گروه بین‌الملل-مانیا شوبیری: انتخابات پیش از موعد ترکیه امروز (یکشنبه) برگزار می‌شود. این کشور برای اولین بار شاهد برگزاری همزمان انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی است. قراربود این انتخابات اواخر سال ۲۰۱۹ انجام گیرد، اما اردوغان به امید افزایش قدرت خواستار برگزاری زودهنگام آن شد. امروز ۵۶ میلیون شهروند ترک در داخل این کشور واجد شرایط شرکت در انتخابات هستند تا ۶۰۰ نماینده را راهی پارلمان و یک رئیس جمهوری انتخاب کنند. ترکیه بیش از ۳ میلیون شهروند دارای حق رای نیز در خارج از مرز‌های خود دارد. برای دومین بار رئیس جمهوری ترکیه به طور مستقیم از طرف رای‌دهندگان انتخاب می‌شود نه از طرف احزاب.
نامزدی که بتواند در انتخابات حداقل۵۰ درصد به اضافه یک رأی از آرا را به خود اختصاص دهد، رئیس جمهوری آینده ترکیه خواهد بود، در صورتی که این اتفاق محقق نشود دو نامزدی که بیشترین رای را کسب کرده‌اند، به دور دوم انتخابات راه خواهند یافت. گفته می‌شود مرحله دوم انتخابات ۸ ژوئیه برگزار شود. دویچه‌وله در گزارشی آورده است که ائتلاف احزاب برای ریاست جمهوری و پارلمان مهم‌ترین ویژگی و تفاوت این دور از انتخابات در قیاس با دوره‌های پیشین است. با اصلاحاتی که در قانون اساسی ترکیه انجام گرفت شرایط ائتلاف احزاب سیاسی فراهم شد. در آستانه انتخابات حزب جمهوری خلق ترکیه «محرم اینجه» را به‌ عنوان نامزد خود برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور معرفی کرد، این حزب با احزاب سعادت، خوب و دموکراتیک برای انتخابات پارلمانی «ائتلاف ملت» را تاسیس کرده است. حزب حاکم عدالت و توسعه که «رجب طیب اردوغان» را نامزد ریاست جمهوری معرفی کرده با احزاب حرکت ملی و حزب اتحاد بزرگ «ائتلاف جمهور» را تشکیل داده است.
آرایش و صف‌بندی احزاب و ائتلاف‌ها جامعه را به دو قطب اصلی طرفداران اردوغان و مخالفانش تقسیم کرده است. گفته می‌شود که اگر در انتخابات پارلمانی، رئیس جمهوری ترکیه بتواند ۶۰۰ کرسی حزب خود در مجلس را حفظ کند، می‌تواند در موقعیت محکم‌تری قرار بگیرد در غیر این صورت وجهه اردوغان به شدت لطمه خواهد دید که می‌تواند در نتیجه انتخابات تاثیر داشته باشد. او روز گذشته در آخرین روز تبلیغات انتخاباتی از مردم کشورش خواسته تا در انتخابات دوباره او را انتخاب کنند. برخی موسسات نظرسنجی پیروزی قطعی اردوغان در مرحله اول را پیش‌بینی کرده‌اند و برخی نیز معتقد هستند که اردوغان و اینجه باید در مرحله دوم با یکدیگر رقابت کنند. به گزارش بی.بی.سی طی پانزده سالی که رجب طیب اردوغان بر سرکاربوده است در تمام انتخابات رای آورده است؛ اما حالا با توجه به شرایط بد اقتصادی ترکیه در این انتخابات با احزاب مخالف بسیار قدرتمندی روبروست.
صف بندی همه رقبا
امروز ۵ نامزد انتخاباتی در مقابل اردوغان صف کشیده‌اند تا مانع پیروزی او در دور اول انتخابات ریاست جمهوری شوند:
«رجب طیب اردوغان»
اردوغان از سال 2003 نخست وزیر و رئیس جمهوری ترکیه بوده است. اردوغان حالا برای تمدید دوره‌ای 5 ساله در نظامی که قدرت اجرایی گسترده‌تری به رئیس جمهوری ترکیه اعطا خواهد کرد، رقابت می‌کند. نتایج بیشتر نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد احتمال پیروزی وی در این انتخابات بالاست. با این وجود، پیروزی وی در مرحله نخست انتخابات ریاست جمهوری ترکیه قطعی نخواهد بود؛ به طوری که احتمال می‌رود این انتخابات به دور دوم کشیده شود.
وی تعهد کرده است تا سال 2023 و در یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه، این کشور را به یکی از اقتصادهای برتر جهان تبدیل کند. حزب محافظه‌کار عدالت و توسعه و دو حزب ملی‌گرای دیگر، از حامیان اردوغان محسوب می‌شوند.
«محرم اینجه»
اصلی‌ترین رقیب اردوغان «محرم اینجه» است. کارشناسان معتقد هستند که انتخابات به مرحله دوم کشیده خواهد شد و رقابت در این مرحله بین اردوغان و اینجه خواهد بود. اینجه سابق بر این معلم بوده و در حال حاضر به عنوان یک قانونگذار فعالیت دارد. او به عنوان یک سکولار و عضو حزب غرب‌گرای مردم جمهوری‌خواه معرفی می‌شود. این حزب قدیمی‌ترین حزب سیاسی ترکیه محسوب می‌شود، اما در انتخابات‌های اخیر پس از حزب عدالت و توسعه اردوغان موسوم به آک پارتی قرار گرفته است. 
او از برنامه‌هایش برای اصلاح نظام سیاسی و اقتصادی ترکیه سخن گفته است. این کاندیدای حزب مخالف در جمع حامیان حزبش عملکرد ۱۶ ساله اردوغان را به باد انتقاد گرفت و وعده داد در صورت پیروزی خود و ائتلافش در انتخابات، رفع مشکلات اقتصادی نظیر افزایش تورم، کاهش ارزش لیر و افزایش نرخ بیکاری را در اولویت قرار دهد.
اینجه با لفاظی‌های تند و طنازش توانسته مقداری از شتاب و جریان انتخابات را از دست اردوغان درآورد. اینجه، اردوغان را به خاطر توهین‌ها و اتهام‌زنی‌های بی پایه و اساسش و همچنین حرکاتش به «تارزان» تشبیه کرده و سوابق آکادمیک او را به سخره گرفته است. اینجه، رئیس جمهوری ترکیه را به برگزاری مناظره تلویزیونی دعوت کرده بود، اردوغان با این درخواست مخالفت کرد.
«مرال آکشنر»
آکشنر از اعضای سابق حزب ناسیونالیست حرکت ملی ترکیه دیگر رقیب اردوغان است. پس از اعلام حمایت رهبران این حزب از اردوغان و آک‌ پارتی راه جدایی را در پیش گرفت. او تنها نامزد زن در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه است، که با تشکیل حزب خوب به ساخت ائتلافی ضد اردوغان به نتیجه انتخابات امید دارد. او پیش از این در سال‌های 1996 تا 1997 به عنوان وزیر کشور ترکیه فعالیت می‌کرده است. وی همچنین سابقه معاونت ریاست پارلمان ترکیه را داشته است.
 او اعلام کرده است که نخستین کارش پس از پیروزی در انتخابات بهبود روابط با سوریه و بازگرداندن آوارگان این کشور به کشورشان خواهد بود.
«صلاح‌الدین دمیرتاش»
دمیرتاش، از رهبران حزب کردگرای دموکراتیک خلق که دومین حزب بزرگ پارلمان است از زندان کمپین ریاست جمهوری داشت. ۲۰ ماه از زمان حبس او می‌گذرد و اوهمچنان در انتظار برگزاری دادگاهی برای رسیدگی به اتهامات مرتبط با تروریسم است. او به گاردین نوشته است که همانند یکی از شش کاندیدای دیگر انتخابات ریاست جمهوری ترکیه کمپین خود را به صورت مستقیم از داخل زندان رهبری خواهد کرد. او روز گذشته این یاداشتی که از داخل سلولش نوشته بود و تاکید کرد که به شدت تحت تدابیر امنیتی قرار دارد.  در این یاداشت آمده: شاید برای کسی که در یک شرایط دموکراسی عادی زندگی می‌کند، چنین چیزی ایده عجیبی باشد. در هر کشوری که عملکرد دموکراسی پارلمانی مناسب و درست باشد، اعضای پارلمان و رهبران احزاب سیاسی به خاطر ایده‌های سیاسی خود به زندان نمی‌افتند. اصلا ربطی به انتقادهایشان به دولت و مخالفت‌هایشان از دولت هم ندارد؛ افراد منتخب بخاطر ایده‌های سیاسی خود دستگیر نمی‌شوند. اما من ۲۰ ماه قبل و زمانی که عضوی از پارلمان و یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق - سومین حزب در پارلمان ترکیه بودم، دستگیر شدم؛ حزبی که نماینده شش میلیون نفر است. یکسال طول کشید تا من در نهایت موفق شدم یک قاضی را ملاقات کنم. براساس کیفرخواستی که من برایش در زندان هستم، من را به ارتکاب جرایمی متهم کرده‌اند که حبسی ۱۸۳ ساله در پی دارد. حالا من هم همانند هزاران محبوس در ترکیه، در این آزمون قرار دارم و به تمرین حق آزادی ایده می‌پردازم و آن را سازماندهی می‌کنم. او اعلام کرده است که همانند یکی از شش کاندیدای دیگر انتخابات ریاست جمهوری ترکیه کمپین خود را به صورت مستقیم از داخل زندان رهبری می‌کند. این تصمیم ناشی از ایده مقابله با رژیم خودکامه‌ای است که توسط «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه فعالیت می‌کند و این تنها راه برای احیای صلح و دموکراسی در کشور است. تقریبا تمامی کاندیداها علیه اردوغان هستند که کمپین‌های دربرگیرنده به راه انداخته است. 
دمیرتاش نوشته است که سه حقیقت اصلی مایه انگیزه مردم است،  نخست این باور است که ترکیه آنچنان بزرگ است که اداره‌اش توسط یک فرد امکان پذیر نیست به ویژه اگر بخواهیم فرهنگ دموکراسی را احیا کنیم. ما همگی شاهد هزینه‌های انحصار قدرت در سه سال گذشته توسط اردوغان بوده‌ایم. ما فقط با چالش‌های مدام با غرب دست و پنجه نرم نمی‌کنیم بلکه با چندین بحران سیاسی و اقتصادی در داخل کشور هم دست به گریبان هستیم. دوم، تمامی آنهایی که در مقابل اردوغان هستند، باور دارند که رئیس جمهوری فاقد شور، هیجان و اشتیاق برای رقابت در شرایطی برابر با من است و همه آنها حبس من را محکوم می‌کنند. سومین و مهمترین مورد این است که آنها متوجه شدند که مردم ترکیه حالا تمایل و اشتیاق زیادی برای تغییر دارند.
وی تاکید کرده است که اینکه آنها از کدام حزب باشند، مهم نیست؛ نارضایتی جمعی و عمومی رای دهندگان کاملا و عمیقا احساس می‌شود و این نارضایتی را نمی‌توان با نظرسنجی‌ها سنجید بلکه تنها با رویارویی با رژیم‌های خودکامه متوجه‌اشان می‌شویم. دولت حزب عدالت و توسعه اردوغان با مقصر جلوه دادن غرب برای هر نوع تحول منفی، اقدام به فریب رای دهندگان ناسیونالیست و محافظه کار کرده است. این تفاوت که توسط بسیاری از مردم ترکیه به کمپین انتخاباتی اردوغان نشان داده شده، شاهدی آشکار از تغییرات است. من براین باورم که فهم و درک مردم درباره اینکه چه کسی به واقع مقصر پریشانی‌های ترکیه است، بر نتایج انتخابات فردا اثر می‌گذارد. دمیرتاش معتقد است: فراموش نکنید، رژیم‌های خودکامه در نهایت فرو می‌پاشند. بعضی اوقات، این فروپاشیدن سریع رخ می‌دهد و برخی اوقات طول می‌کشد.
دمیرتاش همچنین از زندان با رای‌دهندگان خود صحبت کرده است، سخنرانی که به شدت از سیاست‌های اردوغان انتقاد کرده از تلویزیون دولتی ترکیه پخش شده است.
«دوغو پرینچک»
پرینچک، رئیس حزب چپ‌گرا و ملی‌گرای وطن است و در جنبش چپ‌گرای ترکیه در دهه‌های 70 و 80 میلادی، نفوذ بالایی داشته است. در پی کودتای نظامی سال 1980 ترکیه، پرینچک به زندان افتاد. وی بار دیگر در سال 2007 به اتهام توطئه علیه دولت اردوغان به زندان محکوم شد. وی ضدامپریالیسم است و با سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مخالف است. پرینچک قصد دارد جنگنده‌های آمریکایی را از پایگاه هوایی اینجرلیک واقع در جنوب ترکیه بیرون کند. وی همچنین خواستار روابط نزدیک با چین و روسیه است.
«تمل کرم‌الله اوغلو»
اغلو، رئیس حزب کوچک اسلام‌گرای «سعادت» است که حزب عدالت و توسعه اردوغان از آن انشعاب گرفته است. کرم‌الله اوغلو یکی از منتقدان سرسخت سیاست‌های اردوغان است و حزب خود را به احزاب آکشنر و اینجه نزدیک کرده است. احتمال می‌رود در صورت کشیده شدن انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم، کرم‌الله اوغلو از احزاب آکشنر و اینجه در برابر اردوغان حمایت کند. وی مدرک مهندسی خود را در انگلیس دریافت کرده است و پیش از این، از مقامات سازمان برنامه‌ریزی دولتی و شهردار شهر سیواس بوده است.
اردوغان پیشتاز در نظرسنجی‌ها
چند روز پیش از برگزاری انتخابات، یک شبکه تلویزیونی حامی دولت ترکیه نتایجی را منتشر کرد که نشان می‌داد رئیس جمهوری این کشور با 53 درصد آرا پیروز انتخابات ریاست جمهوری 24 ژوئن است. به گزارش پایگاه خبری Odatv که رسانه‌ای نئوناسیونالیست است، حدود ساعت 2 صبح به وقت محلی روز پنجشنبه، برنامه «آکیل اوداسی» در شبکه تلویزیونی TVNet زیرنویسی از نتایج انتخابات ریاست جمهوری 2018 تهیه شده توسط آناتولی را نشان داد که براساس آن «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه با 53 درصد آرا پیروز انتخابات نشان داده شده بود.
بنا بر این نتایج «محرم اینجه»، کاندیدای حزب مردم جمهوری خواه با 26 درصد، «مرال آکشنر»، کاندیدای حزب خوب با 12 درصد، «صلاح الدین دمیرتاش»، کاندیدای حزب دموکراتیک خلق با هفت درصد و «تمل کرم‌اوغلو» به همراه «دوغو پرینچک» یک درصد آرا را به دست آورده بودند.
موسسه نظرسنجی کندا (KONDA) نیز که نزدیک‌ترین پیش‌بینی را در رفراندوم تغییر قانون اساسی پیشنهادی دولت اردوغان داشت، حال براساس تازه‌ترین نظرسنجی اردوغان نامزد ائتلاف جمهور را با ۹/ ۵۱ درصد آرا در مرحله اول پیروز دانسته است. همچنین بنا به اعلام این نظر سنجی اینجه ۲۸ درصد، مرال آکشنر ۲/ ۱۰ درصد و دمیرتاش حدود ۹ درصد آرا را به خود اختصاص خواهند داد. 
برخلاف این موسسسات نظرسنجی، موسسه گزیجی پیش‌بینی کرده است که انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم کشیده خواهد شد. براساس نتایج این موسسه، اردوغان ۲/ ۴۸ درصد و اینجه ۱/ ۲۹ درصد آرا به دور دوم راه خواهند یافت. براساس این نظرسنجی این انتخابات با ۹۰ درصد بالاترین نرخ مشارکت را خواهد داشت و مرال آکشنر ۴/ ۱۱  درصد آرا، صلاح‌الدین دمیرتاش ۱۰ درصد آرا، ‌ملااوغلو ۲/ ۱ درصد، پرینچک ۱ دهم درصد آرا را به خود اختصاص خواهند داد.
همچنین  «مراد گزیجی»، رئیس موسسه یادشده که به حزب مردم جمهوری‌خواه گرایش دارد، در مصاحبه‌ با کانال خلق تی وی اعلام کرد که در دور دوم انتخابات محرم اینجه کاندیدای این حزب با ۵۳ درصد آرا به عنوان رئیس‌جمهوری ترکیه انتخاب خواهد شد.
«محمد صالح خاتم»، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل ترکیه از استانبول در خصوص این نظر سنجی‌ها گفته است که بسیاری در ترکیه عقیده دارند که نمی‌توان برای نظرسنجی‌ها در ترکیه اعتبار چندانی قائل شد چرا که این موسسات نظرسنجی براساس منافع حزبی و تمایلات سیاسی صاحبان موسسات، نظرسنجی انجام می‌دهند و حتی بیشتر دنبال نظرسازی هستند تا نظرسنجی. از سوی دیگر بسیاری از موسسات نظرسنجی می‌گویند که مردم در بیان نظرات خود و پرکردن فرم نظرسنجی‌ها تردید دارند یا به هیچ عنوان نظرات واقعی خود را بیان نمی‌کنند.» او که انتخابات ترکیه را از نزدیک دنبال می‌کند بر این باور است که آخرین تحولات در کارزار انتخاباتی می‌تواند بر سرنوشت انتخابات در دقیقه ۹۰ تاثیر بگذارد. نتیجه انتخابات هرچه باشد برای آینده ترکیه حائز اهمیت بسیاری است. 
اگر اردوغان موفق به کسب آرای ریاست جمهوری شود و حزب او اکثریت خود درپارلمان ترکیه را حفظ کند، در تحکیم قدرت خود موفق خواهد شد.  اما اگر در هر دو انتخابات موفق نشود چشم‌انداز سیاسی ترکیه کاملا دگرگون خواهد شد و اگر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری با اکثریت پارلمانی تفاوت داشته باشد برای سال‌ها ترکیه دچار بی ثباتی سیاسی خواهد شد.