به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ساعت ۱۰ صبح یکشنبه، سالن همایش‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مملو از خبرنگاران، کتابداران و فعالان فرهنگی بود. آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد، اعلام کرد: "ما در آستانه دهه سوم فعالیت مستقل هستیم؛ دهه‌ای که کتابخانه دیگر فقط قفسه‌های کتاب نیست، بلکه فضایی زنده برای یادگیری، گفتگو، خلاقیت و تعامل اجتماعی است – نسل چهارم کتابخانه‌ها را در ایران کلید زده‌ایم." این نشست خبری، که به مناسبت سی‌ودومین هفته کتاب و کتابخوانی برگزار شد، نقشه راه نهاد برای سال‌های پیش رو را ترسیم کرد.

نظربلند ابتدا به مفهوم "کتابخانه برای همه" پرداخت و گفت: "سن، جنسیت، تحصیلات یا مکان جغرافیایی نباید مانع دسترسی به کتاب شود." او از خدمات ویژه برای گروه‌های خاص خبر داد: ۶۲ بخش نابینایان با خط بریل و کتاب‌های صوتی، ۳۰ بخش ناشنوایان با محتوای تصویری و زبان اشاره، و برنامه‌های اختصاصی سالمندان با فونت درشت و نشست‌های خاطره‌گویی. کارگروه‌های تخصصی این بخش‌ها تشکیل شده و گزارش عملکردشان به‌زودی عمومی می‌شود.

برای مناطق صعب‌العبور، طرح‌های خلاقانه‌ای اجرا می‌شود: کتابخانه‌های سیار با ۶۷ خودرو که ۵۰۰ نقطه روستایی و عشایری را پوشش می‌دهند، "پیک کتاب" برای ارسال پستی، و "کوله‌سیار" که کتابداران با کوله‌پشتی به درب منازل می‌روند. نظربلند تأکید کرد: "عدالت فرهنگی یعنی کتاب به دست کودکی در دورافتاده‌ترین نقطه برسد."

دبیرکل نهاد آمار دقیقی ارائه داد: ۲۷۴۱ کتابخانه و پیشخوان در شهرها، ۸۰۰ کتابخانه روستایی، حدود ۵۰۰ کتابخانه سیار، و ۱۸۸ تالار مطالعه مستقل. این شبکه، ۲.۵ میلیون عضو فعال دارد و ۷۵۰۰ کتابدار به عنوان "سفیران فرهنگی محلی" عمل می‌کنند. نظربلند گفت: "هر کتابدار، نقطه تماس مستقیم با مردم است؛ او نه تنها کتاب امانت می‌دهد، بلکه برنامه فرهنگی اجرا می‌کند."

هم‌راستا با سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهاد به سمت هوشمندسازی حرکت کرده است. سامانه هوشمند مشاوره کتاب، سامانه تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، و پلتفرم مشارکت خیرین برای مدیریت کمک‌ها راه‌اندازی شده‌اند. نظربلند اعلام کرد: "به‌زودی اپلیکیشنی داریم که کاربر با اسکن بارکد، کتاب مناسب سن و علاقه‌اش را پیدا کند."

یکی از ستون‌های اصلی دهه سوم، نوجوانان هستند. نظربلند گفت: "کودکان را جذب کردیم، حالا نوبت نوجوانان است." طرح "بوت‌کمپ طراحی برای نوجوانان" با حضور ۱۰۰ کتابدار منتخب از میان ۵۰۰۰ متقاضی در کرمان و همدان برگزار شد. هدف: تبدیل کتابخانه به "پاتوق امن" برای این گروه سنی با برگزاری کارگاه‌های رباتیک، گیمینگ آموزشی و کلاب‌های کتاب.

سیامک محبوب، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی، جزئیات را تکمیل کرد: در ۱۰ ماه گذشته، ۲۴ کتابخانه جدید اضافه شده، ۴۰ کتابخانه در ۱۴ استان بازطراحی و بهره‌برداری شده، و ۳۲ کتابخانه دیگر در ۸ استان در حال نوسازی است. کتابخانه‌های مرکزی گیلان، مازندران، هرمزگان، اراک و کرمانشاه بیش از ۸۰ درصد پیشرفت دارند و به‌زودی افتتاح می‌شوند.

در حوزه سیار، ۱۰ خودرو جدید اضافه شده و ۸ دستگاه دیگر در حال تحویل است. از ابتدای سال، ۱.۲ میلیون جلد کتاب به ارزش ۲۰۰ میلیارد تومان خریداری و ۱۵۷ عنوان نشریه در ۸۷ هزار نسخه توزیع شده – بخش عمده برای کودکان و نوجوانان.

محبوب برنامه‌های هفته کتاب را فاش کرد:

نظربلند از اقدامات رفاهی خبر داد: ۵۰ درصد فوق‌العاده ویژه، طرح هم‌افزا برای بازنشستگان، حق مسکن برای اولین بار، شیفت‌بندی قانونی، حقوق پنجشنبه، و پاداش ویژه هفته کتاب. او گفت: "کتابدار شایسته حقوق شایسته است."

در ۱۰ ماه، ۱۴ سفر استانی انجام شد (با احتساب معاونان، ۲۰ استان). اهداف: ارزیابی مدیریت، افتتاح پروژه‌ها، و گفت‌وگوی مستقیم با کتابداران. بیش از ۷۰۰ نفر برای اولین بار مشکلاتشان را رو در رو مطرح کردند.

عضویت در مؤسسات جهانی، دیدار با رئیس کتابخانه‌های عراق، و پلتفرم دیجیتال برای کمک خیرین از دیگر اقدامات بود.

نظربلند صریح گفت: "مشکلات ساختاری مثل قراردادها و جذب نیرو نیاز به حمایت دولت و مجلس دارد. تعامل با استانداران و کمیسیون‌های تخصصی آغاز شده و قول همکاری داده‌اند."

بر اساس قانون مصوب مجلس، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تنها مرجع رسمی اداره این شبکه عظیم است.

نشست خبری ۱۸ آبان، نوید دهه‌ای طلایی برای کتابخوانی داد: کتابخانه‌هایی که دیوار ندارند، خدماتی که سن نمی‌شناسند، و کتابدارانی که قهرمانان محلی‌اند. با ۴۲۲۹ نقطه خدمت، ۲.۵ میلیون عضو، ۷۵۰۰ سفیر فرهنگی، ۲۶ افتتاحیه و ۱۷ هزار برنامه، هفته کتاب ۱۴۰۴ آغازگر تحولی عمیق خواهد بود. آیا این بار، کتاب واقعاً به خانه هر ایرانی راه پیدا می‌کند؟ پاسخ در دستان ماست – با یک عضویت ساده شروع کنید.

به گزارش راه دانا؛ نهاد کتابخانه‌ها از قفسه‌های خاک‌گرفته به مراکز فرهنگی پویا جهش کرده است. تحول دیجیتال، تمرکز بر نوجوانان، عدالت فرهنگی در مناطق محروم، و حمایت از کتابداران، ستون‌های دهه سوم هستند. هفته کتاب، فرصتی برای پیوستن به این موج است – کتابخانه بعدی، شاید در محله شما افتتاح شود.