به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نشست خبری به مناسبت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار و سی و سومین دوره هفته کتاب، یکشنبه ۱۸ آبان‌ماه با حضور آزاده نظربلند؛ دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و سیامک محبوب؛ دبیر سی‌وسومین دوره هفته کتاب نهاد در سالن اجتماعات ستاد مرکزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شد.
در بخش دوم این نشست خبری، آزاده نظربلند و سیامک محبوب، به سوالات مطرح‌شده از سوی خبرنگاران پاسخ دادند.
در ابتدا، میترا لبافی از خبرگزاری صدا و سیما، از برنامه‌های بخش کودک و نوجوان در هفته کتاب جویا شد که آزاده نظربلند در پاسخ گفت: در حوزه کودکان، رویکرد جدیدی داریم که ابتدای راه در این حوزه از نمایشگاه کتاب تهران شروع شد و برای اولین‌بار، یک کتابخانه عمومی در بخش کودک و نوجوان راه‌اندازی کردیم که امام → تمام خدمات کتابخانه، عیناً در آن اجرا می‌شد. اما فضای نوجوان از کودک متفاوت است که نه در بزرگسال و نه در کودک، جایی ندارد. ۱۷ هزار برنامه در کل کشور داریم که بیش از ۷ هزار و ۳۰۰ برنامه مشخصاً در بخش کودک وجود دارد.
خبرنگار ایکنا نیز در سوالی درباره وضعیت کاربران با شرایط خاص، پیگیر وضعیت خدمات به نابینایان و ناشنوایان در کتابخانه‌ها شد و از وضعیت معیشتی کتابداران به‌عنوان دغدغه همیشگی آن‌ها پرسید که دبیرکل نهاد از ۶۲ بخش تخصصی نابینایان، کم‌بینایان و ناشنوایان در سراسر کشور نام برد و افزود: تأمین و توسعه منابع و امکانات این بخش‌ها در اولویت ما است و خبرهای خوبی در آینده در این زمینه خواهیم داشت. ناشنوایان دایره لغات محدودی دارند که باید منابع وسیع‌تر و مخصوص‌تری در اختیار آن‌ها قرار داشته باشد که حتماً آن‌ها را گسترش خواهیم داد. کتابخانه‌هایی همچون مرکزیِ خوزستان، به علت بازطراحی تخصصی برای ایجاد امکانات برای اقشار خاص فعلاً تعطیل هستند که برای استفاده جایگزین آن‌ها، ۱۰ مرکز معین تعیین کردیم که ارائه خدماتشان مناسب‌سازی شده است. کتابداران هم برای ارتباط گرفتن با ناشنوایان باید آموزش داده شوند و مهارتشان بالا برود که خدمات جدیدی ارائه دهند و همه این اقدامات در حال اجرا است.
وی همچنین ادامه داد: اینکه بگوییم کتابداران فقط دغدغه و مشکلشان بحث معیشت است، شأن آن‌ها را پایین آورده‌ایم. من شخصاً در طی مدت مسئولیتم، با ۷۰۰ کتابدار صحبت کردم و بیشتر دغدغه و نیاز آن‌ها در حوزه تأمین منابع جدید و ارائه امکانات بیشتر به جامعه خدمت‌گیرنده در کتابخانه است. مشکلات معیشتی و اقتصادی نهاد از ابتدای تأسیس آن به‌وجود آمده که خدمات و معیشت در قانون تصویب، مناسب‌سازی نشده و اکنون ما در مدل جذب و قرارداد همکاران به مشکل برخورد کرده‌ایم که در تعامل با دولت و مجلس، در حال رفع آن هستیم. تأمین منابع مالی پایدار، به موجب این پیگیری‌ها موجب می‌شود تا مشکلات ما کمی تقلیل پیدا کند. از ۵ هزار کتابداری که در نهاد مشغول هستند، ۱۲۰۰ نفرشان به‌صورت ساعتی خدمت می‌کنند و روند تبدیل وضعیت کتابداران که یک جمعیت انباشته و درخواست‌های بسیار زیادی بود را تا الان به نقطه صفر رسانده‌ایم و درخواست‌ها در کمتر از یک هفته اجابت می‌شوند.
نظربلند در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری مهر مبنی بر اینکه هوش مصنوعی در بسیاری از مشاغل، جایگزین نیروی کار انسانی می‌شود و آیا در نهاد چنین نگرانی وجود دارد و چه اقداماتی در این راستا اتفاق افتاده است، اظهار کرد: معتقدیم که کتابخانه محل تعامل و گفت‌وگو است و به همین دلیل، مؤلفه‌های انسانی در کتابخانه دخیل است و هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین آن‌ها شود، اما از آن به‌عنوان یک همیار و همکار می‌توان کمک گرفت که بتواند در بحث پیدا کردن منابع به کتابداران کمک کند. اکنون از ظرفیت کتابداران در حال استفاده هستیم تا دستیار هوش مصنوعی «همیار کتاب» را طراحی کنیم و با آموزش آن‌ها، از این امکانات به‌عنوان یک زیرساخت در حوزه فناوری استفاده کنیم.
خبرنگار ایبنا هم در پرسشی، از جایگاه نهاد در ردیف بودجه سال ۱۴۰۵ سؤال کرد که دبیرکل نهاد در پاسخ، با تأکید بر اینکه نهاد بودجه دولتی ندارد و همین مشکل، چالش‌های ما را دوچندان کرده است، افزود: آنچه که سازمان برنامه و بودجه به ما می‌دهد، به‌عنوان کمک است و منابع درآمدی نهاد بر اساس قانون تأسیس، درآمدهای اختصاصی و نیم‌درصد از درآمد شهرداری‌ها است.
بحث عدم هماهنگی در به‌روزرسانی اطلاعات کتاب‌ها در سامانه کتابخانه‌ها با سایت جست‌وجوی کتاب، مسئله بعدی بود که از سوی خبرنگار خبرگزاری ایرنا پرسیده شد و سیامک محبوب به‌عنوان معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد، در این‌باره گفت: برای ارسال کتاب‌ها فرایندی وجود دارد که پیش از آن، اطلاعات کتاب باید توسط کتابدار ثبت شود و معمولاً زمان رساندنش زیاد نیست ولی کتابداران معمولاً این کتاب‌ها را روزانه یا آخر هفته‌ها ثبت می‌کنند، اما در بحث به‌روزرسانی سیستم مشکلاتی هست که در رفع آن تلاش خواهیم کرد.
خبرگزاری آنا نیز با یادآوری اجازه قانونی نهاد در برداشت مستقیم از خزانه در صورت عدم پرداخت درآمد نیم‌درصد شهرداری‌ها، درباره سابقه وقوع چنین اتفاقی پرسید که دبیرکل در پاسخ، اظهار کرد: در ماده ۶۴ قانون نهاد برداشت مستقیم از خزانه قید شده است، ولی مسئله اصلی نهاد، بحث احصای درآمدهای شهرداری بوده که بخش‌هایی مثل اوراق مشارکت از آن حذف شده است. به‌دست آمدن و برآورد درآمد شهرداری‌ها هم در این بین، بسیار مهم است و برای برداشت هم، سه ماده قانونی داریم، اما چون مبنای دقیقی برای برداشت وجود ندارد، باز هم به مشکلاتی برخورد می‌کنیم که در تلاشیم با کمک مجلس، سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌ها و نهادهای فرادولتی، مبنای دقیقی برای برداشت‌ها و استفاده‌های نهاد از این بند درآمدی پیدا کنیم.
آزاده نظربلند همچنین، در پاسخ به پرسش خبرنگار روزنامه جام‌جم، درباره میزان نیازسنجی و به‌روزرسانی منابع خریداری‌شده برای کتابخانه، گفت: ما کتابداران را برای بحث انتخاب و خرید کتاب‌ها و نشریات دخیل کردیم، ولی نهاد به‌خاطر منابع محدود موجود خود، امکان تهیه همه منابع را ندارد. وقتی در سال، ۱۲۰ هزار عنوان کتاب منتشر می‌شود که ۶۰ درصد آن‌ها هم چاپ‌اولی هستند، پس تولید کتاب زیاد است و انتخاب آن‌ها برای خرید بسیار سخت و سنگین است، با این‌حال، همکاران ما فهرست‌های مبسوطی را از این کتاب‌ها در انواع مختلف و ویژگی‌های گوناگون تهیه کردند و آن‌ها را در اختیار کتابداران قرار دادند تا بر اساس نیاز کتابخانه‌هایشان، انتخاب و تهیه کنند.
خبرنگار روزنامه سایه هم، امکانات رفاهی در کتابخانه‌ها را محور سؤال خود قرار داد و از اقدامات نهاد در این‌باره پرسید که دبیرکل نهاد در پاسخ بیان کرد: تهران متأسفانه در میان کتابخانه‌های نهاد، یکی از محروم‌ترین شهرها است و عدم امکانات کافی را در کتابخانه‌های این استان می‌پذیرم، با این‌حال، ما در کتابخانه‌های مراکز استان‌ها، امکانات قابل‌توجهی داریم.
وی درباره لزوم بخش کودک و نوجوان در کتابخانه‌ها هم یادآور شد: توسعه کتابخانه‌ها بر اساس آمایش سرزمین اتفاق افتاده است و ۶۰ درصد اعضای کتابخانه‌ها، زیر ۱۸ سال هستند. با این‌حال، در بازطراحی خدمات، هم برای بخش کودک و هم بخش نوجوان، امکانات و خدمات تخصصی طراحی شده است و قطعاً بیشتر به آن توجه خواهد شد.
نظربلند در پایان، در پاسخ به سؤال خبرنگار پایگاه خبری جامعه ایده‌آل، مبنی بر میزان و نحوه دسترسی کودکان و نوجوانان مناطق کم‌برخوردار به کتاب، تأکید کرد: ما برای کودکان و نوجوانان قانونی داریم که عضویت اقشار سه دهک اول جامعه، رایگان است و به‌صورت کلی، افراد زیر هشت‌سال هم ۵۰ درصد تخفیف برای عضویت دارند. در مناطق روستایی و عشایری هم با کتابخانه‌های سیار، کوله‌کتاب و در آینده، با طرح جدیدی به اسم «پیک کتاب» پوشش داده می‌شوند و گسترش خواهند یافت.