به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست خبری سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، صبح امروز سه‌شنبه 20 آبان‌ماه، با حضور آزاده نظربلند، دبیر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، و ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
در این نشست، ابراهیم حیدری با اشاره به اهمیت این مناسبت فرهنگی گفت: هفته کتاب، هفته ترویج است. در این مسیر، رسانه‌ها نقش محوری دارند. از اصحاب رسانه دعوت می‌کنیم تا در این حرکت فرهنگی همراه ما باشند.
او با تأکید بر تأثیر اطلاع‌رسانی رسانه‌ها در سطوح مختلف جامعه افزود: رسانه‌ها می‌توانند با بازتاب فعالیت‌ها و دغدغه‌های حوزه کتاب، تلنگری باشند برای ما و سیاست‌گذاران؛ چه در لایه‌های مردمی مانند خانواده، مدرسه و دانشگاه و چه در سطوح کلان مانند سازمان‌های مدیریتی، نهادهای مالی و شرکت‌های خصوصی که می‌توانند در ترویج کتاب مشارکت کنند.
حیدری همچنین به اسناد راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد و گفت: سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، برنامه‌ای کلان را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرده که برای ما حکم سند بالادستی دارد. تمامی برنامه‌های ما ذیل این چارچوب تعریف می‌شود و هدف نهایی آن تحقق عدالت فرهنگی است. هفته کتاب نیز یکی از اجزای این برنامه کلان محسوب می‌شود.
ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب، با اشاره به وضعیت سرانه مطالعه در کشور، تأکید کرد که شاخص‌های مطالعه در جهان تعریف واحدی ندارند و هر کشور بنا بر روش‌های سنجش خود، آمار متفاوتی ارائه می‌دهد.
به گفته وی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در دوره‌های گذشته میانگین مطالعه را حدود 12 دقیقه اعلام کرده، در حالی که صداوسیما این رقم را تا 30 دقیقه نیز برآورد کرده است. در میان کشورهای مختلف، هند بالاترین شاخص مطالعه را به خود اختصاص داده است.
حیدری با تأکید بر ماهیت تبلیغی و ترویجی هفته کتاب گفت: «قرار نیست هفته کتاب تحول بنیادینی ایجاد کند، بلکه هدف آن کمک به بهبود کلی وضعیت کتاب و کتابخوانی در کشور است.» وی افزود که در این هفته، شهرداری‌ها و نهادهای مختلف بیش از گذشته پای کار آمده‌اند و با ورود جدی به حوزه نشر و کتابخوانی، برنامه‌ریزی‌هایی با رویکرد بهاری انجام داده‌اند.
در بخش بودجه، حیدری از افزایش دو برابری اعتبار خبر داد و اعلام کرد که نیمی از مبلغ تخصیص‌یافته، پس از بررسی‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مستقیماً به حساب استان‌ها واریز شده است. این اعتبار 10 میلیارد تومان بوده و با هدف تقویت برنامه‌های استانی در حوزه کتاب و کتابخوانی تخصیص یافته است.
وی همچنین به تلاش‌های گسترده برای تبلیغات شهری اشاره کرد و گفت: «در این زمینه نامه‌نگاری‌ها و جلسات متعددی برگزار شده و قول‌های تبلیغاتی خوبی تهیه شده است تا تبلیغات شهری با کیفیت و اثربخشی مطلوبی پیش برود.»
حیدری با اشاره به وضعیت تیراژ کتاب در کشور اظهار داشت: «بر اساس داده‌های خانه کتاب، میانگین تیراژ کتاب در سال گذشته حدود 900 نسخه بوده است. این عدد، چه مورد پذیرش قرار گیرد یا نه، شاخصی است که طی سال‌های اخیر به‌صورت ثابت در گزارش‌های رسمی ثبت شده است.»
وی با مقایسه وضعیت نشر در ایران با کشورهای پیشرفته افزود: «در کشورهایی مانند آمریکا و آلمان نیز تیراژ کتاب با کاهش مواجه بوده است. در برخی حوزه‌ها، این کاهش بین 7 تا 15 درصد گزارش شده و در بخش کتاب‌های خودیاری، افتی تا 12 درصد مشاهده شده است.»
حیدری تغییرات در شیوه دسترسی به اطلاعات را یکی از عوامل مؤثر بر کاهش تیراژ دانست و گفت: «زمانی برای تهیه یک گزارش یک‌صفحه‌ای، دانشجویان ساعت‌ها در بخش مرجع کتابخانه‌ها وقت صرف می‌کردند. امروز اما با تحول در ابزارهای دیجیتال، مسیر دسترسی به اطلاعات به‌کلی دگرگون شده و این دگرگونی بر الگوهای مطالعه و تیراژ کتاب نیز تأثیر گذاشته است.»
مدیر خانه کتاب با تأکید بر اهمیت حمایت از حوزه نشر گفت: «حوزه کتاب در حد توان خود تلاش می‌کند با رایزنی، تخصیص یارانه‌ها و حمایت از بزرگان نشر، چراغ این حوزه را روشن نگه دارد. منابع هدفمند، خرید آثار، و برگزاری بزرگداشت‌ها نشان می‌دهد که این حوزه هنوز زنده است.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «ما نمی‌گوییم وضعیت حوزه کتاب خوب است، اما نسبت به بسیاری از حوزه‌های فرهنگی دیگر، حالمان بهتر است. تلاش ما این است که چراغ این حوزه خاموش نشود و همچنان روشن بماند.»
نظربلند، رئیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در پاسخ به سوالی درباره تأمین مالی با اشاره به چالش‌های چندین‌ساله در حوزه تأمین منابع مالی برای خرید کتاب گفت: «فرآیند خرید کتاب نیازمند بودجه پایدار است و این مسئله یکی از مشکلات مزمن ما در سال‌های گذشته بوده است.»
وی با اعلام آمار خرید کتاب در سال جاری افزود: «امسال موفق شدیم یک میلیون و 200 هزار نسخه کتاب خریداری کنیم و آن‌ها را به کتابخانه‌های سراسر کشور ارسال کنیم. این عدد نسبت به سال‌های گذشته رشد قابل توجهی داشته و نشان‌دهنده افزایش بودجه و اراده جدی برای تقویت زیرساخت‌های کتابخوانی است.»
نظربلند با تأکید بر محدودیت‌های نهاد در انتخاب نوع کتاب‌ها گفت: «ما واقعاً نمی‌توانیم همه کتاب‌ها را پوشش دهیم. این حجم خرید بیش از توان پیش‌بینی‌شده ما بوده است. از آنجا که مخاطب اصلی نهاد کتابخانه‌های عمومی، عموم مردم هستند، ما موظفیم کتاب‌های عمومی را خریداری و توزیع کنیم و از خرید کتاب‌های دانشگاهی پرهیز کنیم.»
وی ابراز امیدواری کرد که با استمرار حمایت‌ها و افزایش منابع، بتوان تیراژ خرید و تنوع کتاب‌ها را در سال‌های آینده نیز افزایش داد: «امیدواریم بتوانیم این اعداد و ارقام را بیشتر کنیم و پاسخ‌گوی نیازهای فرهنگی جامعه باشیم.»
ابراهیم حیدری، مدیر خانه کتاب، در تشریح بخشی از برنامه‌های فرهنگی هفته کتاب، از اجرای طرح اعزام نویسندگان به مدارس خبر داد و گفت: «برنامه قصه‌گویی و حضور نویسندگان در مدارس یکی از اقدامات مشترک میان خانه کتاب و وزارت آموزش‌وپرورش است که با هدف ترویج فرهنگ مطالعه در میان دانش‌آموزان اجرا می‌شود.»
وی افزود: «این طرح به‌صورت مشترک پیش می‌رود؛ بخشی از مسئولیت‌ها و هماهنگی‌ها بر عهده خانه کتاب است و بخشی نیز توسط آموزش‌وپرورش انجام می‌شود. هدف اصلی ما ایجاد ارتباط مستقیم میان نویسندگان و نسل جوان، و تقویت علاقه‌مندی به کتاب و داستان در فضای مدرسه است.»
حیدری با اشاره به استقبال مدارس از این برنامه گفت: «قصه‌گویی در فضای مدرسه، آن هم توسط نویسندگان حرفه‌ای، تجربه‌ای متفاوت و الهام‌بخش برای دانش‌آموزان است. این برنامه نه‌تنها به ترویج کتابخوانی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز رشد خلاقیت و تقویت مهارت‌های شنیداری و ارتباطی در کودکان و نوجوانان خواهد بود.»
وی همچنین، با اشاره به فعالیت‌های بین‌المللی نهاد در حوزه کتاب و نشر گفت: «در نمایشگاه‌های فرهنگی گوناگونی حضور داشته‌ایم و برنامه‌ریزی‌هایی برای حضور در رویدادهای آینده نیز انجام شده است. این حضور، بخشی از تلاش نهاد برای تعامل فرهنگی و معرفی ظرفیت‌های نشر ایران در سطح جهانی است.»
وی با تأکید بر چالش‌های موجود در حوزه بین‌الملل افزود: «محدودیت‌های فراوانی در این حوزه وجود دارد که گاه مانع از حضور گسترده می‌شود، اما با وجود این موانع، در نمایشگاه‌هایی مانند عراق، روسیه، شارجه، تاجیکستان و هند شرکت کرده‌ایم و در برخی از این رویدادها، شاهد خرید آثار ایرانی نیز بوده‌ایم.»
نظربلند در پاسخی درباره تیراژ کتاب با اشاره به وضعیت آن در کشور اظهار داشت: «بر اساس داده‌های رسمی، میانگین تیراژ کتاب در سال گذشته حدود 900 نسخه بوده است. این عدد، چه مورد پذیرش قرار گیرد یا نه، شاخصی است که طی سال‌های اخیر به‌صورت ثابت در گزارش‌های خانه کتاب ثبت شده است.»
وی با اشاره به تحولات جهانی در حوزه نشر افزود: «در کشورهایی مانند آمریکا و آلمان نیز تیراژ کتاب با کاهش مواجه بوده است. در برخی بخش‌ها این کاهش بین 7 تا 15 درصد گزارش شده و در حوزه کتاب‌های خودیاری، افتی تا 12 درصد مشاهده شده است. این روند جهانی نشان می‌دهد که کاهش تیراژ صرفاً مختص ایران نیست.»
این مسئول با تأکید بر تغییرات بنیادین در شیوه دسترسی به اطلاعات گفت: «زمانی برای تهیه یک گزارش یک‌صفحه‌ای، دانشجویان ساعت‌ها در بخش مرجع کتابخانه‌ها وقت صرف می‌کردند. امروز اما با تحول در ابزارهای دیجیتال، مسیر دسترسی به اطلاعات به‌کلی دگرگون شده و این دگرگونی بر الگوهای مطالعه و تیراژ کتاب نیز تأثیر گذاشته است.»
وی با اشاره به نقش نهادهای فرهنگی در حفظ پویایی حوزه نشر گفت: «نهادهایی که در این حوزه فعالیت دارند، در حد توان خود تلاش می‌کنند تا از طریق تخصیص یارانه‌ها، رایزنی‌های مستمر، و حمایت از بزرگان نشر، چراغ این حوزه را روشن نگه دارند. خرید آثار، حمایت از نویسندگان، و برگزاری بزرگداشت‌ها بخشی از این تلاش‌هاست.»
در پایان، وی خاطرنشان کرد: «ما نمی‌گوییم وضعیت حوزه نشر مطلوب است، اما نسبت به بسیاری از حوزه‌های فرهنگی دیگر، حالمان بهتر است. داده‌های خانه کتاب و میزان فروش نشان می‌دهد که این حوزه هنوز زنده است و تلاش می‌شود که همچنان روشن بماند.»
ابراهیم حیدری، مدیر خانه کتاب، در پاسخ به پرسش خبرنگار تسنیم درباره اقدامات میان سینما و کتاب و همچنین اقدامات نهاد در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت، توضیحاتی ارائه داد.
وی درباره پیوند سینما و کتاب گفت: «در سال‌های گذشته، به‌ویژه در جشنواره فیلم کوتاه، موضوع اقتباس از کتاب همواره مورد توجه بوده است. ما در خانه کتاب، علاوه بر حضور نمادین چهره‌های فرهنگی و هنری در رویدادهایی مانند پیاده‌راه کتاب، در حال رایزنی برای امضای تفاهم‌نامه جدیدی هستیم که بتواند پیوست اقتباسی جشنواره‌ها را تقویت کند.»
حیدری افزود: «تفاهم‌نامه‌ای در گذشته وجود داشت که دوره‌اش به پایان رسیده و اکنون در حال تدوین نسخه جدید هستیم. کارهای اولیه انجام شده و نسخه پیشنهادی برای بررسی به دوستان ارسال شده است. هدف ما حمایت از فیلمنامه‌نویسانی است که از آثار مکتوب اقتباس می‌کنند و تقویت این پیوند میان ادبیات و سینما.»
در بخش دوم، وی به اقدامات نهاد در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت اشاره کرد و گفت: «در این زمینه، برنامه‌های متعددی اجرا شده است. از جمله همکاری با بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برای رونمایی از کتاب‌های مرتبط، برگزاری نشست‌های تخصصی در سرای اهل قلم، و حضور در نمایشگاه‌های استانی و ملی.»
حیدری ادامه داد: «در استان خراسان، با همکاری نهادهای محلی برنامه‌های فرهنگی خوبی برگزار شد. در برخی نمایشگاه‌ها، بیش از 60 هزار بازدید ثبت شده و تأییدهای خوبی دریافت کرده‌ایم. تلاش ما این است که در کنار نمایشگاه‌های تخصصی، نشست‌های محتوایی نیز برگزار کنیم تا این حوزه زنده و پویا باقی بماند.»
انتهای پیام/