به گزارش پایگاه خبری و اطلاع رسانی جماران،هفته نامه نیوز ویک نوشت:نزدیک به 717 نفر از حجاج طی ادای فریضه حج در دومین روز از موسم حج در منا روز پنج شنبه در صحنه تاثربرانگیز انسانی جان خود را از دست دادند این در حالی است که روایت ها درباره دلایل کشته شدن این شمار از حجاج که در نتیجه ازدحام رخ داد،متفاوت است.

مسئولان رسمی در عربستان سعودی اعلام کردند که علت مرگ این شمار از حجاج که به صدها نفر می رسد، ازدحام شدید طی رفتن به منا برای انجام آیین رمی جمرات (یکی از از ارکان اساسی حج )است.

«خالد الفالح»وزیر بهداشت عربستان در گفت و گو با خبرگزاری فرانسه حجاج را به پایبند نبودن به موعدهای زمانی که کشورش برای ادای مناسک معین کرده، متهم کرد و این را دلیل اصلی حادثه دانست و تاکید کرد که «اگر حجاج به دستورات مشخص شده پایبند می ماندند از این نوع حوادث جلوگیری می شد.

با وجود این،بسیاری از کارشناسان متخصص در تحلیل حوادث ازدحام، سوءمدیریت و سازماندهی بد سعودی ها را عامل و دلیل اصلی فاجعه می دانند که در خیابان 204 منا رخ داد.

برخی از شاهدان عینی گفتند که جمعیت بسیار زیادی از حجاج به سمت جمرات برای انجام مناسک رجم رفتند این در حالی است که شمار زیادی نیز که رمی جمرات را انجام داده بودند در طرف برعکس آنها در حرکت بودند.تصور کنید سه میلیون نفر در یک مکان برای مشارکت برای یک مراسم روی بیاورند.

اما بگذارید بپرسیم:چه دلیلی باعث این فاجعه بزرگ در تاریخ موسم حج از 25 سال پیش تا کنون شد؟

پروفسو «ج.کیت»استاد علم تحلیل حوادث ازدحام  در دانشگاه «منچستر»که یک سال پیش در طراحی  سه پل جمرات که منتهی به محل رمی جمرات می شوند،فعالیت کرد گفت که با وجود آن که امسال در صحنه حضور نداشت اما بر این باور است که همان طور که اکثر رسانه های جهانی و محلی می گویند فاجعه در نتیجه ازدحام رخ داده است.

پروفسور کیت در تماسی تلفنی به نیوزویک گفت که خیابان 204 یکی از راه های اصلی است که به نقطه رمی جمرات می رسد و راه های زیاد دیگری وجود ندارد و اگر شمار حجاج که تلاش می کنند از طریق این راه ها عبور کنند از توانی که این خیابان دارد بیشتر از ظرفیت شود بی تردید فاجعه رخ می دهد.»

«در این جا وضعیت بسیار فاجعه باری رخ داد  زیرا حجاجی که در دو راه اصلی حرکت کردند بیشتر از ظرفیت امنی که هر کدام از راه ها می توانند تحمل کنند تبدیل به انبوه انسانی شدند،اما این راه ها برای تحمل فشار مشخصی ساخته شده اند.»

پروفسور کیت تمایل به این دارد که حادثه پنج شنبه در منا را به حادثه فاجعه بار دیگری که در ورزشگاه فوتبال «هیلزبور»در سال 1989 رخ داد تشبیه کند که در آن حادثه 89 تماشاگر در نتیجه افزایش شمار تماشاگران به بیش از ظرفیت در بخشی از ورزشگاه رسید.همچنین این حادثه را به حادثه مشابه دیگری در جشنواره ای در آلمان در سال 2010 تشبیه کرد که در نیتجه آن 21 نفر در اثر شکستگی قفسه سینه کشته شدند.

«آن تیمبلتون»دانشجوی دکترا در رشته روانشناسی در دانشگاه «سوسیکس»که در حال انجام پژوهش هایی درباره رفتار عمومی طی ازدحام است بر این باور است که استفاده از کلمه هل دادن کاملا اشتباه است و معنای آن این است که حجاج بدون فکر کردن راه می رفتند و خودشان را به کام مرگ کشاندند.وی این مساله را برای این حادثه فاجعه بار قانع کننده ندانست.

تیمبلتون در نامه ای به نیوزویک نوشت:«معمولا اصطلاح هل دادن برای توجیه و تشبیه جمعیت زیاد به اینکه سرگردان یا احیانا حیوانی است استفاده می شود اما از طریق پژوهشم در زمینه روانشنانسی و به طور مشخص رفتار عمومی در مواقع ازدحام، من تردیدی ندارم که دلیل منطقی دیگری برای وقوع این حادثه وجود دارد.شمار زیاد حجاج که برای امسال اعلام شد در هر متر مربع 6تا 8 حاجی بود بنابر این من بسیار حیرت زده هستم که این هل دادن از همان ابتدا بدون هیچ دلیلی به وقوع پیوست.»

اگر هل دادن واقعا علت مرگ صدها نفر در منا است،در این وضعیت چه اتفاقی افتاد که باعث مرگ این همه آدم شد؟

تیمبلتون در ادامه گفت که اگر شمار حجاج در مساحتی که در آن حادثه رخ داد بسیار زیاد بوده باشد،چه بسا علت این حادثه فشار شدید بر قربانیان و هل دادن آنها به شکل افقی و رأسی باشد در چنین وضعی برخی مجبور به عبور از روی دیگران یا هل دادن آنها برای نفس کشیدن و خفه نشدن می شوند.فشار به برخی از آنها با چنین قدرتی چه بسا باعث افتادن آنها روی زمین یا خفه شدن شان و در برخی موارد شکسته شدن قفسه سینه شان می شود.

اگر زیادی شمار حجاج  6 یا 7 نفر در هر متر مربع در چارچوب مساحت بزرگ باشد آن وقت دستگاه تنفسی به خوبی و به شکل کامل کار نمی کند و تنفس بسیار دشوار می شود در این لحظه ممکن است شوک وارد شود و هل دادن تدریجی میان این شمار از انسان ها رخ دهد اگر جمعیتی نیز از رو به روی شما می آیند و به پیشروی خود ادامه دهند هیچ ایده ای درباره آنچه رخ می دهد ندارید،در چنین شرایطی این زیرپا ماندن منتهی به فاجعه می شود .حوادث زیادی مشابه حادثه امسال در حج وجود دارد.

دلیل حادثه فاجعه بار چه هل دادن یا زیرپا ماندن باشد، فرقی نمی کند فاجعه چه بسا اگر عربستان سعودی تدابیر لازم برای تامین امنیت اقامت و انتقال سه میلیون حاجی طی ادای فریضه حج داخل شهر نسبتا کوچکی که بزرگترین رخداد جهان اسلامی را هر سال میزبانی می کند،اتخاذ نکند،بعدها بسیار بدتر می شود.