بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه در خصوص این سفر گفته است: پس از خطای راهبردی رییس‌جمهور امریکا و خروج این کشور از برجام، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت با اعزام تعدادی از فرستادگان ویژه که حامل پیام مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران هستند دیدگاه‌ها و مواضع کشورمان را در قبال این رفتار خودخواهانه و خلاف موازین بین‌المللی امریکا برای سایر کشورها تشریح کند. وی سفر ولایتی را نیز در همین رابطه عنوان کرد و افزود: قرار است آقای ولایتی سفرهایی به مسکو و پکن داشته باشند که سفر وی به مسکو در روز چهارشنبه در راس هیاتی متشکل از مقامات وزارت خارجه انجام می‌شود.

درحالی که چهره‌های دیگری چون کمال خرازی رییس شورای راهبردی روابط خارجی نیز در دو هفته گذشته در قالب برنامه ایران برای اعزام تعدادی از فرستادگان ویژه به کشورهای مختلف به چند کشور اروپایی سفر کرده و روز گذشته نیز در آلمان بود، سفر علی‌اکبر ولایتی از چندمنظر اهمیت بیشتری یافته است. روسیه یکی از اعضای باقیمانده در گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی است که از دو ماه قبل ترکیب جدید ١+٤ را به خود گرفته است.

با خروج امریکا از توافق هسته‌ای با ایران و همزمان نزدیک شدن زمان بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایران، مسکو عزم جدی‌تری را برای حفظ ایران در توافق از خود نشان داده و سرگئی لاوروف ٤٨ ساعت پیش از سفر ولایتی به مسکو اعلام کرده بود که سه کشور اروپایی و ایران در جریان کمیسیون مشترک برجام در سطح وزرا که جمعه گذشته در وین برگزار شد توافق کردند دلار را از مراوده‌های تجاری خود حذف کنند. روسیه در ١٠ روز اخیر به صراحت اعلام کرده مسکو هر کاری که بتواند برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از خروج امریکا از برجام انجام خواهد داد. از سوی دیگر روسیه از سوی رژیم اسراییل برای مهار نفوذ ایران در سوریه تحت فشار قرار گرفته و همزمان با سفر ولایتی به مسکو، بنیامین نتانیاهو نیز امروز چهارشنبه برای دیدار با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه در مسکو خواهد بود.

«بی‌بی» در دو سال گذشته بیش از ١٠ بار با مقام‌های روسی دیدار دوجانبه داشته که عمده‌ترین محور این دیدارها، درخواست از مسکو برای بیرون راندن نیروهای ایرانی و حزب‌الله از جنوب سوریه و مرزهای مشترک با سرزمین‌های اشغالی بوده است. بی‌بی پیش از سفر به مسکو نیز اعلام کرد که در دیدار با مقام‌های روسی به آنها تاکید خواهد کرد که اسراییل حضور دایمی نظامی ایران یا نیروهای حامی آن را نه در جنوب سوریه و نه در هیچ نقطه دیگری از سوریه تحمل نخواهد کرد.

این موضع‌گیری‌های تکراری بی‌بی درباره حضور ایران در سوریه در حالی صورت می‌گیرد که چند روز قبل نماینده ویژه مسکو در امور سوریه اعلام کرده بود که هیچ جدول زمان‌بندی مشخصی برای عقب‌نشینی نیروهای خارجی اعم از روسی و ایرانی و حزب‌الله لبنان از سوریه وجود ندارد. به نظر می‌رسد که یکی از اصلی‌ترین محورهای گفت‌وگوی ولایتی با پوتین نیز همین مساله حضور نیروهای ایرانی در سوریه و فشارهای تل‌آویو بر مسکو برای بیرون راندن ایران از این کشور باشد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که روسیه حداقل در یک سال گذشته با تغییر شرایط میدانی جنگ در سوریه به نفع بشار اسد، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از رویارویی نظامی میان نیروهای ایرانی و اسراییلی در سوریه داشته است.

سفر ولایتی به مسکو ٤ روز پس از حمله نظامی اسراییل به پایگاه T٤ در سوریه که گفته می‌شود نیروهای مورد حمایت ایران در آن مستقر هستند، صورت می‌گیرد. از سوی دیگر مشاور رهبری در امور بین‌الملل در حالی راهی روسیه شده که کمتر از یک هفته تا دیدار تاریخی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه با دونالد ترامپ، همتای امریکایی‌اش در هلسینکی فنلاند زمان باقی مانده است.

این دیدار نخستین دیدار رسمی دو جانبه میان دو رییس‌جمهور از زمان روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید است. با توجه به عزم ترامپ برای تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی بر ایران و عزم پوتین برای مهار این فشارها، پرونده هسته‌ای ایران، فرجام توافق هسته‌ای و همچنین فعالیت‌های منطقه‌ای ایران از جمله پرونده‌هایی خواهد بود که روی میز رایزنی دو وزیر در هلسینکی قرار خواهد گرفت.

*منبع: روزنامه اعتماد؛ 1397،4،20
**گروه اطلاع رسانی**2059**2002