رئیس‌جمهور آمریکا پنجشنبه میزبان رهبران پنج جمهوری شوروی سابق آسیای مرکزی شامل قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان در کاخ‌سفید بود. اما این تنها محور خبر نبود؛ رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی که بازتاب گسترده‌ای داشت، ادعا کرد ایران از ایالات متحده خواسته تحریم‌های اعمال‌شده علیه تهران را لغو کند.ترامپ به‌طور غیرمنتظره‌ای به دخالت مستقیم ایالات متحده در حملات رژیم صهیونیستی به خاک ایران نیز اذعان کرد و گفت: «اسرائیل ابتدا حمله کرد. این حمله بسیار بسیار قدرتمند بود. من مسئول آن بودم». روزنامه قدس در همین راستا، در گفت‌وگو با سه کارشناس، به تحلیل رفتار متناقض ترامپ در قبال ایران پرداخته است.
آمریکا باید خسارت حمله صهیونیست‌ها را بپردازد
دکتر احمد مؤمنی‌راد، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران در گفت‌وگو با روزنامه قدس ضمن واکنش به اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تأکید کرد: ایالات متحده مسئولیت حمله رژیم صهیونیستی به ایران را پذیرفته است. وی با اشاره به جمله اخیر ترامپ که به‌صراحت گفت «من مسئول مستقیم این عملیات بودم» تصریح کرد: این جمله به‌طور قطعی مسئولیت آمریکا را در حمله رژیم صهیونیستی به ایران اثبات می‌کند و طبق قوانین مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها در سال ۲۰۰۱، باید آمریکا خسارات واردشده را بپردازد.
اگر دولت آمریکا می‌خواهد به‌طور واقعی وارد مذاکره با ایران شود، باید روش‌های گذشته خود را کنار بگذارد و به یک رویکرد منطقی و معقول که مبتنی بر حقوق بین‌الملل باشد، رو آورد.
دکتر مؤمنی‌راد با انتقاد از لفاظی‌های ترامپ در خصوص ایران، اظهار کرد: رئیس‌جمهور آمریکا در سخنانش به هیچ عنوان منطقی و مطابق با اصول بین‌المللی عمل نمی‌کند. وقتی ترامپ می‌گوید ایران درخواست کرده تحریم‌ها برداشته شود، باید یادآور شویم این تحریم‌ها از ابتدا غیرقانونی بوده و براساس حقوق بین‌الملل نبوده‌اند. بنابراین، ایران خواستار برداشتن این تحریم‌ها براساس حقوق مسلم خود است، اما نه به این معنا که هر آنچه آمریکا می‌خواهد، بپذیریم.
ادعاهای ترامپ را نمی‌شود جدی گرفت
دکتر فاطمه محروق، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی و کارشناس مسائل بین‌الملل هم در گفت‌وگو با روزنامه قدس به تحلیل تحرکات سیاسی اخیر ترامپ و تأثیر آن بر روابط بین‌المللی ایران پرداخت. وی با اشاره به سخنان اخیر رئیس‌جمهور آمریکا با سران کشورهای آسیای مرکزی در کاخ سفید، گفت: نباید حرف‌های ترامپ را جدی گرفت. او فردی است که به‌جای دیپلماسی، بیشتر به دنبال منافع شخصی و سیاسی خود است و این صحبت‌ها یک بازی رسانه‌ای است که برای بهره‌برداری از آن به راه می‌اندازد.
وی تصریح کرد: ترامپ در آخرین سخنان خود به کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز سیگنال‌هایی ارسال کرده که اگر می‌خواهند با ایران تعامل داشته باشند، باید از دریچه آمریکا و با هماهنگی او این تعامل صورت گیرد. در واقع، او می‌خواهد تهدید کند اگر این کشورها در مسیر ایران حرکت کنند، همان سرنوشتی که ایران با آن مواجه است، گریبانگیرشان خواهد شد.این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه توضیح داد: ترامپ به‌وضوح در تلاش است با تهدید اقتصادی و سیاسی، کشورهای منطقه را به کرنش وادار کند. او می‌خواهد با این استراتژی، فشارهای اقتصادی بیشتری را علیه ایران اعمال کند تا از آن طریق به خواسته‌های خود برسد.
دکتر محروق همچنین به تحلیل شیوه‌های مذاکره‌ای آمریکا در این وضعیت اشاره کرد و گفت: آمریکا در عمل، از دیدگاه خود معتقد است تحریم‌ها اثرگذار بوده و برای پیشبرد مذاکرات با ایران، شرایط خاصی را تعیین می‌کند. این شرایط، همواره به‌نفع آمریکا و برای اعمال فشار بیشتر بر ایران است. در این شرایط، آمریکا می‌خواهد برجام و مذاکرات را به‌عنوان ابزار فشار به ایران ترویج کند.
مذاکره برای آمریکا، تنها یک ابزار است
مرتضی مکی، کارشناس مسائل آمریکا هم در گفت‌وگو با روزنامه قدس به تحلیل سخنان اخیر دونالد ترامپ در جمع سران پنج کشور آسیای مرکزی پرداخت. او ضمن اشاره به روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی ایران با این کشورها، تأکید کرد: سخنان ترامپ بیشتر مبهم‌گویی است تا یک تحرک و کنش جدی از سوی آمریکا برای مذاکره با ایران.
وی با اشاره به حملات رژیم صهیونیستی به ایران و همکاری نزدیک اسرائیل با آمریکا، اظهار کرد: ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی بارها اذعان کرده‌اند حمله رژیم صهیونیستی به ایران به‌ویژه در صحرای نوادا و در مراکز اندیشکده‌ها و توسط چهره‌های سیاسی آمریکایی برنامه‌ریزی شده بود. در واقع، اسرائیل و آمریکا به‌طور مشترک در این حملات نقش داشتند.
مکی همچنین در خصوص سخنان ترامپ در نشست با سران پنج کشور آسیای مرکزی گفت: این نشست بسیار مهم است چرا که کشورهای آسیای مرکزی عمدتاً در حوزه نفوذ روسیه قرار دارند. آمریکایی‌ها به دنبال ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی گسترده با این کشورها هستند تا موقعیت روسیه را در این منطقه تضعیف کنند.
کارشناس مسائل آمریکا در ادامه افزود: ترامپ به‌طور مداوم از مذاکره به‌عنوان ابزاری برای دستیابی به خواسته‌های آمریکا استفاده کرده و این رویکرد همچنان ادامه دارد. متأسفانه پس از پنج دور مذاکره و برنامه‌ریزی برای دور ششم، آمریکا هنوز به‌عنوان ابزار فشار به مسائل هسته‌ای ایران نگاه می‌کند، به‌ویژه پس از حمله اخیر به ایران و جنگ ۱۲ روزه که نشان‌دهنده نیت آمریکا برای فشار بیشتر است.
خبرنگار: سید حسین حسینی