غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی دومین سخنران این نشست بود. او در ابتدا گفت: دکتر محمدجعفر یاحقی دانشمندی که نامش نه‌تنها در ساحت علم بلکه در حافظهٔ فرهنگی مردم این سرزمین، به احترام و ستایش آراسته است. اگر خراسان را بنا به قول اهل‌نظر خاستگاه زبان فارسی و خیمه‌گاه حکمت و عرفان ایرانی‌اسلامی بدانیم، بی‌تردید استاد یاحقی از زمره وارثان راستین این میراث سترگ است.
او تأکید کرد: استاد یاحقی هم در خراسان بالیده و هم سال‌ها در خدمت دانشگاه و فرهنگ این دیار بوده است. او خراسان را نه فقط زیسته بلکه بازخوانی باز تعریف و بازآفرینی کرده است؛ با قلمش، با تدریسش، با آثارش و با نگاه عمیقش به هویت تاریخی و فرهنگی این سرزمین.
استاندار خراسان رضوی افزود: در روزگار ما که گاه حافظه تاریخی نسل‌ها با غبار فراموشی و هجمه رسانه‌ها روبه‌روست، نقش استادانی چون دکتر یاحقی در پاسداری از زبان و ادب فارسی و هویت ملی ایرانیان حیاتی است.
وی در پایان گفت: دکتر یاحقی با پژوهش‌های درخشان خود در حوزه فردوسی‌شناسی، شاهنامه‌پژوهی، متن‌پژوهی، سبک‌شناسی و فرهنگ‌نگاری صرفاً آثار علمی تولید نکرده بلکه ستون‌هایی برای بنای هویت ملی و فرهنگی ایرانیان پی‌ریزی کرده است.
در ادامه این مراسم اصغر دادبه چهره ماندگار و استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی طی سخنانی گفت: اگر از دانشجویان درباره جایگاه و اهمیت دکتر یاحقی بپرسید، معمولاً می‌گویند ایشان استادی ممتاز و بزرگوارند که از هیچ کمکی به دانشجویان، چه ایرانی و چه خارجی، دریغ نمی‌کنند. هرگاه دانشجویان از ایشان بخواهند تا آنان را به مجامع علمی معتبر جهانی معرفی و رهنمون شوند، باکمال‌میل همکاری می‌نمایند. این روحیه علمی و انسان‌دوستانه، نشانگر منش والای فرهنگی و اخلاقی دکتر یاحقی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: در روزگار ما باید بادقت و ژرف‌نگری به تاریخ و فرهنگ خود بنگریم؛ زیرا کیان ایران و میراث‌فرهنگی این سرزمین همواره در معرض تعرض و تهاجم بوده است. متأسفانه در دوران معاصر، ستیز با زبان فارسی و فرهنگ ایرانی گاه رنگ و لعاب روشنفکری به خود گرفته است. بااین‌همه، نباید از این خطر غافل شویم.
او تأکید کرد: لازم است کودکان و نوجوانان ما از همان آغاز با قله‌های رفیع ادب فارسی چون سعدی، حافظ و دیگر بزرگان فرهنگ ایران آشنا شوند. امروز از هر سو دشمنی بافرهنگ ایران دیده می‌شود، اما ما باید با صبر، حوصله و تدبیر، روش‌های مقاومتی نو و مؤثری به کار گیریم تا فرهنگ ایران عزیز در برابر این هجمه‌ها حفظ و پاسداری شود.
در ادامه پریسا سیمین مهر به نقالی براساس شاهنامه فردوسی پرداخت و محسن کریمی برنامه هنری ِنوازندگی دوتار و آواز ایرانی را برای حاضران اجرا کرد.
نگاهی به چند اثر از آثار محمد جعفر یاحقی
علی اشرف صادقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی چهارمین سخنران این آیین بود.
وی طی سخنانی به چندعنوان از آثار محمدجعفر یاحقی اشاره کرد و گفت: این آثار که از متون ادبی و تفسیری قرون گذشته به‌شمار می‌آیند، در گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با دقت و توجه علمی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. نخستین اثر، تصحیح کتاب تفسیر ابوالفتوح رازی با عنوان روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیرالقرآن است؛ اثری ارزشمند از قرن ششم هجری که دکتر یاحقی با همکاری دکتر محمدمهدی ناصح آن را تصحیح کرده‌اند. این تصحیح، بهترین نسخه موجود از این کتاب است که هم از نظر متن و هم از نظر حواشی، قابل استفاده و بسیار سودمند است و فواید زبانی فراوانی دارد.
وی افزود: دومین اثر، ترجمه‌ای تفسیرگونه از قرآن کریم است که به تفسیر شنقشی شهرت دارد. در این اثر، واژه‌هایی به کار رفته که در هیچ کتاب دیگری یافت نمی‌شود و از این رو، از نظر زبان‌شناسی و واژه‌پژوهی بسیار ارزشمند است.
صادقی یادآور شد: سومین اثر دکتر یاحقی، فرهنگ‌نامه‌ای است از تمامی قرآن‌های ترجمه‌شده، که از دیدگاه تاریخی و زبانی اهمیت فراوان دارد. در این فرهنگ‌نامه، واژگان فراموش‌شده فارسی وگونه‌های گوناگون تلفظ آن‌ها گردآوری شده است؛ اثری که می‌تواند منبعی غنی برای پژوهش‌های زبان فارسی و تاریخ زبان به شمار آید.
در ادامه مهدی محبتی عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان به ایراد سخن پرداخت و گفت: دکتر یاحقی نقشی ممتاز در پی‌اندازی و پاگیری دانشکده ادبیات مشهد و دست‌گیری و خوانش و آورش و آموزش‌وپرورش استادانش داشت و با سنی نه‌چندان زیاد در میان نسل اول دانشکده کارهایی کرد بی‌بدیل که باید روزی به‌تفصیل بیان شود.
او در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: در میانه دهه شصت بود که دکتر یاحقی نخستین محفل نثر خوانی را در دانشگاه فردوسی و در کلاس 11 دانشکده ادبیات مشهد راه انداخت کلاسی طویل و بزرگ و پر از خاطره‌های نسل‌های پیاپی؛ همان کلاس جلوه‌گری‌های دکتر شریعتی و بسیاری دیگر.
استاد دانشگاه زنجان ادامه داد: من هم یک‌بار متنی خواندم. چشمان دکتر درخشید و بارقه امید در دلم جوشید. این محفل پناهگاه همه قلم به دستان و قلم دوستان بود و دریغ که زود، زود جمع شد؛ اما در همان مدت اندک، اثرها گذاشت بر دل‌ها و دیده‌ها و دست‌ها.
محبتی در پایان گفت: اگرچه تألیف کتاب و مقاله امری بایسته است، اما حیات علمی شرطی دیگر هم دارد و آن تکریم شعائر علمی و ایجاد حلقه‌های دوستی و تأسیس مراکز معرفت گستری و شاگردپروری است. ای‌بسا که رکن دوم بیش از نخستین در فراموش‌خانه تاریک تاریخ به روشنا و رونق علم کمک کند و دکتر یاحقی در حد توان و باتوجه‌به روح زمخت روزگار، در این هر دو کار کوشیده است.
در بخش دیگری از این مراسم، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به ایراد سخن پرداخت.
او طی سخنانی گفت: وقتی مسئولیت سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و به اقتضای آن برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی را برعهده داشتم از دکتر یاحقی خواستم تا برای دانش‌آموزان رشته ادبیات و علوم‌انسانی یک کتاب‌درسی تاریخ‌ادبیات تألیف کند. او با خوش‌رویی پذیرفت و کتابی مفید و مناسب تألیف کرد که سال‌های طولانی کتاب‌درسی دبیرستانی بود و شاید هنوز هم موجود و معتبر باشد.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: دکتر یاحقی در همۀ این سال‌ها از تدریس و پژوهش و تألیف و تصحیح نیز غافل نماند و کتاب‌های سودمندی به اهل علم و ادب تقدیم کرده است که به‌عنوان نمونه می‌توان از تصحیح جدیدی از تاریخ بیهقی با همکاری دکتر مهدی سیدی و نیز تألیف «فرهنگ اساطیر» نام برد. پژوهش‌های زبانی در ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی با بهره‌گیری از خزانه نسخه‌های خطی کتابخانه آستان قدس رضوی که حاصل آن مجموعه سودمند و مفصل فرهنگ‌نامه قرآنی است نیز یکی دیگر از کارهای سترگ اوست.
در بخش پایانی این رویداد فرهنگی و ادبی، محمدجعفر یاحقی طی سخنانی با تقدیر از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به ذکر خاطراتی از گذشته و همکاری‌های علمی و پژوهشی خود با استادان برجسته زبان و ادب فارسی پرداخت.
در پایان، لوح سپاس و نشان زرین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و هدایایی از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، استانداری خراسان و برخی از نهادهای علمی و پژوهشی به محمدجعفر یاحقی اهدا شد.