از هفته گذشته با ورود جنگندههای روسیه به آسمان سوریه، شرایط در منطقه استراتژیک خاورمیانه بههمخورده است. هرچند آمریکا و متحدانش از اقدام روسیه بسیار ناخشنودند اما «ولادیمیر پوتین»، رئیسجمهور روسیه نتایج اولیه عملیات نیروی هوایی روسیه علیه داعش در سوریه را عالی ارزیابی کرده است. او در دیدار با «سرگئی شویگو»، وزیر دفاع این کشور گفت: نتیجهگیری در مورد عملیات جنگ زود است، اما آنچه تا به این لحظه محقق شده است، عالی است. رئیسجمهوری روسیه همچنین اظهار امیدواری کرد که نیروی هوایی روسیه پوشش هوایی برای ارتش سوریه را در حمله به داعش فراهم کند. وی افزود: «روی حمایت نیروهای هوایی روسیه از تحرکات ارتش سوریه علیه داعش در میدان نبرد حساب باز کردهایم».
همچنین پوتین به شویگو دستور داده است که همکاری در مورد سوریه با آمریکا، ترکیه، عربستان، ایران و عراق ادامه داشته باشد. او اعلام کرد «فرانسوا اولاند»، رئیسجمهوری فرانسه پیشنهاد کرده تا ارتش آزاد سوریه به نیروهای ارتش سوریه برای مقابله با داعش بپیوندند. به گفته پوتین، کشتیهای جنگی روسی در دریای خزر 26 موشک را به مواضع داعش در سوریه شلیک کردهاند. این سخنان پوتین در حالی بیان شده که روز گذشته سخنگوی کاخ سفید درباره گزارشها درخصوص اقدام روسیه در نقض حریم هوایی ترکیه ابراز نگرانی کرد. «جاش ارنست»، سخنگوی کاخ سفید درباره اظهارات روسیه درخصوص نقض اتفاقی حریم هوایی ترکیه گفت: من میدانم ناتو گفته است! بیش از یک نقض روی داده و میدانم دبیرکل ناتو از این مسئله ابراز نگرانی کرده. ما در این نگرانی شدید سهیم هستیم و آمریکا در حال رایزنی با متحدان ناتو در این زمینه است، اما ترکیه فقط متحد ناتو برای آمریکا نیست بلکه عضوی از ائتلاف علیه داعش است که با آمریکا برای اجرای راهبرد ما در تضعیف و نابودی داعش همکاری نزدیک دارد. چند ماه طول کشید تا از طریق دیپلماسی، مشارکت کامل ترکیه در این تلاش را به دست آوردیم و این مذاکرات طولانی به جهان نقش مهم ترکیه در این مسئله را نشان میدهد. ابراز نگرانی آمریکا از نقض حريم هوایي ترکیه توسط هواپیماهای روسیه در حالی بود که همزمان «احمد داوود اوغلو»، نخستوزیر ترکیه گفت: این کشور بهعنوان عضو یک ائتلاف بر سر امنیت مرزها یا حریم هواییاش مصالحه نخواهد کرد. به گفته او، فقط دو مورد از 57 حمله هوایی روسیه در سوریه، داعش را هدف قرار داده و مابقی این حملات علیه مخالفان میانهروی سوری که تنها نیروی در حال جنگ با داعش در شمال شرق سوریه هستند، صورت گرفته است؛ با این همه داوود اوغلو میگوید که میان آنکارا و مسکو بر سر وضعیت سوریه هیچ تعارض منافعی وجود ندارد. به گفته نخست وزیر ترکیه، آنکارا هیچ تعارض منافعی با روسیه بر سر سوریه ندارد، اما روسیه باید نگرانی درباره وضعیت این کشور را در نظر بگیرد. او افزود: ما با روسیه دوست و همسایه هستیم اما ترکیه نمیتواند مسائل امنیتی مرزهای ما را نادیده بگیرد؛ جنگ داخلی سوریه تبدیل به بحران میان روسیه-ترکیه نخواهد شد و حادثه نقض حریم هوایی ترکیه توسط جنگنده روس به روابط میان دو کشور آسیب نزده است. همچنین سخنگوی وزارت دفاع روسیه اعلام کرد ترکیه از مسکو برای تشکیل کارگروه مشترک با هدف هماهنگی اقدامات در سوریه دعوت کرده است. وزارت خارجه ترکیه نیز برای مذاکره با ارتش روسیه درباره عملیات در سوریه و ممانعت از تکرار نقض حریم هوایی این کشور اعلام آمادگی کرد. با اعلام خبر احتمال مذاکره روسیه و ترکیه، نماینده رسمی سابق ارتش آزاد سوریه و یکی از هماهنگکنندگان جبهه نجات ملی مخالفان سوری نیز اعلام کرد ارتش آزاد سوریه آماده برقراری ارتباط با رهبری روسیه است. «فهد المصری»، نماینده رسمی سابق ارتش آزاد سوریه و یکی از هماهنگکنندگان جبهه نجات ملی مخالفان سوری گفته است که ما از آمادگی روسیه برای برقراری ارتباط با ارتش آزاد سوریه استقبال میکنیم و دیدار با مقامات روسیه را به شرط کاهش حملات هوایی علیه مواضع یگانهای ارتش آزاد سوریه و غیرنظامیان رد نخواهیم کرد. با این موضعگیریها به نظر میرسد در هفتههای آینده تنشهای موجود پیرامون حمله روسیه به بخشهایی از خاک سوریه آرامتر شود.
∎