«آقا ببخشید شیرخشک دارید؟، ببخشید خانم شیرخشک دارید؟، بچه من شیرخشک آپتامیل پپتی مصرف میکنه هیچ جا ندارن، اما تو سایت تیتک زده بود تو این داروخانه موجوده، شما شیرخشک دارید؟ و...»
به گزارش فارس، این روز‌ها این سؤال یکی از متداول‌ترین سؤالاتی است که میان مشتری و داروخانه‌داران ردوبدل می‌شود، اما در اکثر موارد خصوصاً در برخی از برندها جواب آن یک کلمه است: «نه!»
نزدیک به ۲ سال است که موضوع شیرخشک، تأمین مواد اولیه آن، ارز برای خرید مواد اولیه، نبود شیرخشک‌های رژیمی در بازار و فروش شیرخشک به قیمت آزاد به اتباع خارجی از مسائل داغ حوزه غذا و دارو است.
ناگفته نماند که هرازگاهی به طور مقطعی معضل کمبود شیرخشک در کشور کم‌رنگ شده، اما باز باگذشت یک الی دو ماه تیتر یک رسانه‌ها می‌شود.
علت کمبود برخی از برند‌های شیرخشک چیست؟
داروخانه‌های سطح شهر تهران دلیل کمیاب‌بودن برخی از برند‌های شیرخشک در بازار را کسری کارخانه و شرکت‌های تولیدی عنوان می‌کنند.
اما سازمان غذا و دارو دلیل اصلی کمبود شیرخشک را هجوم خانواده‌ها برای مصرف چند برند خاص از شیرخشک مطرح می‌کند، درحالی‌که تعداد و تنوع شیرخشک‌ها در ایران محدود بوده و به چند برند نان «NAN»، آپتامیل «Aptamil»، ببلاک «Bebelac»، تروویتال «Truevital» و گیگوز «guigoz» خلاصه می‌شود.
البته این ادعای سازمان غذا و دارو قدرت اقناع زیادی ندارد؛ زیرا شرکت‌ها و سازمان غذا و دارو موظف به تولید، تأمین و عرضه شیرخشک‌ها به میزان تقاضا در جامعه هستند؛ بنابراین دلایل مهم‌تری در خصوص کمبود شیرخشک باید وجود داشته باشد که برای بررسی آنها به سراغ علیرضا رستمی مدیرکل فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو رفته‌ایم و در خصوص زیروبم تولید، تأمین و فروش شیرخشک به گفتگو پرداخته‌ایم.
شیرخشک‌ها متناسب با نیاز خاص نوزادان تولید می‌شود
رستمی در خصوص انواع شیرخشک موجود در بازار می‌گوید: در کشور ما دو نوع شیرخشک اصلی برای نوزادان تولید و توزیع می‌شود. نخست شیرخشک‌های عمومی برای نوزادان سالم و سپس شیرخشک‌های درمانی که برای کودکانی با نیاز‌های خاص پزشکی تهیه می‌شود.
ترکیبات این شیرخشک‌ها باتوجه‌به نیاز‌های تغذیه‌ای خاص نوزادان طراحی شده و هر نوع شیرخشک باهدف خاصی مصرف می‌شود.
وی در خصوص دلایل کمبود برخی از برند‌های شیرخشک توضیح می‌دهد: کمبود شیرخشک می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله افزایش تقاضا برای مصرف برخی از برندها، مشکلات واردات و تأمین مواد اولیه و حتی تأخیر در توزیع به وجود آید.
این مسائل معمولاً به طور موقت رخ می‌دهند و سازمان غذا و دارو با برنامه‌ریزی مناسب در حال تلاش برای حل این مشکل است.
علت نبود شیرخشک؛ علاقه شخصی یا کمبود بازار؟
رستمی با تأکید بر اهمیت آموزش پزشکان و والدین در خصوص استفاده از برند‌های شیرخشک، می‌گوید: در برخی از مواقع تقاضا برای مصرف برندی خاص بیشتر است. یکی از راه‌حل‌های مؤثر برای مدیریت کمبود شیرخشک، آموزش پزشکان و والدین در خصوص جایگزین‌های مناسب است.
اگر مردم نسبت به یک برند خاص علاقه‌مند شوند، ممکن است کمبود‌هایی پیش آید؛ اما آموزش صحیح در خصوص انواع دیگر شیرخشک‌ها می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.
وی درباره فرآیند توزیع شیرخشک یارانه‌ای از طریق سامانه تیتک توضیح می‌دهد: در سامانه تیتک به هر کودک تعداد مشخصی قوطی شیرخشک یارانه‌ای اختصاص می‌یابد که این تعداد بر اساس میانگین مصرف ماهیانه کودک تعیین می‌شود. درصورتی‌که کودکی بیش از این میزان نیاز داشته باشد، خانواده‌ها می‌توانند به داروخانه‌ها مراجعه کرده و درخواست‌های خود را پیگیری کنند.
البته این صحبت‌های رستمی در حالی است که بر اساس تحقیقات خبرنگار فارس خانواده‌ها حتی به میزان نیاز فرزندشان نمی‌توانند از داروخانه‌ها شیرخشک تهیه کنند.
شیرخشک در آینده‌ای نزدیک گران می‌شود؟
مدیرکل فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو در واکنش به ادعای برخی از داروخانه‌داران در خصوص گران‌شدن شیرخشک در آینده‌ای نزدیک، می‌گوید: افزایش قیمت شیرخشک تنها طبق مصوبات رسمی و با رعایت قوانین انجام می‌شود. داروخانه‌ها موظف به فروش شیرخشک با قیمت مصوب هستند و هرگونه تخلف در این زمینه قابل‌پیگیری است. سازمان غذا و دارو همواره نظارت دقیق و جدی بر قیمت‌گذاری و توزیع شیرخشک‌ها دارد.
شرایط فروش شیرخشک به اتباع خارجی چگونه است؟
رستمی در پاسخ به این پرسش که آیا سازمان غذا و دارو بر میزان فروش شیرخشک در داروخانه‌ها و ثبت شیرخشک‌های فروخته شده در سامانه تیتک نظارت دارد یا خیر، می‌گوید: نظارت‌های دقیق و مستمری بر فروش شیرخشک در داروخانه‌ها انجام می‌شود. هرگونه تخلف، از جمله عدم فروش شیرخشک‌های به قیمت مصوب به‌شدت پیگیری می‌شود. برای این منظور سامانه‌های نظارتی و بازرسی‌های دوره‌ای در داروخانه‌ها فعال هستند.
وی در واکنش به فروش شیرخشک با ثبت کدملی کودکان ایرانی به کودکان اتباع خارجی با قیمت آزاد در سامانه تیتک توضیح می‌دهد: اتباع خارجی برای خرید شیرخشک از داروخانه‌ها باید شماره شناسایی مخصوص را از نهاد‌های ذی‌صلاح دریافت کنند. این فرآیند به‌گونه‌ای تنظیم شده که دسترسی به شیرخشک برای تمامی کودکان، اعم از ایرانی و خارجی، فراهم باشد.
هنوز برخی از برندها کسری شرکت است
در طی یک ماه گذشته سازمان غذا و دارو در واکنش به کمبود برخی از برند‌های شیرخشک در کشور واکنش نشان داده و در تلاش برای تأمین آن بوده است.
رستمی دراین‌خصوص می‌گوید: بر اساس آمار سامانه‌ها، به‌طورکلی دشواری جدی در تأمین شیرخشک در کشور وجود ندارد؛ اما دسترسی به برند آپتامیل به دلیل برخی محدودیت‌ها و تقاضای بالا با چالش‌هایی همراه است.
در حال حاضر، انواع برند‌های دیگر شیرخشک رگولار و شیرخشک برای نوزادان با نیاز‌های خاص در بازار داخلی تولید و توزیع می‌شوند؛ بنابراین، دشواری عمومی در تأمین شیرخشک نداریم؛ اما دسترسی به برند آپتامیل به دلیل تقاضای بالا و برخی محدودیت‌ها با مشکلاتی مواجه است و البته شرایط رو بهبود است.
بر اساس تحقیقات خبرنگار فارس در حال حاضر کمی وضعیت توزیع شیرخشک خصوصاً برند‌های پرمصرفی مانند آپتامیل بهبود پیدا کرده است، اما هنوز برخی شیرخشک‌های رژیمی مانند آپتامیل پپتی «Aptamil Pepti» و پپتی جونیور «Aptami Pepti Junior» که بسیاری از کودکانی که به فرآورده‌های گاوی حساسیت دارند مصرف می‌کنند، کسری شرکت بوده و داروخانه‌ها موجودی ندارند.