نادر فریدونی، رئیس كمیته نفت و گاز کمیسیون انرژی، مجلس شورای اسلامی امروز (دوشنبه 25 آبان ماه) در آستانه برگزاری سومین اجلاس مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی یی سی اف) به چند سؤال شانا در این زمینه پاسخ داد.

عضو کمیسیون انرژی می‌گوید دریکی از نشستهای این مجمع که در سال گذشته در قطر برگزار شد حضور داشت و در جریان مباحث مطرح‌شده در آن اجلاس قرار گرفت، فریدونی می‌گوید: در این اجلاس موضوعات مختلف مرتبط با مجمع و وضع بازار جهانی گاز موردبحث و تبادل‌نظر قرار گرفت ازجمله مکانیسم‌های بازار جهانی گاز و تغییرات آن از مهم‌ترین مسائل پرداخت‌شده بود.

 چرا ایران برای اجلاس سوم میزبان شد؟

 در اجلاس گذشته مصوب شد اجلاس سوم در تهران باشد، ایران با داشتن بیش از 154.58 میلیارد بشکه ذخیره قابل استحصال هیدروکربور مایع و همچنین 33.62 تریلیون مترمکعب ذخیره قابل استحصال گاز طبیعی، یکی از عمده‌ترین کشورهای تأمین‌کننده انرژی جهان است و با توجه به عمر باقیمانده از ذخایر نفت و گاز کشور این جایگاه حفظ خواهد شد به خاطر همین است که برنامه‌های افزایش صادرات گاز پیوسته تأکید و توصیه می‌شود.

از منظر جایگاه حوزه بین‌الملل نیز ایران دارای جایگاه خاص منطقه‌ای و جهانی است و بسیاری از روندها را متأثر می‌کند. به نظر می‌رسد برگزاری اجلاس سران مجمع جی ایی سی اف در تهران بر مبنای جایگاه نظام، دولت، کشور و همین‌طور نقش ایران در مسائل گازی است.

 معنای آینده گاز چیست؟

به عبارتی یعنی پتانسیلهای بالای کشف این کالا و همین‌طور نقش و جایگاه این حامل در روند رشد و توسعه جهان چون بر اساس برخی گزارشها پتانسیل اکتشافی گاز متعارف جهان کم نیست؛ پتانسیل اکتشافی گاز متعارف جهان ١٥٨,٧تریلیون مترمکعب است که به‌صورت طبیعی بخشی از آن‌هم در خاورمیانه است. ایران با داشتن ٣٤ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی در مکان نخست خاورمیانه و جهان و قطر در جایگاه دوم قرار دارد و بر اساس برآوردها تا حدود دو دهه دیگر پتانسیل کشف منابع جدید گازی را دارد بااین‌حال شرکت بی پی در گزارش آماری سال ٢٠١٢ خود، ایران را بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان اعلام کرد. بر اساس آما ر شرکت بی پی، این شرکت ذخایر اثبات‌شده گاز جهان را تا پایان سال ٢٠١٢ میلادی ١٨٧,٣ تریلیون مترمکعب اعلام کرد که این رقم با سرعت کنونی تولید جهان برای حدود ٥٦ سال کافی است.

 جهان به سمت استفاده بیشتر از گاز می‌رود به همین سبب نقش سازمانهای این حوزه تقویت می‌شود ازجمله مجمع جی یی سی اف را می‌توان ذکر کرد.

  مجمع کشورهای صادرکننده گاز چگونه می‌تواند بر مسائل زیست محیطی اثرگذار باشد؟

 به‌طور حتم، بهره‌گیری از انرژی گاز به نسبت سایر سوختهای فسیلی، پاک‌تر ارزیابی می‌شود این در حالی است که یکی از چالشهای پیش روی جهان تخریب محیط زیست است. ازاین‌رو، بهره‌مندی از گاز در حفظ محیط زیست نقش ایفا می‌کند. به نظر می‌رسد، تأمین و تولید پایدار گاز از دغدغه‌ها زیست محیطی می‌کاهد اما همه مشکلات زیست محیطی به این طریق رفع نمی‌شود استفاده از گاز کمک‌کننده است مثلاً در داخل کشور خودمان این سوخت به نسبت مازوت بسیار پاک‌تر است که روانه نیروگاههای تولید برق می‌شود.

برجام و مسائل آن چگونه بر رویداد گازی تهران اثرگذار است؟

 نخستین نشست سران جی یی سی اف ١٥ دسامبر سال ٢٠١١ در دوحه، دومین نشست سران جی یی سی اف ژوئن ٢٠١٣ (١٠ تیرماه ١٣٩٢) در مسکوبرگزار شد و اکنون اجلاس سوم در حالی در تهران برگزار می‌شود که در فضای پس از توافق برجام قرار داریم، به‌طور حتم، دامنه پیامدهای مثبت این اقدام به حوزه نفت و انرژی به‌خصوص گاز کشیده می‌شود؛ زیرا محدودیتها و تحریمها تا حدودی مانع از حضور فعال ایران در بازار جهانی گاز شده بود. ازاین‌رو، با برچیده شدن تحریمها، ایران همانند برنامه بهبود بازار جهانی نفت، بازار گاز خود را بهبود می‌دهد. بنابراین، پیام اجلاس سران تهران امنیت اقتصادی با نگاهی بلندمدت در حوزه نفت و گاز است.

دیپلماسی انرژی در این زمینه چگونه فعال شد؟

  ابزار دیپلماسی تولید و ظرفیت آن است. ازاین‌رو، در 2 سال گذشته دولت یازدهم توانست ظرفیتهای خوبی را در پارس جنوبی فعال کند و امسال نیز به توان این ابزار افزوده می‌شود؛ بنابراین، به نظر من این دستاورد در اندازه مشخص خود به دنبال کوششهای دولت و ظرفیتهای نظام به‌خصوص تلاشهای مهندس زنگنه پدیدار شد.

مقوله امنیت انرژی نیز به‌طور پیوسته مطرح است نقش اجلاس سرا ن در این زمینه چگونه است؟

امنیت انرژی به‌عنوان توانایی ایجاد اطمینان در اینکه نیازهای ضروری انرژی در آینده قابل تأمین باشد. ازاین‌رو، ایران با منابعی که در اختیار دارد و همین‌طور ظرفیت‌های ایجادی در آینده جایگاه آن در تأمین پایدار انرژی افزایش خواهد یافت. ایران هم چنان در زمینه نفت و گاز حرف برای ارائه دارد و با کوششهای که شکل می‌گیرد این موضع تقویت می‌شود.

در این اجلاس تهران چه محورهای بیش‌تر باید موردتوجه قرار گیرد؟

تأمین پایدار انرژی در حوزه گاز که به‌طور طبیعی در اجلاس تهران دنبال می‌شود، انتقال تجربیات درزمینهٔ انتقال گاز و کمک اعضا به یکدیگر برای توسعه سرمایه گذاریها می‌تواند در کنار سایر دستور کارها بحث و بررسی شود.

گفتنی است، سومین اجلاس سران، هفدهمین نشست وزارتی، نشست فوق‌العاده وزارتی و چهارمین نشست گروه عالی‌رتبه و بیست و چهارمین نشست کمیته اجرایی مجمع کشورهای صادرکننده گاز از ٢٩ آبانماه تا دوم آذرماه ١٣٩٤ در تهران برگزار می‌شود.

 برگزاری این اجلاس، مهم‌ترین رویداد بین‌المللی است که پس از نشست اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در سطح سران در تهران برگزار می‌شود و می‌توان آن را نمونه‌ای از موفقیت دیپلماسی انرژی دولت یازدهم برشمرد.

 به گزارش شانا، اعضای این مجمع ٦٧ درصد از ذخایر جهانی گاز را در اختیار دارند؛ با آن وجود که گاهی جی یی سی اف به اشتباه اوپک گازی» نامیده می شود، این مجمع همانند سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به دنبال تاثیر و نفوذ روی قیمتها به وسیله تنظیم و تعدیل تولید نیست.

 کشورهای عضو مجمع صادرکنندگان گاز، ٤٢ درصد از تولید گاز جهان، ٦٧ درصد از ذخایر گازی جهان، ٣٨ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ٨٥ درصد از تجارت گازطبیعی مایع شده (ال ان جی) را در اختیار دارند.

 کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا، امارات، ١٢ عضو اصلی این مجمع جهانی به شمار می روند.

 هلند، نروژ، عراق، عمان و پرو به عنوان عضو ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز مطرح هستند.