به گزارش قدس آنلاین، مرزبان یکی از کارگردانان قدیمی تئاتر بود که سابقه سالها فعالیت در تئاتر و تلویزیون را داشت. این هنرمند قدیمی در تاریخ ۲ آذر ۱۴۰۴ به دلیل ناراحتی لوزالمعده در تهران درگذشت.
مرزبان که در سال ۱۳۲۳ در شهر سبزوار استان خراسان رضوی به دنیا آمده بود کار تئاتر را از سال ۱۳۴۵ آغاز کرد. مرزبان در طول بیش از چهار دهه فعالیتش در عرصه هنر نمایشنامههای زیادی از اکبر رادی را روی صحنه برده بود. اجرای نمایشهای «لبخند باشکوه آقای گیل»، «پلکان»، «خاطرات هنرپیشه نقش دوم»، «خانمچه و مهتابی»، «باغ شبنمای ما»، «شب روی سنگفرش خیس»، «آهسته با گل سرخ»، «نوبت دیوانگی»، «آمیز قلمدون»، «هاملت با سالاد فصل»، «سیمرغ»، «میر عشق»، «بنگاه تئاترال» و… در کارنامه این هنرمند دیده میشود.
مرزبان درباره آغاز فعالیتش بیان کرده بود: «شانس بزرگی که من و همدورهایهایم آوردیم این بود که آن سالها اسکویی از روسیه بازگشته بود و سیستم استانیسلاوسکی مدرن را به ایران آورد. ما مبانی و اصول بازیگری و کارگردانی را با اسکویی گذراندیم. اسکویی دست ما را گرفت و در واقع چشم ما را به تئاتر دنیا باز کرد. اسکویی عادت داشت برای هر نقشی دو بازیگر انتخاب کند. خودش هم یک نقش را بازی میکرد. نقش من در آن تئاتر شاه سمنگان بود. نمایش ما در دانشکده آمفی تئاتر هنرهای زیبا بود، اما تا آخرین اجرا بازی در آن نقش را به من سپرد».
مرزبان دوره کارشناسی تئاتر در دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران پشت سر گذاشت. مدتی هم برای تحصیل در رشته تئاتر به دانشگاه برونل لندن رفت و مدرک کارشناسی ارشد تئاتر را از این دانشگاه گرفت. اما پیش از سفر به خارج از کشور مدتی زیر نظر حمید سمندریان به آموزش تئاتر مشغول بود. هادی مرزبان از نسلی است که پایههای تئاتر مدرن در ایران را مستحکم کرد و توانست تئاتر را تبدیل به یکی از اجزای مهم فرهنگ ایران کند. علی نصیریان، عزتالله انتظامی، فرامرز صدیقی، ایرج راد، ولی شیراندامی، فرانک دولتشاهی، پروین دهقانی و... این نسل از بازیگران در کنار نمایشنامهنویسان و کارگردانان بزرگ و خلاقی مانند بهرام بیضایی، اکبر رادی، غلامحسین ساعدی و... یکی از دورههای درخشان تئاتر ایران را رقم بزنند.
خود مرزبان درباره اهمیت این نویسندگان در تئاتر ایران گفته بود: «وقتی از تئاتر نوین ایران سخن میگوییم یاد سه تن یعنی بیضایی، رادی و ساعدی میافتیم. این سه نفر پرچمداران تئاتر نوین ایران هستند. رادی را از دوران دانشجویی با نمایشنامههایش میشناختم. در یکی از شبهای سرد زمستانی سال ٦٣ با یکی از دوستان به دیدار او رفتم و از همان شب تصمیم به اجرای نمایش پلکان گرفتم که تا امروز ادامه داشته است. وقتی وارد دنیای رادی شدم پی بردم که روی دست رادی دیالوگنویس نیامده است. او از بزرگان بدون جانشین است. دیالوگهایش مثل کاشیکاریهای گنبدهای اصفهان دقیق است. شخصیتهای نمایشنامه رادی برای مردم قابل لمس هستند».
مرزبان هفت تا هشت نمایش از اکبر رادی را (بعضی از آنها را دو بار) روی صحنه برده است. مهمترین و جنجالیترین این اجراها هم اجرای «تانگوی تخممرغ داغ» بوده است.
فعالیتهای غیرتئاتری مرزبان
مرزبان برخلاف همدورهایهایش چندان در سینما فعال نبود. در کارنامه کاری او ۱۵ یا ۱۶ فیلم سینمایی به چشم میخورد که بسیاری از آنها هم مربوط به دهههای ۶۰ و ۷۰ شمسی است. مرزبان البته در تلویزیون فعالتر بود. او در سریالهای مشهوری مانند شاه شکار، امیرکبیر، وزیر مختار، تنهاترین سردار و پهلوانان نمیمیرند بازی کرد.
اما عمدهترین حوزه فعالیت مرزبان تلهتئاتر بود. مرزبان تلهتئاترهای زیادی را ساخت که در سالهای مختلف از تلویزیون پخش شدند. مرزبان درباره چرایی کمکاری در سینما و تلویزیون گفته بود: «ما کمکار شدیم، تلهتئاتر نمیسازیم، چون کمتر از گذشته دعوت میشویم. خودمان که نمیتوانیم اعتبار و آبرویمان را بگذاریم و جلو دفاتر مدیران بایستیم که آیا بخواهند یا نخواهند؟ این زیبنده شأن ما هم نیست؛ متأسفانه آدمهایی در تلویزیون کار میکنند که آن عشق و دلسوزی گذشته را ندارند بیشتر کارمندند تا عاشق!».
مرزبان برخلاف همدورهایهایش (نصیریان، انتظامی، صدیقی و...) چندان میان عامه مردم شناخته شده نبود، اما برای آنهایی که تئاتر را به صورت حرفهای دنبال میکردند یکی از مهمترین کارگردانان تئاتر ایران بود. او با اجرای نمایشنامههای ایرانی به مطرح شدن نمایشهای ایرانی میان نسل جوان کمک بزرگی کرد.
با درگذشت مرزبان یکی از معدود چهرههایی که مسئله اصلیشان تئاتر و نمایش بود از میان ما رفت. چهرههایی که هنر برایشان دغدغه بود و حاضر نبودند به هر کاری برای شهرت و ثروت تن بدهند.