صاحب‌خبر - شامگاه جمعه سی و یکم فروردین ماه جمعی از مسئولان فرهنگی و پیشکسوتان ادبیات کشور گرد هم آمدند تا یاد و خاطره بزرگ مردی را پاس بدارند که حق بسیاری بر گردن زبان و ادب فارسی و حفظ آن برای قرن‌های متمادی دارد، ابومحمد مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف، شاعر و نویسنده‌ای که از او به‌عنوان استاد سخن و شیخ اجل یاد می شود. سخن سعدی جمع بین عقل نظری و عملی است در آخرین شب فروردین ماه، سعدیه شیراز میزبان علاقه مندانی بود که به عشق این شاعر و نویسنده پارسی گوی جمع شدند. غلامحسین ابراهیمی دینانی، از پیشکسوتان عرصه فلسفه در آیین گرامیداشت سعدی گفت:«سعدی به همان اندازه که در نظم و نثر سهل و ممتنع است، شخصیتی پیچیده، بغرنج و معماگونه دارد. از سوی دیگر سعدی فقیه شافعی و متکلم اشعری در نظامیه بود، او به نظامیه وفادار نماند چون فرزند شیراز و رند عالم بود.» وی در بخش دیگری از سخنانش به این نکته اشاره کرد که شعر به‌ قدرت خیال زنده است، نکته‌ای که سعدی را می‌توان از جمله شاعران بی‌همتا در آن دانست. ابراهیمی دینانی ادامه داد:«به بیان دیگر سخن سعدی جمع بین عقل نظری و عملی است. نکته‌ای که در ارتباط با سعدی نمی‌توان از آن غافل شد این است که سعدی تنها استاد اخلاق ‌و سخن و ادیب نیست بلکه عارف و حکیمی بزرگ است.» تجربه سعدی از زیستن در بستری از علم و فرهنگ اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هم یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود، او ضمن تأکید بر اینکه تا وقتی محققان انگیزه دست‌یافتن به خوانشی جدید از آثار سعدی را داشته باشند، این جریان ادامه دارد، گفت:«سعدی شیرازی زیستن در بستری از علم و فرهنگ را تجربه کرد و مقام دانشوری و اندیشگری یافت. با توجه به صبغه سعدی در فراگیری دانش در نظامیه بغداد و در جوار احمد و محمد غزالی می‌توان او را وارث هویت ایرانی دانست.» به‌گفته بروجردی، خلق حکایت‌های کوتاه و درآمیختن نظم و نثر و نیز آوردن مضامین عارفانه و عاشقانه، نقل داستان‌هایی در گلستان و بوستان که به‌ آثار غزالی شباهت دارد همه نشان از تعلیم و تربیت دارد. وی در ادامه سخنانش گفت:«اندیشه‌ای که سعدی را از غزالی و غزالی‌ها متمایز می‌کند نمونه‌ای از ذهن و قلم نقاد سعدی در ساحت اجتماعی و شیوه بیان او با آزادمنشی است. سعدی با آنکه آمد و شد بسیار به دربار داشت و حاکمان فارس را مدح گفت، به جای اغراق در مدایح به پند پرداخت و آنها را متوجه کرد که در دوران حکومتشان از برپایی عدالت و تدبیر خردمندانه گریزی ندارند.» رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران ضمن تأکید بر اینکه سعدی بیش از همه و پیش از همه استاد سخن است، افزود:«سعدی در قلمرو معنا، تصویری ناب از معلم اخلاق را از خود به جا گذاشته که هم در ساحت تعلیم تربیت فردی و هم در ساحت اجتماعی کافی است. منظومه بوستان با نگاهی‌ آرمانگرایانه به جامعه سروده شده و در آن افراد به‌گونه‌ای تصویر می‌شوند که باید باشند و مخاطب سعدی در این کتاب جز باب اول ناشناس است و در باب اول روی سخن با حاکم است و موضوع کشورداری و رعایت عدل است.» بروجردی در سخنانش تأکید کرد که باید با نگاهی باریک بینانه به حکایت‌ها نگریست تا بدانیم نقد و سوگیری بر جانبداری حاکم است و نگاه او در بوستان به شیوه‌های اصلاح کشورداری در عین حفظ روحیه جانبداری از حکومت است. او ادامه داد:«از بوستان سعدی، گفتمان حکومتی برمی‌آید که ماحصل نقد ساختار حاکم در بیانی هنرمندانه است. او در ترسیم آرمانشهرخود به جهان‌بینی افراد توجهی ویژه دارد. با باور به فنا و اینکه انسان جاودانه نیست در باب اول بوستان مواجهیم.» به‌گفته رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی از دیگر شیوه‌های سعدی، می‌توان به تشویق و تنبیه توأمان اشاره کرد و گفت: «او شاهان دادگر را به سرانجام نیکو بشارت می‌دهد و ظالم را از عاقبت شوم برحذر می‌دارد. نکته دیگری که در ارتباط با سعدی می‌توان به آن اشاره کرد این است که سعدی گاه پارسایان را در مقابل حکومت قرار می‌دهد، این روش جامعه آرمانی سعدی را بهتر شکل می‌دهد.» کوروش کمالی سروستانی مدیر کل مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس هم در این مراسم حضور داشت و با اشاره به تأثیری که شیخ اجل بر زبان و ادبیات فارسی بر جا گذاشته گفت: «سعدی شاعری است که او را ملک المتکلمین و رب‌النوع ادب فارسی خوانده‌اند و آفرینشش را در خلق معانی به ثنا می‌نشینند. سعدی را سلطان یگانه ملک سخن می‌خوانند، قولی که جملگی برآنند این است که سعدی شاعر بلندآوازه‌ای است که کلامش با آرمان‌ها و مطلوب‌های ما نسبت دارد.» این پژوهشگر و استاد سعدی شناس در ادامه افزود: «به اعتقاد سعدی اگر انسان امروز در پی رستگاری خویش است، باید حقیقت زمان را دریابد و اگر زمانه ما زمانه دریافت این امر ناگزیر است هنگامه بازگشت به اصل خویشتن فرارسیده است. با نگاهی به آثار منظوم و منثور سعدی می‌توان دریافت که او در درونمایه اندیشه‌اش سیره والای بزرگان دین را سرلوحه خویش قرار داده است.» سعدی اقلیم فارس را وارد فرهنگ جهانی کرد اسماعیل تبادار، استاندار فارس هم در سخنانی به این نکته اشاره کرد که سعدی اقلیم فارس و سرزمین شیراز را در فرهنگ جهانی و حافظه ثبت کرده و حتی به آن دوام بخشیده است. او تصریح کرد: «سعدی نماینده خرد ایرانی است و انواع دانش‌های ایرانی را داراست. این شاعر والامقام آفریننده بحق زبان فارسی است، در پهنای ادب فارسی، سعدی در زمره خدمتگزاران سختکوشی است که توانست نردبان سخن را با افتخار و پیروز بپیماید و در آسمان ادبیات جهان، چراغ معرفت را روشن کند.» گفتنی است که در پایان این مراسم سالار عقیلی به همراه گروهش به اجرای موسیقی بر اساس شعرهای سعدی پرداختند. همزمان با برگزاری این برنامه، جمعی از دوستداران شعر و ادب فارسی به مناسبت گرامیداشت سعدی نشستی با عنوان «یادمان سعدی» با موضوع بزرگداشت و بررسی دلایل ماندگار او برپا کردند. در این مراسم محمدابراهیم انصاری لاری مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش، فرح نیازکار و ایرج شهبازی درباره ویژگی سعدی و آثارش سخنرانی کردند. بنابرخبر دیگری شماره پنجم دوفصلنامه ادبی تخصصی سعدی شناسی به مناسبت یادروز شیخ اجل منتشر شد. این شماره با آثاری از محمدجعفر امیرمحلاتی، کاوه بهبهانی، جویا جهانبخش، اصغر دادبه، احمد سمیعی، فاطمه علیزاده، ابوالقاسم فروزانی، ید‌الله کابلی خوانساری، کوروش کمالی سروستانی، آزاد محمودی و ضیا موحد ارائه شده است. علاوه براین موزه فرهنگ فارس نیز با آثار هنرمندان بزرگ استان در زمینه کتابت، خوشنویسی و نقاشی با استفاده از گنجینه سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس همزمان با گرامیداشت روز سعدی آغاز به کار کرد.این موزه با آثاری نظیر قلمدان‌های نفیس دوره زندیه و قاجاریه گشایش یافته است. به‌گفته کوروش کمالی سروستانی، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، ایده تأسیس این موزه در سال 1396 شکل می‌گیرد و در نهایت پس از طراحی و اجرا در اول اردیبهشت ماه جاری و همزمان با یادروز سعدی در طبقه هم کف ساختمان زیبا و محوطه تاریخی مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس گشایش پیدا می‌کند.∎​