در یکصد و هفتاد و سومین جلسه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی همزمان با روز سعدی،مراسم بزرگداشت سعدی شیرازی برگزار شد.
دکتر حسن بلخاری رئیس انجمن در ابتدای جلسه دو نکته را درباره سعدی ذکر کرد و گفت: در بین حکمای ایرانی، افرادی را داریم که صرفا فقط با خواص سخن می‌گویند. ابن عربی سردسته این سخت ‌گویان است. گروهی هم هستند که آسان‌گو هستند، مانند بابا طاهر، برخی از حکمای ما عام و خاص می‌گویند و برخی عام‌گو. سعدی از آن جمله است که قله عام و خاص معرفت را در نظر می‌گیرد.
در میان چهار حکیم بلندمرتبه، حافظ، فردوسی و مولانا، سعدی، چهارمین است. خداوند به زبان تمثیل سخن می‌گوید و سعدی پرورش یافته سخن قرآن است.
بلخاری درباره نکته دوم گفت: پیر و مرشد حضرت حافظ، پیرمغان است. حافظ تقریبا ۳۰بار از پیرمغان سخن گفته است. اما پیر مغان سعدی کیست؟ آیا سعدی پیر و مرشدی دارد؟ من سعدی‌شناس نیستم، لیکن در حقیقت با تاملی که کردم، سعدی در باب پیر و مرشد مکنون، در قصیده«ایها‌الناس جهان جای تن آسایی نیست» آورده است.
عالم و عامه و صوفی همه طفلان رهند
مرد اگر هست به جز عارف ربانی نیست
در هیچ کدام از آثارش، سعدی کسی را چنین بر صدر ننهاده است. و این عارف ربانی یعنی سعدی یک صوفی ستیز، عارف‌گراست. صوفیان و پشمینه پوش تندخو، صورت‌گرا بودند اما در جان خود به معرفت ره نبرده‌اند.
سپس دکتر حداد عادل گفت: اول اردیبهشت از آن جهت روز سعدی نامیده شده است که سعدی در دیباچه‌اش آورده است که ، اول اردیبهشت‌ماه جلالی، گوینده بر منابر قضبان بر گل سرخ از نم اوفتاده لآلی همچو عرق بر عذا شاهد غضبان من سیزده سال در کار تدوین کتب درسی بوده‌ام. خودم بیش از ده‌ها کتاب درسی نوشته‌ام و صدها کتاب درسی را تأیید کرده‌ام. می‌دانم که کتاب درسی چقدر اهمیت دارد. گلستان از جهت کتاب درسی بودن، همیشه نظر من را جلب کرده است. از همان قرن ششم، کتاب درسی بوده است. پیش از آن، کلیله و دمنه بوده است. در خارج از ایران هم گلستان می‌خواندند در مکتب‌خانه و مدارس دینی هند، گلستان می‌خواندند، در آسیای صغیر، در کشورهای عربی، با گلستان سعدی، فارسی یاد می‌گرفتند.
وی افزود: کار دانشگاهی باید روی گلستان انجام شود تا بدانیم چرا این کتاب برای آموزش چنین مناسب است.
و ما وقتی می‌خواستیم بنیادی برای آموزش فارسی در جهان بنا کنیم، آن را بنیاد سعدی نامیدیم زیرا هیچ‌کسی چون سعدی در آموزش فارسی موثر نبوده است. آن کسی که فارسی را از گلستان نیاموزد، انگار نوزادی است که از شیر مادر خود تغذیه نکرده.
سپس دکتر احمد کتابی، عضو پژوهشگاه علوم انسانی گفت: ابتدا از غلامحسین صدیقی نام می‌برم که همواره می‌فرمودند در دریای پرعظمت ادب فارسی، مسائل اجتماعی بسیار فراوان است و نیز از مرحوم امیرحسین آریانپور یاد می‌کنم که هنوز کتاب فرویدیسم با اشاره به عرفان و ادب، کم‌نظیر است. وی گفت: مردم‌گرایی سعدی، که البته نمی‌خواهم بگویم همان دموکراسی امروز را مد نظر داشته است، اما شواهدی در آثار سعدی است که به روشنی از مردم‌گرایی سخن می‌گوید. تنها تفاوت سخن‌اش با دموکراسی امروز، کاربرد رعیت است. دکتر احمد کتابی، با خوانش قصاید و جملات دقیق سعدی در مزمّت و نکوهش استبداد گفت: سعدی دلیل اصلی وجود پادشاهان و مشروعیت آنها را، مقبولیّت آنها در نزد مردم دانسته است.
سپس دکتر امید‌علی احمد، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد درباره روند آموزش زبان فارسی و توجه به زبان سعدی سخنرانی کرد.
وی گفت: در همه دیدگاه‌هایی که درباره سعدی نوشته شده است، نوعی عدم تاویل و شناخت زبان سعدی و با دید تاریخی نگاه‌کردن به آرای وی وجود دارد.
دکتر مهدی محقق در پایان جلسه درباره چاپ کتاب کلیات سعدی با مقدمه دکتر محقق،نوش آفرین انصاری و فرشته صدرایی که مقارن با روز بزرگداشت سعدی شد،گفت:خلاصه مقدمه من این است که اشعار سعدی مضمونش را پیش از متنبی گرفته است.بلکه از گذشته هاست و با سنداز ارسطو و اوستاست.این کتاب مقدمه انگلیسی دارد که نوشته همسرم،نوش آفرین انصاری است.از انتشارات انجمن ترویج زبان و ادب فارسی است که پنجاه سال پیش آن را تصحیح کردیم و امسال در شیراز سیزدهمین همایش آن را برگزار خواهیم کرد.
وی افزود:علی دشتی کتابی به نام قلمرو سعدی دارد او گفته است که سعدی معلم اخلاق نیست چون خود را به ظاهر بت پرست کرده است تا راز حرکت دست بت را برملا کند.درصورتیکه باید گفت همه داستان های سعدی،روایت خودش نیست بلکه سعدی آنها را بازروایی کرده است.
وزیرآموزش و پرورش و زبان روسی
در حاشیه این بزرگداشت،‌ دکتر حداد عادل در پاسخ به پرسش خبرنگار اطلاعات مبنی بر اینکه، به‌عنوان رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، موضع شما درباره پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش در تدریس زبان روسی در مدارس به‌عنوان زبان دوم چیست؟ گفت: وزیر محترم آموزش‌و‌پرورش ما، جناب آقای بطحایی، مقصودشان از زبان‌دوم به معنای رتبه دوم بعد از زبان فارسی نبوده است. مقصود ایشان این نیست که از لحاظ درجه و رتبه، زبان روسی بعد از زبان فارسی در ایران آموزش داده شود. اینجا اصطلاح زبان دوم یعنی زبانی غیر از زبان مادری و مراد ایشان این است که همانگونه که در ایران، غیر از زبان فارسی انگلیسی درس می‌دهیم، فرانسه و آلمانی و روسی هم تدریس شود.