سید جواد جهرمی، مدیر عامل بورس کالا در رابطه با عرضه خودرو در بورس کالا بیان کرد: ما به عنوان بورس کالا سیاست‌گذار و تصمیم‌گیر در این حوزه نیستیم وظیفه داریم که زیرساخت‌های اجرایی و یک سری زیرساخت‌های قوانین مقرراتی را ایجاد کنیم و آن چیزی که برعهده ماست این است که اگر قرار شد عرضه‌ای صورت بگیرد بدنبال این باشیم که برنامه عرضه خودروساز به چه میزان باشد و یا خودروساز باید چه پیش نیاز‌هایی را بگذراند تا در دوره جدید وارد عرضه خودرو شود و تعهدات قبلی چقدر بوده و چه میزان مانده است و رفع دیگر ابهاماتی که اگر قرار شد خودرو در بورس عرضه شود شرایطی متناسب با بازار و متقاضی فراهم کنیم و این که خودروساز بخواهد از آن استفاده کند و یا سیاست‌گذاران بخواهند درمورد آن تصمیم بگیرند موضوعی است که باید نظر هیئت مدیره خودروسازی یا سایر دستگاه‌های قانونی اخذ شود.

مدیرعامل بورس کالا اظهار کرد: رئیس سازمان بورس و وزیر اقتصاد اعلام کردند که هماهنگی بین دستگاه‌ها باید صورت بگیرد و درمورد بخشی که مرتبط با بورس کالاست باید بگویم آمادگی داریم؛ کما این‌که قبلاً هم یک بار تجربه شده و سعی شده که اگر قرار است در دوره جدید، عرضه خودرو در بورس کالا اتفاق بیفتد مشکلات و آسیب‌هایی که بوده‌اند برطرف شوند.

جهرمی  درمورد مزایا و معایب قبلی عرضه خودرو در بورس گفت: اگر بخواهیم از دید خودروساز نگاه کنیم این است که توانست با یک سری از قیمت‌هایی بالاتر از قیمت‌های دستوری که برایش تعیین شده بود خودرو را به فروش برساند و از طرفی، خریداران با قیمت‌هایی کمتر از قیمت‌های موجود در بازار‌های غیررسمی توانستند خودرو‌های خود را تحویل بگیرند و ما از خودروسازان، حدود ۴۰-۵۰ همت ضمانت‌نامه دریافت کرده بودیم و این ضمانت نامه باعث شده بود که خیلی از خودرو‌ها به موقع تحویل مشتریان شوند و بیش از ۸۰ میلیارد تومان جریمه از خودروسازان اخذ شد و به مشتریان پرداخت شد که به منظور خسارت در تحویل خودرو بود و حتی در چند مورد، خودرو جایگزین شد.

مدیرعامل بورس کالا مطرح کرد: عرضه خودرو در بورس کالا تقریباً داشت به سمتی می‌رفت که هم، یک اصولی برای روابط خودروساز حاکم شد و هم این که مردم با حالت جدیدی روبرو شدند که شاید اگر تا قبل از این، خودرو خریداری می‌کردند و با چالش‌هایی مثل تأخیر و مسائلی از این دست مواجه می‌شدند در آن شرایط تا حدی این چالش‌هایشان برطرف شد. اما لازمه ادامه آن وضعیت این بود که برنامه عرضه منظمی از سوی خودروساز داشته باشیم تا خریداران اعتماد کنند که قرار است در چه فواصل زمانی عرضه صورت بگیرد و متناسب با آن وارد فرآیند خرید شوند و این مسائل بزرگ‌ترین مزیتی بودند که برای دو طرف در حال شکل‌گیری بود و دولت هم منتفع بود. چون مالیات بیشتری کسب می‌کرد و می‌توانست برای درآمدی که از این محل بدست می‌آورد برای مواردی مثل طرح جوانی جمعیت و... برنامه‌ریزی کند و این درآمد به دست واسطه‌ها نرسد.

او ادامه داد: اگرچه روز اول، این کار سخت بود ولی بعد از آن، داشتیم به سمت یک بازار قانونمند می‌رفتیم و کم‌کم این بازار شکل گرفت و اگرچه تا قبل از این که خودرو در بورس کالا وارد شود بیشتر با تولیدکنندگان بزرگ روبرو بودیم ولی بعد از آن، به یکباره با مردم روبرو شدیم با وجود این که آموزش به آنها مستلزم زمان بود. اما کم‌کم به ثباتی می‌رسیدیم که اگر ادامه پیدا می‌کرد شاید شاهد وضعیت کنونی صنعت خودروسازی نبودیم.

الان موقع مناسبی برای عرضه خودرو در بورس نیست

در ادامه، امیرحسن کاکایی کارشناس صنعت خودرو گفت: ۶ ماه طول کشید تا دوستان ایران‌خودرو و سایپا قانع شوند که عرضه خودروهایشان در بورس اقدام خوبی است و گفته شد که اگر خودرو در بورس وارد شود از نظر قانونی همه چیز حل خواهد شد و کسی نمی‌تواند قیمت‌گذاری دستوری را تحمیل کند و روند در سال ۱۴۰۱ به گونه‌ای پیش رفت که با افزایش قیمت‌هایی همزمان شد که معمولاً فصل آخر سال رخ می‌دهد. به همین دلیل، اگر از الان موضوع عرضه خودرو در بورس کالا اجرایی شود حداقل یک ماه طول می‌کشد تا ایران‌خودرو و سایپا وارد بورس شوند و دقیقاً این اتفاق با جهش اقتصادی در دی ماه تقارن پیدا می‌کند و تفاوت عرضه خودرو در بورس در زمان فعلی با دور قبلی این است که به خاطر سیستم ثبت‌نام و قرعه‌کشی صورت گرفته این دو شرکت خودروساز تا پایان امسال، بدهی‌های زیادی به مردم دارند؛ بنابراین پیش‌بینی بنده این است که نمی‌توانیم در بورس به تعداد مناسبی بازی کنیم. چون باید تعداد قابل توجهی خودرو عرضه شده و برای مدتی ثبات ایجاد شود و بعد از اطمینان مردم تازه می‌توان اثر واقعی بورس را دید.

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: اگر فرض کنیم بورس مسئله خوبی است ولی الان موقع مناسبی برای عرضه خودرو در بورس نیست و اگر برای خردادماه امسال این کار صورت می‌گرفت خوب بود. زیرا قیمت ارز به مدت ۶ ماه ثابت بود و بازار‌ها به شدت در رکود بودند و شاید براحتی می‌شد دستورات نهاد بورس کالا را اجرا کرد ولی در شرایط فعلی، به نظر بنده این امکان وجود ندارد.

کاکایی مطرح کرد: در ۶-۷ ماه گذشته، خودروسازان مونتاژکار ما به موقع و طبق ضوابطی قیمت گرفته‌اند و در آن بخش از بازار تعادل وجود دارد و دنبال مشتری هستند و به صورت اقساطی خودرو‌های خود را می‌فروشند ولی بردن خودرو در بورس کالا باعث ایجاد هیجان می‌شود و بازارسازی می‌کند و با توجه به این که به نظر بنده، الان از نظر قیمتی مشکلی نداریم. چرا باید بورس کالا به عنوان یک نهاد دیگر این وسط بیاید؟ 

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: قیمت‌گذاری دستوری کار خوبی نیست ولی در همین موضوع هم، یک بی‌عدالتی رخ داده است؛ به طوری‌که برای بخشی از خودروسازان به موقع قیمت‌گذاری شده و مسائل آنها حل شده است و طبق آمار رسمی در یک سال گذشته، مونتاژکاران ۱۰۰ درصد رشد داشته‌اند و در آذرماه سال گذشته، فروش ریالی یکی از این خودروساز‌ها از فروش سایپا پیشی گرفت و در شهریور ماه امسال، فروش ریالی آن خودروساز بیشتر از ایران‌خودرو بود. 

او افزود: همه خودرو‌های سایپا و ایران‌خودرو مشکلی ندارند ولی مشکل اصلی فعلی درمورد خودرو‌های به اصطلاح ارزان‌قیمت و پرطرفدار این دو خودروساز است که اگر شورای رقابت و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان در اردیبهشت امسال، به موقع قیمت‌های جدید را اعلام می‌کردند مشکل این دو خودروساز تقریباً حل شده بود و به نفع مردم بود. چون خودروساز هرقدر قیمت خودرویش افزایش پیدا کند به نفعش است ولی اگر قیمت به موقع اصلاح می‌شد زیان امسال آنها نزدیک به صفر شده بود.