صاحب‌خبر - همزمان با سفر امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به امریکا و گفت‌و‌گو با رئیس جمهوری این کشور پیرامون برجام، محمد جواد ظریف از سران فرانسه و آلمان خواست تا دونالد ترامپ را متوجه عواقب خروج از برجام کنند. ظریف که در نیویورک حضور دارد در گفت‌و‌گو با «رادیو ان پی آر» با اشاره به سفر مکرون و مرکل به واشنگتن برای گفت‌و‌گو با رئیس جمهوری امریکا درباره برجام، گفت: «ما امیدواریم که رئیس جمهوری مکرون و پس از او صدراعظم مرکل از فرصت سفر خود به امریکا استفاده کنند تا به رئیس جمهوری ترامپ تفهیم کنند که توافق هسته‌ای به همان شکل کنونی‌اش در راستای منافع امریکا و باقی جامعه بین‌الملل است.» رئیس جمهوری فرانسه، دوشنبه گذشته با هدف بحث درباره توافق هسته‌ای ایران با ترامپ به واشنگتن سفر کرده است. او در حالی به دیدار ترامپ رفته است که برجام را همچنان گزینه بی‌جایگزین می‌داند و می‌کوشد همتای امریکایی خود را برای پایبندی به آن متقاعد کند. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان هم چند روز دیگر برای دیدار ترامپ راهی واشنگتن می‌شود. ظریف کمی پیش از سفر مکرون در پیامی توئیتری بر این گفته او که هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد، صحه گذاشته و گفته بود:«یا همه توافق باشد یا هیچ.» واکنش کاخ سفید به توئیت ظریف پیام ظریف به اروپا برای متقاعد کردن ترامپ در حالی بود که کاخ سفید به موضعگیری توئیتری وزیر خارجه ایران واکنش نشان داد. سارا هاکوبی سندرز، سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس خبری با بیان اینکه رئیس جمهوری امریکا کماکان توافق هسته‌ای ایران را «توافقی بد» می‌داند، به مواضع وزیر امور خارجه ایران اشاره کرد و گفت: «ما معتقدیم که توافق موجود باید توافقی بهتر باشد یعنی توافقی که مثبت و کارا است. عموماً این‌طور نیست که نگاهمان به ایران باشد تا آنها سیاست خارجی ما را تعیین کنند.» رئیس جمهوری امریکا تهدید کرده چنانچه برجام اصلاح نشود او احتمالاً اواسط ماه مه از آن خارج خواهد شد. به این معنی که دیگر معافیت ایران از تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای را تمدید نخواهد کرد. تهدیدی که سایر کشورهای طرف توافق هسته‌ای بر پایه آن به ترامپ هشدار داده‌اند به برجام پایبند بماند. در همین حال «میکائیل کلور برشتولد»، سفیر آلمان در تهران با تأکید بر اینکه تصمیم 12 مه ترامپ درباره برجام برای واشنگتن خواهد بود نه اروپا، تأکید کرد که اراده سیاسی آلمان بر توسعه همکاری‌های دوجانبه با ایران است؛ حتی اگر تصمیم واشنگتن بر وفق مراد نباشد. «نیکلاس هاپتون»، سفیر انگلیس در تهران نیز با بیان اینکه توافق هسته‌ای بهترین توافق برای تمام طرف‌ها شامل ایران و امریکاست، گفت: «اگر امریکا از برجام خارج شود این یک اشتباه خواهد بود و متعاقباً خروج ایران از برجام در واکنش به این اقدام امریکا نیز یک اشتباه است.» تأکید سازمان شانگهای و گروه 7 بر حفظ برجام افزون بر کشورهای طرف توافق هسته‌ای، سایر بازیگران بین‌المللی هم خواستار پایبندی امریکا به برجام شدند. وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با انتشار بیانیه‌ای از «قرارداد هسته‌ای ایران موسوم به برجام» حمایت کردند. هفت کشور صنعتی جهان موسوم به گروه «جی هفت» نیز در بیانیه پایانی نشست وزرایی خود در تورنتو کانادا بر حمایت خود از توافق هسته‌ای و همچنین نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این فرایند، تأکید کردند. در این بیانیه آمده است: «ما قائل به تضمین بقای برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران طبق توافق‌های انجام شده و الزامات معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و طبق برنامه جامع اقدام مشترک در زمینه جلوگیری از تلاش برای دستیابی و توسعه سلاح‌های هسته‌ای هستیم.» خطاب گروه «جی هفت» به دولت امریکا در حمایت از برجام در حالی بود که جان سالیوان، سرپرست وزارت خارجه امریکا که در نشست تورنتو حضور یافته بود، با بیان اینکه امریکا خواهان توافقی قدرتمندتر است، گفت:«ایران باید به مفاد هسته‌ای این توافق پایبند بماند.» توافق امریکا و اروپا بر سر اصلاح برجام درحالی که کشورهای جامعه بین‌الملل با طرح مواضع جدی خواستار پایبندی دولتمردان امریکا به برجام شده‌اند، وزارت خارجه امریکا به امید افزودن متممی به برجام که بعضی از نگرانی‌هایش از جمله در بازرسی از تأسیسات ایران و برنامه موشکی آن را برطرف می‌کند با انگلیس، فرانسه و آلمان مذاکره کرده است. مذاکراتی که گرچه درباره جزئیات آن تاکنون به طور رسمی از سوی مقام‌های کشورهای یادشده صحبت نشده است اما برخی رسانه‌های اروپا از توافق کشورهای اروپایی با امریکا بر سر اصلاح برجام خبر داده‌اند. روزنامه دویچه زایتونگ چاپ آلمان نوشته است: «امریکا با متحدان اروپایی خود ازجمله انگلیس، فرانسه و آلمان روز گذشته (سه‌شنبه) بر سر ایران به توافق بر سر شروطی دست یافت که از برجام حفاظت می‌کند.» این رسانه آلمانی با اشاره به اینکه «مذاکرات هنوز تمام نشده است»، نوشت: «طبق این توافق جدید، اروپا و امریکا تصمیم گرفتند که به جای تغییر برجام، ایران را به خاطر آزمایش‌های موشکی و سیاست منطقه‌ای‌اش هدف تحریم‌های جدید قرار دهند.» این در حالی است که دو روز پیش از آن، نشستی پشت درهای بسته میان جان اف لودریان وزیر امور خارجه فرانسه، بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلیس، هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان با جان سالیوان، گزینه ترامپ برای انتخاب به‌عنوان معاون وزیر امور خارجه امریکا برگزار شد و طرف اروپایی تلاش کرد تا امریکا را در زمینه اقدامات آتی خود نسبت به برجام آگاه کند. آسوشیتدپرس هم به نقل از مقام‌های رسمی که در مذاکرات امریکا و اروپا شرکت داشته‌اند، مدعی شده است: پیشرفت مهمی در خصوص برطرف کردن نگرانی‌های امریکا در برخی از حیطه‌های خارج از چارچوب برجام حاصل شده است. مفاد موسوم به «بندهای زوال‌پذیر برجام»، قوانین راستی‌آزمایی آن، محدودیت بر آزمایش‌های موشک بالستیک ایران و توسعه آن و همینطور اتخاذ تدابیری برای مقابله با آنچه فعالیت‌های خرابکارانه تهران در سوریه و خاورمیانه عنوان شده است، حاصل گشته است.چهار سند به‌طور پیش‌نویس آماده شده که به‌اعتقاد آنها می‌تواند واکنشی به انتقادات ترامپ باشد. بـــــرش ظریف در اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا مطرح کرد منطقه از فقدان گفت‌وگو و اعتماد رنج می‌برد بارها در خفا و پنهان درخواست مذاکره منطقه‌ای داده‌ایم ظریف فقدان گفت‌وگو و اعتماد را دو عنصر مؤثر در وضعیت نامطلوب روابط در منطقه غرب آسیا عنوان کرد. وزیر امور خارجه کشورمان که در اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا سخن می‌گفت با یادآوری اینکه درخواست ایران از دبیرکل وقت سازمان ملل برای فراهم کردن زمینه کاهش تنش‌های منطقه‌ای در خاورمیانه در پاراگراف هشتم در قطعنامه 598 بازتاب یافت اما برخی کشورهای منطقه احساس خوبی نسبت به این اقدامات نداشتند، به جنگ‌هایی که طی چهار دهه اخیر در خلیج فارس رخ داده اشاره و تأکید کرد: «ما باور داریم که این زنجیره باید شکسته شود و شروع جدید داشته باشیم. چگونه این کار را بکنیم؟ ما باور داریم که در منطقه ما از کمبود مذاکره رنج می‌بریم. ما با هم حرف نمی‌زنیم. خیلی در مورد همدیگر حرف می‌زنیم، خصوصاً وقتی به اینجا می‌آییم. اما با هم حرف نمی‌زنیم.» محمدجواد ظریف با انتقاد از مقامات سعودی که به امریکا سفر می‌کنند تا القا کنند که ایران تهدید است، منطقه خاورمیانه را نیازمند گفت‌وگو دانست و گفت: «ما باید اول به کمبود مذاکره رسیدگی کنیم، برای همین است که ما بارها در خفا و پنهان درخواست مذاکره منطقه‌ای داده‌ایم و این کاری بود که باید در دهه 80 انجام می‌دادیم.» وی افزود: «ما درخواست انجمن گفت‌وگوی منطقه‌ای داشتیم و ما زمینه‌های سازمانی لازم برای چنین انجمنی که حتی سازمان ملل را به عنوان ناظر بپذیرد، داریم.»ظریف فاصله گرفتن از پارادایم‌های دشمن‌سازی و حذف کردن را ضروری دانست و با تأکید بر اینکه آنچه او درباره گفت‌وگو و همکاری منطقه‌ای مطرح می‌کند نه تکرار فرآیند هلسینکی (مبنای شکل‌گیری اتحادیه اروپا)، بلکه یک فرآیند ویژه برای خلیج فارس است، گفت: «در این فرآیند باید یک سری اصول را پذیرفت. اولین اصل احترام به حق حاکمیت و تمامیت ارضی و ممنوعیت نقض مرزهای بین‌المللی است.» وی با بیان اینکه عدم دخالت در امور داخلی کشورها که همواره ما را به آن متهم می‌کنند، اهمیت بالایی دارد، گفت: «بسیاری موارد هست که ما می‌بینیم که آنها در امور داخلی ما دخالت می‌کنند و ما هرگز تهدید نکردیم که جنگ را به خاک سعودی بکشانیم اما ولیعهد سعودی رسماً این تهدید را کرد.» ظریف در ادامه، اعتمادسازی را ضرورت دیگر منطقه عنوان کرد و ادامه داد: «روش‌های اعتمادسازی می‌تواند شامل ایجاد کارگروه‌های مشترک برای امنیت هسته‌ای شود که با تعداد رو به افزایش تأسیسات هسته‌ای در کشورهای حاشیه سواحل خلیج فارس ممکن است در حال حاضر جدی نباشد اما بزودی جدی خواهد شد.» او با بیان اینکه نه ایران و نه عربستان نمی‌توانند قدرت هژمونی بشوند و این یک حقیقت است، گفت: «ایران به اندازه کافی قدرتمند، بزرگ و بالغ است که این حقیقت را تشخیص دهد و امیدوارم همسایه‌های ما هم این را بفهمند و امیدوارم دیگران نیز به همسایگان ما کمک کنند که ما منطقه را تغییر دهیم.» ظریف همچنین با اشاره به پیوستگی سابقه تهران در مبارزه با افراط‌گرایی و در عین حال حمایت ملی و تغذیه ایدئولوژیکی متحدان امریکا از گروه‌های افراطی گفت: «شما باید از ما تشکر کنید که ما کمک کردیم دولت‌های دمشق، بغداد و اربیل سقوط نکنند، چون اگر ما نبودیم شما به جای یک گروه تروریستی دو کشور تروریستی داشتید.» ظریف همچنین به سؤالات حاضران درباره مسائل داخلی پاسخ داد.∎​