هفته دوم اجرای برنامه 2018، رسانه ورزشی «طرفداری» برای اینکه نشان دهد یکی از منابع اصلی اخبار برنامه 2018 است چند خبر نادرست را در کانال تلگرامیاش منتشر کرد و محمدرضا احمدی همان خبرها را بیکم و کاست روی آنتن برد تا گاف بزرگ این برنامه شکل بگیرد. روزهای بعد از این گاف، رسانههای ورزشی فردوسیپور و تیمش را متهم به دزدی خبری کردند و سوال کردند برنامهای که با هزینه میلیاردی روی آنتن رفته چرا اینقدر نامطمئن در ارائه اخبار عمل میکند. حال آنکه بخشی از تیم برنامه 2018، از ورزشینویسان رسانه بودند و پیدا کردن اخبار دسته اول ورزشی هم چندان سخت نیست.
شاید یکی از مواردی که قد برنامه 2018 را نسبت به سایر برنامههای ورزشی تلویزیون، بالاتر نگه داشته، دکور چشمنواز آن است. هارمونی رنگهایی که هم برای تایمینگ برنامه مناسب و هم با رنگهای اصلی تبلیغاتی جامجهانی هماهنگ بود و این ترکیب از نورپردازی صحنه، استفاده از تکنولوژیهای واقعیتافزوده و حتی تلویزیونهایی که بخش مهمی از دکور آن بود تشکیل میشد. موشنهای پخش پلیبکها و پاس دادن به پخش و... هم جزء معدود دفعاتی بود که در برنامههای تلویزیونی طراحی شده بود و مخاطب با کات خشک و خالی به دیدن آیتم نمیرفت. هر چه که باشد تیم تولید فردوسیپور طی سالها تولید «نود» و «فوتبال 120» و برنامههای مناسبتی مانند 2018 در ساخت آیتمهای جذاب به بلوغ رسیدهاند و این جزئیات پراهمیت را که اتفاقا بسیار به چشم مخاطب میآید خوب از بر شدهاند.
علاوهبر پاسکاریهای مطلوب با محمدحسین میثاقی در روسیه (که بعد از مدتها یکنماینده رسانهای قابل قبول تلویزیونی در مسابقات بینالمللی حضور داشت) و انرژی و هیجان ستودنی او که کاملا مناسب آیتمها و گزارشهای خودش از روسیه بود، کلیپها، پلیبکها و آیتمهای 2018 هم جزء نقاط قوت جدی این برنامه به حساب میآید. آیتمهای تولیدی مفصل که در جای خود احساساتی میشد و بهجا اطلاعات دقیق و گستردهای به مخاطب ارائه میکرد. آیتمها هم متعدد بودند و هم متنوع. تیم برنامه 2018، برای تمام تیمهای جام برنامهریزی جدی کرده و برای همه اینها حداقل دو آیتم جذاب تولید کرده بود و برای چنین کاری ستارههای سینما را هم وارد گود کرده بودند. همینطور واکنشهای سریع خوبی هم داشت و مثلا شبهای بعد از بازیهای ایران، آیتمهای مفصل و مبسوطی هم در تحلیل تکتک بازیکنان و عملکرد تیم و هم در توصیف هنرمندانه لحظات احساساتی بازیها تدارک میدید. ظاهرا دوستان ورزشینویس فردوسیپور هرقدر در انعکاس اخبار خوب عمل نکرده بودند ولی در نگارش متنها و تهیه آیتمهای ورزشی عملکرد خوبی داشتند. ابتکار دیگر این برنامه و میهمانان نامدار تلفنی آن که از کشورهای مختلف از طریق اینترنت میهمان برنامه میشدند، هم در نوع خودش یک حرکت روبهجلو و مبتکرانه در تلویزیون بود. چهرههایی که تقریبا تمامشان در سطح بینالمللی کاملا شناخته شده بودند و اگرچه حضورشان از طریق تصاویر بدکیفیت شبکه اجتماعی «اسکایپ» بود ولی باز هم در نوع خودش، این برنامه را جذاب و دیدنی کرده بود؛ مثلا برنامهای که پیش از بازی بلژیک- فرانسه با حضور اینترنتی «اورس مایر»، داور بازی خاطرهانگیز ایران- آمریکا برگزار شد و اقرار او بر پنالتی نگرفتن در آن بازی ماندگار به نفع ایران و تعریف و تمجیدهای فراوان او از علیرضا فغانی در برنامههای ورزشی تلویزیون ایران، یک اتفاق خاص و پیشرو به حساب میآمد.
از غائله عجیب و غریب «پویول» و نیامدنش روی آنتن که بگذریم، شکل انتخاب و هزینهکردهای میهمانهای 2018، یکی از موارد انتقادی این برنامه بود. برنامهای که به خاطر حال و هوا و بینندههای میلیونیاش توان حضور هر میهمانی را روی آنتن دارد. دعوت از میهمانها در 2018 هرچند که درخشان آغاز شد و با علی پروین و حشمت مهاجرانی قسمت اولش را روی آنتن برد ولی هر چه که بیشتر در دل جامجهانی رفتیم، به میهمانهایی تکراری و نهچندان جذاب رسید. فردوسیپور هم در ویژه برنامه قرعهکشی جامجهانی و هم در برنامههای این شبهایش، جواد نکونام را به کرات روی آنتن آورد، امید روانخواه را چندبار دعوت کرد و ایندرحالی بود که چهرههای همتراز این دو بسیار زیاد بودند و میشد در انتخاب میهمانان بسیار بهتر از اینها عمل کرد. البته به نظر میرسد بخش مهمی از این اتفاق، از هوش عادل سرچشمه میگیرد. عادل بعضیاوقات ترجیح میدهد به جای اینکه خود را در مظان اتهام قرار دهد، میهمانانی را دعوت کند که آنها حرف مطلوب عادل را بزنند و این هماهنگی آنقدر پیشتر انجام شده که به حضور چندباره نکونام روی آنتن منجر میشد، نکونامی که قطعا به هماهنگی کامل در اینطور پاسکاریها با عادل رسیده است. عادل خوب میداند که هویت مهدویکیا و فرهاد مجیدی در برنامهای مانند بازی ایران - پرتغال چگونه است ولی آنها را دعوت میکند تا هم فرهاد مجیدی حرفهایش پر از نیشوکنایه باشد و هم مهدویکیا ، سر و شکل یک برنامه ورزشی را به حرفها و روایتهای تلخ تبدیل کند. حرفهایی در دفاع تمام و کمال از فوتبال آلمان و پرزنت عملکرد شخصی خود مهدویکیا در فوتبالی که تیم ملیاش از مرحله گروهی هم بالا نیامد تا همین مطلب، سوژه انتقاد از حرفهای مهدویکیا شود؛ حرفهایی که قطعا مناسب حال و هوای بعد از بازی ایران با پرتغال نبود و مورد نقد بسیاری از بینندههای برنامه واقع شد.
با پایان جامجهانی 2018، این سوال مطرح است که گروه ورزش شبکه سه سیما، بهعنوان مهمترین ارگان تهیه برنامههای ورزشی تلویزیون در سالهای اخیر چه اقدام رو به جلویی در کادرسازی و معرفی مجریهای توانمند انجام داده است، چه برنامه پربیننده، چه مجری یا کارشناس محبوب یا کلا چه اقدام خلاقانه جدیدی را رقم زده است. این انتقاد بهطور جدی به مدیران شبکه سه سیما مطرح است که تولید برنامههای فوتبالی، پشت محبوبیت برنامه 90 و فردوسیپور مخفی شده است و عافیتطلبانه به فکر تولید برنامه یا مجری محبوب دیگری نیست. این اتفاق اما در 2018 نیفتاد و فردوسیپور بخش زیادی از گزارشها را بین گزارشگران جوان و جویای نام تقسیم کرد تا این عرصه علاوهبر شاگردان درجه یک عادل مانند میثاقی، اینبار به شاگردان درجه دوی او هم برسد و گزارشگران جوان 2018 هم زیر سایه فردوسیپور و برنامه 2018 بالاخره فرصت گزارش داشته باشند. هرقدر هم که بدانیم انتخاب گزارشگران با هماهنگی گروه ورزش شبکه است ولی کیست که نداند مهره اصلی این انتخابها شخص عادل فردوسیپور است؟
عادل فردوسیپور تهیهکننده بسیار باهوشی است و در سابقه اجرا و گزارشگریاش بارها دیدیم که رندانه افکار عمومی را به سمتی برده که دلش میخواسته است. همانطور که 2006 را با جمله معروف «خداحافظ برانکو، خداحافظ علی دایی» ختم کرد و افکار عمومی را بیش از واقعیت آن روزهای اجتماعی علیه آنها متمرکز کرد. اما اینبار حتی با حفظ ظرافتهای بیشتر و مجموع امکاناتی که صداوسیما در اختیارش گذاشته بود، نتوانست آنچنان کاری کند که میخواست. فردوسیپور یک تهیهکننده مهم و تاثیرگذار است که به واسطه حضور مستمرش در تلویزیون، فضای غالب رسانهای را به شکلی از آن خود کرده است که نقصهایش کمتر محل اشکال قرار میگیرد و همچنان از او بهعنوان برنامهساز شماره یک برنامههای ورزشی یاد میکنند.
* نویسنده : علی مرادخانی روزنامهنگار
نظر شما