صاحب‌خبر - قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در سراسر جهان است. بسیاری از مردم بدون مصرف کافئین نمی‌توانند صبح خود را آغاز کنند و همین امر موجب شده تا قهوه متقاضیان بی‌شماری داشته باشد.
احتمالا اخبار متعددی در رابطه با خواص نوشیدنی‌های کافئین‌دار شنیده‌اید، اما تفاوت قهوه و دیگر نوشیدنی‌های حاوی کافئین چیست؟ قهوه به طول عمر بیشتر کمک می‌کند، این در حالی است که مثلا نوشابه‌های انرژی‌زا به دلیل داشتن مقادیر زیادی شکر می‌توانند برای سلامت بدن مضرات فراوانی به دنبال داشته باشند.
یکی از مواردی که به ندرت در مورد کافئین بیان می شود این است که این ماده در واقع یک داروی روان‌گردان پرمصرف در جهان محسوب می‌شود و کمتر کسی به این موضوع واقف است. کافئین می‌تواند احساسات و رفتارهای انسان را تغییر دهد. به همین خاطر بسیاری از مردم معتاد نوشیدن قهوه در طول روز هستند. یکی از دانشمندان عصب‌شناس در دانشگاه هاروارد به نام «چارلز زایسلر»، فرضیه‌ای ارائه کرده و گفته کافئین به همراه نیروی برق به بشر اجازه داده تا بتواند الگوهای طبیعی خواب و بیداری را در هم شکسته و فارغ از چرخه آفتاب زندگی جدیدی برای خود ایجاد کند. این تغییر در وضعیت اقتصادی بشر نیز تحول شگرفی ایجاد کرده و او را از مزرعه به کارخانه کشانده است.
در طول روز، بسیار طبیعی است که با گذشت زمان، انرژی و هوشیاری ما هم کاهش پیدا کند. مغز انسان به طور طبیعی، از زمانی که بیدار می‌شود تا هنگام خواب، مولکولی به نام ادنوسین تولید می‌کند که به گفته دانشمندان باعث می‌شود شب‌ها به خواب برویم. کافئین، با شبیه‌سازی ادنوسین در مغز روند طبیعی تولید این ماده را دستکاری می‌کند. ادنوسین نوعی نوکلئوتید است که در سلول‌ها به‌عنوان حامل انرژی استفاده می‌شود. کافئین با تقلید از آن، به گیرنده‌های این مولکول چسبیده و باعث برداشته شدن آن‌ها می‌شود. همین امر موجب می‌شود ما سرحال‌‌تر به نظر رسیده و هوشیارتر بشویم. البته این تلاش دوام چندانی ندارد و ادنوسین گیرنده‌های تازه‌ای برای مولکول‌های مسئول خواب می‌سازد و حالت خواب آلودگی دوباره به سراغ فرد می‌آید. به همین خاطر یک فنجان قهوه هنگام صبح به طور ناگهانی به دو فنجان قهوه تبدیل می‌شود تا شما را هوشیار کند؛ زیرا هر چه گیرنده‌های بیشتری داشته باشید، برای هوشیاری به کافئین بیشتری نیز نیاز خواهید داشت.
کافئین نه تنها موجب هوشیاری بیشتر بدن می‌شود بلکه به دلیل اینکه محرک سیستم مرکز اعصاب به شمار می‌رود، موجب تغییر و بهبود روحیه اشخاص نیز می‌شود. این مساله نیز به دنبال متوقف کردن موقتی تولید ادنوسین است؛ پیرو مسدود شدن تاثیرات آرامش‌بخش و خواب‌آور ادنوسین، کافئین موجب تشدید ترشح دوپامین و گلوتامین در مغز می‌شود که در نهایت به هوشیاری بیشتر و خستگی کمتر می‌انجامد.
تحقیقات علمی جدید ثابت کرده‌اند مصرف مداوم کافئین، به‌ویژه به شکل قهوه، موجب کاهش خطر ابتلا به افسردگی می‌شود. همچنین بیان شده کافئین خطر خودکشی را به‌ویژه در میان مردان به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. در بیشتر تحقیقات و آزمایشات صورت گرفته این تاثیرات را برای چای و قهوه مشترک دانسته‌اند، اما تعدادی از آن‌ها به طور انحصاری قهوه را عامل کاهنده ابتلا به افسردگی و اقدام به خودکشی معرفی کرده‌اند.
کافئین موجب افزایش ترشح آدرنالین در خون می‌شود و همین مساله انسان را تحریک‌پذیر و زود خشم می‌کند. کافئین موجب تحریک سلول‌های مغزی می‌شود که به غده هیپوفیز که مرکز کنترل هورمون‌های ما است اعلام می‌کند یک مورد اورژانسی پیش آمده. غده هیپوفیز هم به غده تولیدکننده آدرنالین (که در بالای کلیه قرار دارد) دستور ترشح آدرنالین می‌دهد. آدرنالین ما را مجبور می‌کند در صحنه ایستاده و با خطرات مواجه شویم، یا آن جا را ترک کرده و فرار کنیم. در وضعیت‌های پر هیجان، انسان بیشتر عصبی و زودخشم می‌شود و هر مساله‌ای می تواند موجب رنجشش شود.
در بسیاری از مطالعات اخیر ثابت شده که کافئین موجب تقویت حافظه، به ویژه در زمینه به یادآوری کلمات یا اطلاعات می‌شود. محققان ثابت کرده‌اند تاثیر ماده مورد بحث روی حافظه افراد برونگرا بیشتر از شخصیت‌های درونگراست. به همین خاطر دانشمندان تاکید دارند اثرات کافئین روی افراد مختلف، متفاوت است.
یکی از دلایلی که بیشتر انسان‌ها را به نوشیدن قهوه یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار سوق می‌دهد، افزایش سطح تمرکز و هوشیاری است. بارزترین ویژگی کافئین، تقویت قدرت تمرکز، به ویژه برای افرادی است که خسته و بی‌حوصله هستند. محققان ثابت کرده‌اند راننده‌هایی که مجبور به پیمودن مسافت‌های طولانی هستند، بهتر است کافئین را در هر فرمی از چای و قهوه گرفته تا قرص یا نوشابه‌های انرژی‌زا مصرف کنند. البته مصرف بیش از اندازه این ماده نیز درست برعکس عمل کرده و باعث از بین رفتن قدرت تمرکز می‌شود.
برخی دانشمندان ادعا می‌کنند، وقتی برای مدت طولانی کافئین مصرف می‌کنید، مغز و بدن به آن عادت کرده و اصطلاحا معتاد کافئین می‌شوند. از این رو، وقتی نوشیدنی حاوی کافئین نمی‌نوشید، احساس خستگی و حواس پرتی دارید. اما بلافاصله پس از مصرف هوشیار و سرزنده می‌شوید. دلیلش این است که به کافئین وابسته شده‌اید.
در تحقیقات اخیر ثابت شده کافئین موجب بهبود عملکرد داروهای میگرن، سردردهای شدید، ایبوپروفن، استامینوفن و اکسدرین می‌شود. دلیلش هم این است که این ماده خودش خاصیت درمانی و آرامش بخشی همانند استامینوفن و آسپرین دارد. در تحقیقات صورت گرفته در سال ۲۰۰۷ مشخص شد افرادی که به طور همزمان استامینوفن و کافئین را با هم مصرف می‌کنند، نشانه‌های درد در آن‌ها دیرتر ظهور پیدا می‌کند زیرا خاصیت دارو دوام بیشتری پیدا خواهد کرد.
پیرو مطالعات اخیر ثابت شده که مصرف مداوم و منظم قهوه باعث کاهش خطر مرگ‌های زودهنگام می‌شود. محققان با تحلیل و بررسی رژیم غذایی صدها هزار نفر از مردم اعلام کرده‌اند، کسانی که همیشه قهوه می‌نوشند کمتر از بقیه مردم در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت هستند و در نتیجه عمر طولانی‌تری خواهند داشت.
منبع: روزیاتو∎
نظر شما