دانشمندان رمزگشایی کردند که تمدن باستانی مایا چگونه توانست برای قرنها به دقت پیش بینی خسوف و کسوف را انجام دهد. این کشف جدید، درک ما از ستارهشناسی مایا را متحول میکند.
تمدنهای بومی در مکزیک و گواتمالا بیش از دو هزاره پیش از ورود اروپاییها به قاره آمریکا، تقویمهایی نگهداری میکردند که به آنها در پیش بینی دقیق رویدادهای آسمانی و زمینی کمک میکرد.
متأسفانه، بسیاری از این دانش و متون حاوی آن در طول تفتیش عقاید اسپانیاییها از بین رفت، اما معدود بازماندهها از جمله کُدکس درسدن، راه را برای درک این روشهای پیشرفته باز میکنند. این کُدکس از قرن ۱۱ یا ۱۲ میلادی، حاوی جزئیات نجوم، طالعبینی و فصول است.
روش جدید کشف شده در کُدکس درسدن برای پیش بینی خسوف و کسوف
یکی از جداول موجود در کُدکس درسدن به متخصصان تقویم مایا، معروف به «روزبانان»، این امکان را میداد تا خسوف و کسوف را برای حدود ۷۰۰ سال پیشبینی کنند. این جدول شامل ۴۰۵ ماه قمری (۱۱۹۶۰ روز) میشود، اما چگونگی عملکرد دقیق آن برای مدتها نامعلوم بود. جان جاستسون، زبانشناس از دانشگاه آلبانی و جاستین لوری، باستانشناس از دانشگاه ایالتی نیویورک در پلاتزبورگ، توضیح قانعکنندهای برای استفاده صحیح از این تقویم ارائه کردهاند.
این دو محقق، فرض دیرینه مبنی بر استفاده پیوسته و چرخشی از این جدول را رد کردند. آنها استدلال میکنند که استفاده از جدول به این شیوه، با انباشت خطاهای کوچک در طول زمان، پیشبینیهای نادرستی را در پی دارد. در عوض، آنها پیشنهاد میکنند که یک جدول جدید در ماه ۳۵۸ام از جدول فعلی آغاز میشده است.
بیشتر بخوانید- مایاها چگونه بدون تلسکوپ، کسوف را محاسبه میکردند؟
- باورهای عجیب درباره خورشیدگرفتگی؛ تمدنهای باستان چگونه این پدیده آسمانی را تعبیر میکردند؟
- جذابترین پدیده های نجومی سال 1404؛ از ماه گرفتگی کامل تا خورشید گرفتگی حلقوی
با این رویکرد، پیشبینیهای جدول مایا تنها حدود ۲ ساعت و ۲۰ دقیقه برای تراز خورشید و ماه زودتر رخ میداده است. محققان میافزایند که گاهی نیز تاریخ شروع جدول بعدی در ماه ۲۲۳ام تنظیم میشد تا انحرافات تدریجی ناشی از تنظیم مجدد در ماه ۳۵۸، با تأخیر ۱۰ ساعت و ۱۰ دقیقهای نسبت به تراز، اصلاح شود.
دقت بینظیر پیشبینیهای نجومی مایا
با مقایسه این جدول با دانش مدرن ما از چرخههای کسوف، دانشمندان دریافتند که مایاها با استفاده از این روش، قادر به پیشبینی دقیق هر کسوف قابل مشاهده در قلمرو خود بین سالهای ۳۵۰ تا ۱۱۵۰ پس از میلاد بودند.
این مکانیزم به خوبی خطاهای کوچک انباشته شده را تصحیح میکرد و پایداری جدول را به صورت نامحدود حفظ میکرد. این کشف، بینشی شگفتانگیز به نقش مهم روزبانان مایا و ریاضیات پیشرفتهای که در خدمت ارتباط معنوی این تمدن با کیهان توسعه یافته بود، ارائه میدهد.
∎