«مسعود حبیبی» در گفت وگو با ایسنا، ضمن بیان این که انسان طی سال‌ها از روش‌های مختلفی برای کنترل آفات استفاده کرده است، گفت: امروزه سموم کشاورزی و مبارزه شیمیایی نقش اصلی در حفاظت از گیاهان را دارند.

وی با اشاره به این که آلودگی آفت‌کش‌ها می‌تواند از راه‌های مختلف مانند غذا، هوا، آب، خاک، تغذیه، تنفس و جذب پوستی به انسان منتقل شود، تصریح کرد: طبق گزارش سازمان حفظ نباتات ایران، میزان مواجهه با سموم شیمیایی از طریق مواد غذایی به‌ ویژه میوه و سبزیجات، پنج برابر بیشتر از سایر راه‌ها مانند تنفس هوا و نوشیدن آب است.

وی تاکید کرد: آفت‌کش‌های مورد استفاده در مزارع کشاورزی ممکن است وارد آب رودخانه‌ها شوند و برخی از این سموم، مانند سموم «فسفره» و «کلره» که چربی‌دوست هستند، می‌توانند در بافت چربی ماهی‌ها ذخیره شوند.

حبیبی گفت: همچنین اگر علوفه دام به این سموم آلوده باشد، می‌توانند در شیر و گوشت تجمع یابند و حتی خامه و کره تهیه‌شده از این شیر نیز حاوی بقایای این سموم شوند.

رئیس اداره نظارت معاونت غذا و داروی استان اظهار کرد: هرچند بخش عمده ورود آفت‌کش‌ها به بدن انسان از طریق تغذیه است ولی این سموم می‌توانند از طریق تنفس و جذب پوستی نیز به انسان آسیب بزنند.

وی با اشاره به این که کشاورزان به‌ طور مستقیم هنگام سمپاشی و همچنین از طریق تماس با بقایای سموم در خاک و محصولات کشاورزی در معرض آفت‌کش‌ها قرار می‌گیرند، گفت: خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها در کشاورزان بیشتر است و نبود آگاهی کافی از روش‌های ایمن سمپاشی نیز این خطر را افزایش داده است.

حبیبی خاطرنشان کرد: با توجه به افزایش جمعیت و نیاز به غذا و همچنین تلاش برای حفظ محصولات کشاورزی در برابر آفات و بیماری‌ها، استفاده از سموم و آفت‌کش‌های شیمیایی در سراسر جهان رایج است.

این مسئول در دانشگاه علوم پزشکی یزد با بیان این که آفت‌کش‌ها ترکیباتی ساخته‌شده یا طبیعی هستند که در کشاورزی برای کنترل آفات، علف‌های هرز و بیماری‌های گیاهی به کار می‌روند، گفت: این آفت‌کش‌ها علاوه بر آلودگی زیست‌محیطی و کاهش تنوع زیستی، در محصولات کشاورزی باقی می‌مانند و اگر میزان آنها از حد مجاز (MRL) بالاتر باشد، خطرات بسیاری برای سلامت انسان و محیط زیست ایجاد می‌کنند.

وی تصریح کرد: (MRL) حداکثر غلظت مجاز باقی‌مانده سموم شیمیایی در محصولات کشاورزی است که برحسب میلی‌گرم بر کیلوگرم (ppm) محاسبه می‌شود و به عنوان استانداردی برای تجارت بین‌المللی و سلامت مواد غذایی شناخته شده است.

حبیبی با بیان این که دوره «کارنس» در برخی محصولات کشاورزی که در معرض آفت‌کش‌ها قرار می‌گیرند و بلافاصله بعد از سمپاشی به بازار عرضه می‌شوند، لحاظ نمی‌شود لذا این محصولات حاوی مقادیر بالای باقی‌مانده سموم هستند، گفت: دوره کارنس، حداقل زمان بین آخرین سمپاشی تا برداشت محصول است که باید رعایت شود تا بقایای سم در محصول تجزیه شده و میزان آن در سطح محصولات کاهش یابد.

وی با تاکید بر اهمیت رعایت این بازه زمانی به‌ ویژه برای محصولات کشاورزی تازه مصرف، گفت: متأسفانه گاهی اوقات این محصولات پیش از پایان دوره کارنس وارد بازار می‌شوند.

وی افزود: چنانچه میزان سم مصرفی از مقدار توصیه ‌شده تولید کننده سم بیشتر باشد، حتی با رعایت دوره کارنس نیز میزان باقی‌مانده سموم در محصولات و زمین‌های کشاورزی بالاتر از حد مجاز خواهد بود.

رئیس اداره نظارت بر واردات و صادرات معاونت غذا و دارو اظهار کرد: کنترل نشدن باقی‌مانده سموم در محصولات غذایی، علاوه بر اثرات مخرب بر انسان، خسارات اقتصادی بزرگی به‌ویژه برای صادرکنندگان به‌همراه دارد و موجب بازگشت محموله‌های صادراتی و خدشه‌دار شدن اعتبار کشور در زمینه صادرات می‌شود.

حبیبی اظهار کرد: لازم است صادرکنندگان پیش از ارسال محموله صادراتی، قوانین و الزامات کشور مقصد را در نظر بگیرند و برای اطمینان از حد مجاز باقی‌مانده سموم، آزمایش‌های لازم را در آزمایشگاه‌های معتبر صنایع غذایی انجام دهند تا در کشور مقصد با مشکل مواجه نشوند که البته در حال حاضر این مهم برای محصولات صادراتی به روسیه انجام می‌شود.

وی با بیان این که شرکت‌های دانش‌بنیان خصوصی که در حوزه سلامت مواد غذایی فعالیت می‌کنند، خدمات قابل ‌توجهی در زمینه آنالیز باقی‌مانده سموم ارائه می‌دهند، گفت: معاونت‌های غذا و داروی سراسر کشور نیز با اجرای برنامه‌های عملیاتی، نمونه ‌برداری از محصولات کشاورزی پرمصرف و پایش‌های لازم را انجام می‌دهند و برای صادرات این محصولات، گواهی انطباق با استانداردهای باقی‌مانده سموم توسط سازمان غذا و دارو صادر می‌شود.

رئیس اداره نظارت بر واردات و صادرات با اشاره به این که آزمایشگاه‌های مرجع غذا و دارو توانایی سنجش بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ نوع سم در محصولات کشاورزی را دارند، تصریح کرد: با توجه به نگرانی عمومی درباره باقی‌مانده سموم در محصولات کشاورزی، اطلاع می‌دهیم که این موضوع تحت کنترل و پایش قرار دارد و نتایج مستند آزمایشگاهی عدم انطباق کمی را گزارش می‌دهد.

حبیبی اظهار کرد: در زمینه بررسی باقی‌مانده سموم کشاورزی، آزمایشگاه‌ها با دستگاه‌هایی با تکنولوژی بالا مانند کروماتوگرافی گازی مجهز به طیف‌سنج جرمی (GC-MS) و کروماتوگرافی مایع مجهز به طیف‌سنج جرمی متوالی (LC-MS-MS) فعالیت می‌کنند و این دستگاه‌ها قابلیت تجزیه و تحلیل دقیق محصولات غذایی خام و فرآوری‌شده را دارند.

وی با بیان این که مطالعات مختلف نشان داده‌اند شست‌وشوی محصولات گیاهی موجب کاهش بقایای آفت‌کش‌ها می‌شود، گفت: به‌عنوان نمونه، کلرپیریفوس در گوجه‌فرنگی پس از شست‌وشو با آب به‌مدت ۱۰ دقیقه تا ۲۹.۹ درصد کاهش می‌یابد و همچنین آفت‌کش‌های قطبی و محلول در آب سریع‌تر از آفت‌کش‌های غیرقطبی حذف می‌شوند.

وی افزود: کاهش بقایای آفت‌کش‌ها بر اثر شست‌وشو عمدتاً به بقایای سطحی مربوط است و اگرچه شست‌وشوی دستی زیر آب جاری به‌مدت یک دقیقه، میزان بقایای آفت‌کش‌ها را کاهش می‌دهد، اما شست‌وشوی خانگی نسبت به شست‌وشوی تجاری تاثیر کمتری در حذف آفت‌کش‌ها دارد.

حبیبی با اشاره به این که عامل مؤثر دیگر در حذف آفت‌کش‌ها مدت زمان سپری‌شده از اسپری آفت‌کش روی محصول است، تصریح کرد: هرچه این مدت زمان بیشتر باشد، احتمال حذف آفت‌کش کمتر خواهد شد.

وی با بیان این که پوست‌گیری گامی مهم در فرآوری میوه‌ها و سبزیجات است، گفت: پوست‌گیری محصولات خام کشاورزی می‌تواند بیش از ۵۰ درصد از بقایای آفت‌کش‌ها را حذف کند؛ البته پوست‌گیری میوه‌های تازه‌ای همچون آووکادو، موز، مرکبات، کیوی، انبه و آناناس به حذف کامل بقایای آفت‌کش‌ها منجر می‌شود.

رئیس اداره نظارت بر واردات و صادرات، روش‌هایی مانند پختن، جوشاندن، سرخ کردن، بخارپز، و خشک کردن سبزی‌ها و محصولات کشاورزی را نیز از اقدامات مؤثر در کاهش آفت‌کش‌ها دانست و گفت: این روش‌ها میزان بقایای آفت‌کش‌ها را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.

حبیبی در پایان تاکید کرد: از آنجا که محصولات کشاورزی سهم مهمی در رژیم غذایی انسان دارند، باید به ایمنی این محصولات توجه شود.

انتهای پیام