دیابت عارضه‌ای مزمن است که در نوع یکِ آن، بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند و در نوع دو، بدن به انسولین پاسخ نمی‌دهد و مقاوم می‌شود.
مسلم شریفی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، در رابطه با این بیماری گفت: دیابت یک بیماری مزمن است که وقتی اتفاق می افتد که لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی کند یا بدن نمی تواند به طور مؤثر از انسولین تولید شده استفاده کند. این موضوع منجر به افزایش قند خون می‌شود که در درازمدت به شدت برای بدن آسیب‌زاست و می‌تواند عوارض جدی مانند بیماری‌های قلبی-عروقی، نارسایی کلیه، آسیب به چشم‌ها و اعصاب و حتی قطع اندام را به دنبال داشته باشد.
وی اظهارکرد: در حال حاضر و بر اساس میانگین‌های کشوری انتظار می رود حدود ۱۴ درصد از جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد، یعنی نزدیک به ۱۱۲هزار نفر از هموطنان‌مان، به دیابت مبتلا باشند. این رقم زنگ خطری برای سلامت جامعه ما محسوب می‌شود. البته بر اساس آمار عملکردی حوزه بهداشت حدود ۹درصد از این عزیزان یعنی قریب به ۷۰ هزار نفر در حال حاضر در سطح استان شناسایی شده و تحت مراقبت و درمان قرار دارند که این آمار در مقایسه با میانگین عملکرد کشوری وضعیت مطلوبی را نشان می دهد اما همزمان بدان معناست که ممکن است کسانی باشند که ناخواسته و در سکوت، در معرض عوارض این بیماری قرار دارند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج خاطرنشان کرد: چاقی و اضافه وزن، رژیم غذایی ناسالم: مصرف بالای قند، شکر، روغن، نمک و کربوهیدرات‌های تصفیه شده و همچنین کاهش مصرف سبزیجات و میوه‌جات کافی، کم تحرکی: تغییر سبک زندگی به سمت کم‌تحرکی و استفاده بیش از حد از خودرو به جای پیاده‌روی، عوامل ژنتیکی: که در برخی از نژادها و مناطق، استعداد ابتلا را بیشتر می‌کند، افزایش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی: که خود با استرس، کاهش فعالیت فیزیکی و مصرف غذاهای فرآوری شده همراه است، فقر و نابرابری‌های اجتماعی، رژیم غذایی پرشور، پر از شکر، حاوی چربی‌های ناسالم و پر از کربوهیدرات، محیط‌های زندگی استرس‌زا و فرساینده همراه با دغدغه های معیشتی، بی ثباتی شغلی و آسیبهای اجتماعی، دسترسی محدود به فضاهای سبز و ورزشی مانند پارک‌های مناسب، پیاده‌روهای امن و سالن‌های ورزشی ارزان‌قیمت و کاهش فعالیت بدنی از مهمترین و تاثیرگذارترین دلایل شیوع دیابت هستند.
شریفی با بیان اینکه پیشگیری و تشخیص دیرهنگام دیابت باعث می‌شود بیماری زمانی تشخیص داده شود که عوارض آن بروز کرده است، تصریح کرد: دیابت بیماری پرهزینه‌ای است، خرید دستگاه و نوار تست قند خون، داروها، ویزیت پزشک و در صورت بروز عوارض، هزینه‌های سنگین‌تری به دنبال دارد. برای یک خانواده فقیر، این هزینه‌ها می‌تواند به معنای انتخاب بین «خرید دارو» و «تأمین خوراک خانواده» باشد، در نتیجه کنترل بیماری به درستی انجام نمی‌شود و عوارض شدت می‌یابد.
وی ادامه داد: به دلیل محدودیت دسترسی به منابع آموزشی و مشاوره‌ای، سطح آگاهی در مورد عوامل خطر، علائم هشداردهنده و راه‌های پیشگیری از دیابت در بین جوامع محروم ممکن است پایین‌تر باشد. متأسفانه، استان کهگیلویه و بویراحمد با محرومیت‌های نسبی و چالش‌های معیشتی روبرو است. این عوامل باعث می‌شوند که بار بیماری دیابت به طور نامتناسبی بر دوش قشر کم‌درآمد این استان سنگینی کند. آن‌ها هم در معرض خطر بیشتری برای ابتلا هستند و هم در صورت ابتلا، برای کنترل بیماری با موانع بیشتری روبرو می‌شوند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج با اشاره به پیشنهادات و توصیه‌هایی برای خودمراقبتی و پیشگیری، عنوان کرد: دیابت اگرچه جدی است اما قابل پیشگیری و کنترل است. با مدیریت درست می‌توان با آن یک زندگی سالم، فعال و شاد داشت.
شریفی از همه مردم و شهروندان استان خواست: حتی اگر علامتی ندارید، به ویژه درصورتی که سابقه خانوادگی دیابت، چاقی یا فشار خون دارید، حتماً حداقل سالی یک بار غربالگری و تشخیص به موقع با چک کردن قند خون خود داشته باشید. این کار به راحتی در پایگاه‌های سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت به صورت رایگان یا با هزینه بسیار ناچیز انجام می‌شود. مصرف قند و شکر و نوشابه‌ها را به حداقل برسانید. از نان‌های سبوس‌دار استفاده کنید. مصرف میوه و سبزیجات تازه را افزایش دهید و از مصرف چربی‌های اشباع شده خودداری کنید. حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌روی تند در روز را در برنامه خود بگنجانید. این کار ساده، یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری و کنترل دیابت است. حتی کاهش ۵ تا ۷ درصد از وزن فعلی، خطر ابتلا به دیابت را به شدت کاهش می‌دهد همچنین مصرف سیگار و قلیان خطر ابتلا به دیابت و عوارض آن را چندین برابر می‌کند.
وی با بیان اینکه سخن پایانی‌ام با همکارانم در نظام سلامت و مدیریت اجرایی استان است، تاکید کرد: مقابله با دیابت، تنها یک«دستورالعمل پزشکی» نیست، بلکه نیازمند یک رویکرد اجتماعی و عدالت‌محور است. برای شکستن این چرخه معیوب، باید توسعه دسترسی رایگان و آسان به خدمات غربالگری، تشخیص و آموزش در مناطق محروم استان، پوشش بیمه‌ای کامل برای داروها و ملزومات دیابت و ارائه یارانه برای مواد غذایی سالم به خانواده‌های نیازمند، اجرای برنامه‌های آموزشی ساده و قابل فهم برای همه سطوح جامعه، با تمرکز بر مناطق محروم و ایجاد محیط‌های تشویق‌کننده فعالیت بدنی و بهبود امنیت غذایی در سطح محلات در نظر گرفته شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج تصریح کرد: بدون توجه به ریشه‌های اجتماعی و اقتصادی دیابت، مبارزه با این بیماری ناقص خواهد بود. ما در سیستم بهداشت و درمان استان، این نگاه را در برنامه‌ریزی‌های خود مدنظر قرار داده‌ایم و امیدواریم با همکاری تمام نهادها، بتوانیم در جهت کاهش این نابرابری‌ها گام برداریم.
شریفی عنوان کرد: وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی استان، برنامه‌های گسترده‌ای برای آموزش، غربالگری و مراقبت از بیماران دیابتی در شبکه بهداشت و درمان استان تدارک دیده اند. اما موفقیت در این مبارزه، تنها با همکاری و مشارکت فعال تمامی مردم، نهادهای دولتی و غیردولتی و اصحاب رسانه ممکن خواهد بود.
وی اضافه کرد: بیایید با هم عهد ببندیم که با «خودمراقبتی» و «مراقبت از یکدیگر»، دیابت را به موقع تشخیص دهیم و به موقع کنترل کنیم تا استان کهگیلویه و بویراحمدی سالم‌تر و پرنشاط‌تر داشته باشیم.
انتهای پیام