روزی که در آن پیکرهای بیجان بیش از 1300 زایر حرم امن الهی بر زمین داغ و بیتاب «منا» قرار گرفت و آسمان شاهد بود که میهمانان خانه خدا، در حالی که برای قربانی کردن در پیشگاه حضرت دوست آماده میشدند، قربانی خودخواهی و بیلیاقتی کسانی شدند که جان مردمان برایشان هیچ ارزشی ندارد. انساننماهایی که حاضرند برای آسایش یک شاهزاده بیارزش، جان باارزش هزاران میهمان سرزمین وحی را به دردمندانهترین شکل، قربانی کنند. این روزها، منا و مشعر و عرفات، صفا و مروه و مسجدالحرام، بر مظلومیت میهمانان بیتا... الحرام اشک میریزند و بغض گلوگیر خود را هنگاهی که باید چکمههای سفاکترین طاغوتهای تاریخ را بر سینه خویش تحمل کنند، آهسته فریاد میکنند.
حادثه تلخ و خونبار «منا» یک «نشانه» است. یک نشانه دیگر از دهها نشانهای که پایان و سقوط حاکمیت «طاغوت» بر سرزمین وحی را نوید میدهد، نشانهای که از رخدادهای بزرگ خبر میدهد؛ خبری که از قول رسول اکرم(ص) درباره رویدادهای آخرالزمان در کتاب «الملاحم والفتن» نوشته سید ابن طاووس، چنین آمده است: «فاجعهای در منا رخ خواهد داد که شمار زیادی از حجاج در آن کشته خواهند شد و خونهایشان بر مسیر جمرات، روان خواهد گشت».
باز هم خیانت خائن الحرمین
طاغوت حاکم بر سرزمین وحی که در دهههای گذشته همواره خود را «خادم الحرمین» خوانده، امسال بیش از هر سال دیگر، با جنایاتی که مرتکب شده است به صفت «خائن الحرمین» خوانده شده است. موج اعتراضهای جهانی از سوی اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان درباره بیلیاقتی و بیمسؤولیتی دولت خونریز سعودی همچنان در حال بالا گرفتن است و همگان معتقدند مدیریت حج باید از دست بیکفایت این خاندان خودخواه و دستنشانده، خارج شود. بر اساس آماری که یکی از اندیشمندان مسلمان مقیم آمریکا بیان کرده است، از سال 1985 میلادی تاکنون، بیش از 10هزار انسان بیگناه قربانی حوادث حج شدهاند که دولت سعودی مستقیم و غیرمستقیم در رخ دادن آن نقش داشته است. حوادثی که با تدبیر و مدیریت قابل پیشگیری بودند.
در همین زمینه روزنامه نیویورک تایمز آمریکا نوشت: از سال ۱۹۹۰ تا کنون حادثه روز پنجشنبه در منا و جان باختن 1300 تن از حجاج در اثر ازدحام جمعیت، خونین ترین حادثه از این نوع به شمار میآید. در سال 1990 نیز 1426 زایر در اثر خفگی در تونل «المعیصم» در حد فاصل مکه مکرمه و منا جان باختند. این روزنامه مینویسد: این حادثه که بدترین حادثه در جریان مراسم حج امسال است پس از کمتر از دو هفته از سقوط جرثقیل رخ داده است که موجب جان باختن 111 نفر و مجروح شدن 394 نفر دیگر شد.
تقویم بیمدیریتی آل سعود
جان باختن دهها هزار زائر در شهر مکه مکرمه که اداره آن به دست آل سعود است در حالی رخ میدهد که در سالیان گذشته شهرهای بزرگ زیارتی دیگر در جهان، پذیرای میلیونها زائر بودهاند، اما شاهد چنین حوادث وحشتناکی نبودهایم. اجتماع 20 میلیون زایر حسینی در مراسم اربعین سال گذشته در کربلای معلا- آن هم در شرایطی که این شهر از کمترین امکانات زیربنایی و بودجه دولتی برخوردار بوده و از سویی مورد تهدید شدید عناصر تروریستی داعش نیز بوده است- یکی از نمونههاست. بد نیست نگاهی به تقویم حوادث مرگبار در شهر مکه در سالیان گذشته داشته باشیم تا عمق بیلیاقتی «خادمان حرمین شریفین(!)» بیشتر روشن شود.
در سال 1975 م. (یکشنبه 23 آذر 1354 ش. ــ 11 ذی الحجّه 1395 ق.) هنگام بیتوته در منا، آتشسوزی بزرگی رخ داد و حدود 70 درصد خیمههای منا در آتش سوخت و بسیاری از زائران آفریقایی در آتش سوختند. شمار کشته های این حادثه به 200 حاجی رسید. در سال 1987 م. (جمعه 9 مرداد 1366 ش. ــ 6 ذیالحجّه 1407 ق.) حمله نیروهای نظامی آل سعود به راهپیمایی آرام برائت از مشرکین، به شهادت 325 زائر و مجروحیت بیش از 600 نفر دیگر منجر شد.
در سال 1990 م. (1410 ق.) بر اثر ازدحام جمعیت در تونل منتهی به مسجد الحرام و افتادن حجاج زیر دست و پای دیگران، 1426 نفر کشته شدند. سال 1994 م. (1414 ق.) نیز به علت ازدحامی که هنگام خروجِ حجّاج از منا روی پل جمرات روی داد، 270 زایر بیگناه جان خود را از دست دادند.
در سال 1997 م. (1417 ق.) : در آتش سوزی گستردهای که در منا به وقوع پیوست 340 حاجی جان باختند و 1500 نفر دیگر نیز زخمی شدند. سال پس از آن (1418 ق.) نیز سرزمین منا، در حادثه ای مشابه در جمرات، شاهد جان باختن 118 تن از حجّاج بیتا... الحرام بود.
تجهیزات مدرن جایگزین بیلیاقتی نشد
اما ورود به قرن بیست و یکم و استفاده از امکانات و تجهیزات بهروزتر نیز از سوءمدیریت سعودیها در حفظ جان زایران خانه خدا نکاست، به گونهای که در سال 2001 م. (1421 ق.) در حادثه منطقه جمرات، 35 حاجی جان باختند. دوسال بعد در رمی جمرات، 14 زایر کشته شدند و در سال بعد از آن یعنی 2004 م. (دوشنبه 13 بهمن 1382 ــ 10 ذی الحجه 1424 ق.) نیز در روز عید قربان، ازدحام و سقوط زایران از پل جمرات، به جان باختن 250 حاجی و مجروح شدن دهها نفر دیگر انجامید. در سال 1386 ش. (1426 ق.) بر اثر ازدحام جمعیت در ورودی شرقی پل رمی جمرات در منا 364 نفر کشته و 289 نفر زخمی شدند. در همین سال در اثر فرو ریختن ساختمان یک هتل هشت طبقه در مکه مکرمه 76 نفر از زایران که همگی از حجاج آسیایی بودند، جان خود را از دست دادند. این در حالی بود که ریزش هتل زمانی اتفاق افتاد که بیشتر زایران در محل حاضر نبودند، در غیر این صورت تلفات این اتفاق بسیار بیش از این ارقام می شد. اکنون و در سال 1394، سقوط جرثقیل بزرگ در داخل مسجد الحرام به کشته شدن بیش از 110 نفر و مجروحیت 238 تن و سرانجام حادثه تلخ منا در روز پنجشنبه دوم مهر 1394 / 10 ذیالحجه 1436 به جانباختن بیش از 1300 زایر خانه خدا منجر شده است.
عامل اصلی حادثه تلخ منا
روزنامه نیویورک تایمز به نقل از «مضاوی الرشید» کارشناس آنترپولوژی (انسان شناسی) و استاد میهمان در دانشکده اقتصاد لندن درباره حوادث خونین امسال مکه مینویسد: هیچ محاسبهای وجود ندارد و این حادثه شوک کننده است و تقریبا هر سال تکرار شده و شماری قربانی بر جا می گذارد. به گفته وی، دولت سعودی تقریباً از حدود 10 سال پیش یعنی در آغاز پادشاهی ملک عبدا... بن عبدالعزیز، در سراسر مکه مکرمه به ساخت و ساز پرداخته است. الرشید که نوه آخرین حاکم حائل از خاندان الرشید است، افزود: این ساخت و ساز و نوسازی ها به بهانه ساختن مساجد بزرگتر برای حجاج انجام می گیرد، اما در واقع پوششی برای تسلط بر املاک و زمینهای این منطقه به دست امیران سعودی است.
در همین زمینه روزنامه «الدیار» لبنان در گزارشی، علت مرگ بیش از 1300 حاجی در سرزمین «منا» در پنج کیلومتری مکه مکرمه را حضور کاروان پر خدم و حشم «سلمان بن عبدالعزیز» جانشین ولیعهد سعودی، پسر شاه و وزیر دفاع در مرکز منا دانست. این روزنامه نوشت: مقامهای عربستان سعودی تلاش میکنند خبر عبور کاروان رسمی را که دلیل اصلی این فاجعه بود، مخفی کنند.
کوتاهیهای مأموران سعودی
اما حجت الاسلام و المسلمین قاضی عسگر - نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی در گفت و گو با صدا و سیما گفت: پنجشنبه شب نماینده محمد بن نایب ولیعهد و وزیر کشور عربستان به محل خیمه های ما در منا آمد و تسلیت وی را اعلام کرد و ما گفتیم اگر مأموران جلوی مردم را نمی گرفتند و اجازه می دادند به مسیرشان ادامه دهند این اتفاق نمی افتاد.
قاضی عسگر افزود: همچنین گفتیم که اگر می گذاشتند نیروهای هیأت اعزامی به کمک می رفتند آمار تلفات آنقدر افزایش نمی یافت و بدتر اینکه ساعتها این جنازه ها را نگه داشتند و تا پاسی از شب نتوانستد آنها را ببرند. رئیس جمعیت هلالاحمر نیز با اشاره به درمان مجروحان حادثهدیده، گفت: تنها حال دو مصدوم وخیم است. وی با اشاره به سفر هیأتی از هلالاحمر به مکه مکرمه، گفت: ما آمادگی کامل داریم برای بررسی وضعیت به مکه مشرف شویم؛ ضمن اینکه تماس دایمی با هلالاحمر عربستان داریم.
امیر محسن ضیایی با اشاره به حضور تیم ۵۰۰ نفری هلالاحمر در مکه، گفت: این ۵۰۰ نفر شامل پزشک، پرستار و عناصر پشتیبانی و امدادی هستند. بر اساس خبرهای رسیده، خراسان رضوی با 35 زایر جانباخته بیشترین سهم را در بین استانهای کشور دارد. همچنین تلاشها برای یافتن سیدحمید رضا حسینی، خبرنگار شبکه خبر و سیدحمید میرزاده، گوینده و مدیر تولید رادیو عربی ادامه دارد. نام حسن دانش و محسن حاجی حسنی نفرات اول مسابقات بین المللی قرآن نیز در بین اسامی مفقودان دیده میشود.