شناسهٔ خبر: 75589833 - سرویس اجتماعی
نسخه قابل چاپ منبع: آنا | لینک خبر

در کنفرانسی بین المللی مطرح شد

چالش‌های سه‌گانه دانشگاه‌های جهانی: بحران اعتماد، کمبود بودجه و اختلال هوش مصنوعی

جمیل سالمی، کارشناس جهانی آموزش عالی و هماهنگ‌کننده سابق آموزش عالی در بانک جهانی، می‌گوید که دانشگاه‌ها در مواجهه با چالش‌های بی‌سابقه و کاهش روزافزون اعتماد عمومی، باید به اصول اساسی عدالت و فراگیری، حقیقت، مسئولیت اجتماعی و دانشجومحوری بازگردند.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرگزاری آنا،  سالمی در سخنرانی خود در نشست عمومی افتتاحیه کنفرانس بین‌المللی ۲۰۲۵ انجمن بین‌المللی دانشگاه‌ها (IAU) در کیگالی، رواندا، که با گردآوری بیش از ۲۰۰ متخصص از ۵۶ کشور جهان از ۲۱ تا ۲۳ اکتبر تحت عنوان ایجاد اعتماد در آموزش عالی برگزار شد، لزوم بازسازی اعتماد به دانشگاه‌ها را برای حفظ جایگاه آن‌ها در جهانی با تغییرات بی‌سابقه تأکید کرد.

سالمی در حاشیه کنفرانس در کیگالی به یونیورسیتی ورلد نیوز گفت: مردم دانشگاه‌ها را از چندین جهت به چالش می‌کشند که نخبه‌گرا هستند، بسیار گران هستند و دانشجویان را به خوبی برای دنیای کار آماده نمی‌کنند.

سالمی خاطرنشان کرد: بنابراین، بین برنامه‌های ارائه شده و نیازهای بازار کار، به ویژه در دنیای تغییرات تکنولوژیکی بسیار سریع، یک عدم تطابق وجود دارد. علاوه بر این، چالش تقلب را هم وجود دارد. همه دانشگاه‌ها رفتار خوبی ندارند، بنابراین عناصر زیادی از تقلب وجود دارد.

در میان دیگر سخنرانان کنفرانس، اندرو دیکس، رئیس IAU، تأکید کرد که دانشگاه‌ها باید برای تقویت ارزش دانشگاه‌ها برای جامعه با یکدیگر همکاری کنند.

نانابا آپیاه آمفو، استاد دانشگاه غنا، گفت که مهم است رهبران حوزه آموزش عالی تعامل زیادی داشته باشند، به جای اینکه فرض کنند مردم دلیل وجود دانشگاه‌ها را می‌دانند.

فولاساده تولولوپه اوگونسولا، معاون رئیس دانشگاه لاگوس در نیجریه، بر نیاز دانشگاه‌ها به داشتن چشم‌انداز واضح، سیاست‌های مشخص و آمادگی برای یک بازنگری در آموزش عالی تأکید کرد.

سالمی در نشستی عمومی با عنوان اعتماد و بی‌اعتمادی در عصر آشوب موافقت کرد که همزمان با کاهش اعتماد به دانشگاه‌ها، آن‌ها با کمبود بودجه، چالش‌های تحول دیجیتال، اختلالات تکنولوژیکی ناشی از هوش مصنوعی و اتوماسیون، کاهش دموکراسی‌ها و بی‌ثباتی زیست‌محیطی دست و پنجه نرم می‌کنند.

نخبه‌گرایی مداوم بی‌اعتمادی را تغذیه می‌کند

او به حاضران در IAU گفت که نخبه‌گرایی مداوم و پایدار در میان مؤسسات آموزش عالی در سراسر جهان، یکی از دلایل بی‌اعتمادی عمومی به آن‌ها است.

سالمی به دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج در بریتانیا اشاره کرد، جایی که فقط ۱۸ درصد از دانشجویان را دانشجویان نسل اول تشکیل می‌دهند، در حالی که این نسبت در سطح کشور ۴۸ درصد است. او گفت در کالج‌های نخبه ایالات متحده، همچنان تعداد دانشجویان گروه درآمدی یک درصد بالا، بیشتر از ۶۰ درصد است.

او گفت در هند، مؤسسات فناوری هند (IITs) از جمله گزینشی‌ترین مؤسسات در جهان هستند که تنها یک نفر از هر ۱۰۰ داوطلب را انتخاب می‌کنند، در حالی که در فرانسه، گراندز اِکولها (grandes écoles) هنوز برای خدمت‌رسانی به نخبگان وجود دارند.

دلیل دیگری برای بی‌اعتمادی، گران بودن آموزش عالی است که به سطح بالایی از بدهی دانشجویی منجر شده است. او گفت در ایالات متحده، که میزان بدهی دانشجویی معوقه به ۱.۸ تریلیون دلار می‌رسد، ۴۳ میلیون دانشجو دارای بدهی معوقه هستند که به طور متوسط برای هر نفر ۴۰,۰۰۰ دلار است. در بریتانیا، بدهی دانشجویی معوقه در پایان مارس ۲۰۲۵، ۲۶۷ میلیارد پوند بود، با میانگین بدهی ۵۳,۰۰۰ پوند (۷۰,۰۰۰ دلار).

سالمی گفت که هزینه بالای دانشگاه‌ها در کشورهای دیگری مانند چین، برزیل، ژاپن، شیلی، مکزیک و کره جنوبی نیز مشهود است.

در کشورهایی مانند شیلی و آفریقای جنوبی، این وضعیت منجر به اعتراضات گسترده دانشجویی شد که موفق به به چالش کشیدن وضعیت موجود در مورد آموزش عالی با شهریه شدند.

تأکید بر ارتباط با بازار کار

سالمی در سخنرانی خود، به عنوان عامل دیگری در بی‌اعتمادی به برداشت عمومی مبنی بر نامرتبط بودن برنامه‌های دانشگاهی با بازار کار اشاره کرد؛ این یک گلایه کلیدی بود که از تونس آغاز شد و به مراکش، مصر و سایر کشورهای عربی گسترش یافت.

او گفت: در میان بسیاری از خواسته‌های دانشجویان نه تنها آزادی و دموکراسی، بلکه شغل نیز بود. بیکاری فارغ‌التحصیلان در بسیاری از کشورها بسیار بالا است.

او خاطرنشان کرد که اخیراً نیز مشکلاتی در صربستان، بنگلادش و نپال وجود داشته است. دولت در بنگلادش و نپال دو ماه پیش سقوط کرد. در قلب خواسته‌های معترضان، مسئله بیکاری فارغ‌التحصیلان قرار داشت.

او خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد عدم تطابق بزرگی بین آنچه دانشگاه‌های سنتی ارائه می‌دهند و آنچه بازار کار تحت انقلاب صنعتی ۴.۰ (Industrial Revolution 4.0) مطالبه می‌کند، وجود دارد. چالش دیگر در برخی کشورها و در برخی دانشگاه‌ها، سطح بالای تقلب و فساد است.

جنگ‌های فرهنگی به دانشگاه‌ها آسیب می‌رساند

سالمی با اشاره به جنگ‌های فرهنگی (Culture Wars) که دانشگاه‌ها را در بسیاری از نقاط جهان هدف قرار داده‌اند، گفت: احزاب سیاسی یا دولت‌ها، بر اساس اعتراضات ایدئولوژیکی یا مذهبی، دسترسی گروه‌های خاصی به دانشگاه‌ها را ممنوع می‌کنند. بدترین حالت ممکن، افغانستان است، جایی که امروز نیمی از جمعیت، تمام زنان، از تحصیل محروم شده‌اند.

او به ایالات متحده اشاره کرد، جایی که او یک ضدحمله علیه رنگین‌پوستان، بومیان را توصیف کرد. او گفت: در نتیجه، ما شاهد سانسور هستیم. حتی دولت فدرال ایالات متحده فهرستی از ۱۹۹ کلمه ممنوعه، از جمله زن، جنسیت، عدالت/انصاف و تغییرات اقلیمی منتشر کرد.

سالمی گفت گزارش‌های سازمان پژوهشگران در خطر (Scholars at Risk) یک تصویر تیره از آزادی آکادمیک، استقلال سازمانی و رد حقایق علمی را نشان می‌دهند و این تنها محدود به کشورهایی نیست که به طور سنتی اقتدارگرا تلقی می‌شوند.

بازگشت به اصول اساسی

سالمی از دانشگاه‌ها خواست که در مواجهه با این چالش‌های بی‌سابقه و کاهش اعتماد عمومی، به اصول اساسی عدالت و فراگیری، حقیقت، مسئولیت اجتماعی و دانشجومحوری بازگردند و همچنین بر پیامدهای آموزشی دانشجویان تمرکز کنند.

دانشگاه‌ها باید هم عالی و هم فراگیر باشند، یادگیری مادام‌العمر را بپذیرند، بر آموزش فعال، پروژه‌محور و خلاقانه تمرکز کنند و دانشجویان را برای تشخیص اطلاعات واقعی از اطلاعات ساختگی آماده سازند.

سالمی خاطرنشان کرد که مأموریت اساسی دانشگاه‌ها زیر سؤال بردن اصول جزمی، تشویق تفکر انتقادی و احترام به شواهد علمی است.

او گفت: برای بازسازی اعتماد، باید بر این تمرکز کنیم که مؤسساتی دانشجومحور باشیم، بر آنچه که دانشجویان واقعاً یاد می‌گیرند و می‌توانند انجام دهند متمرکز شویم. این امر کلیدی است. تشویق تفکر انتقادی به ویژه در زمینه هوش مصنوعی حائز اهمیت است.

او افزود: هوش مصنوعی اغلب راه‌حل‌های اشتباه ارائه می‌دهد زیرا شما سؤال درستی نپرسیده‌اید، یا حتی زمانی که سؤال درست را می‌پرسید، هوش مصنوعی همیشه اعتراف نمی‌کند که نمی‌داند.

بنابراین برای جوانان امروز، به ویژه با توجه به زمانی که در رسانه‌های اجتماعی صرف می‌کنند، بسیار مهم است که بتوانند قضاوت کنند آیا آنچه می‌شنوند صرفاً یک ادعا، یک عقیده، یا یک حقیقت مبتنی بر شواهد است. این مأموریت اصلی دانشگاه‌ها است: توسعه تفکر انتقادی.

سالمی گفت مأموریت اجتماعی دانشگاه‌ها، کار در جهت اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (UN Sustainable Development Goals) و ترویج ارزش‌های مثبت در مورد دموکراسی، همبستگی و تحمل، حیاتی است. او گفت: اگر می‌خواهیم دموکراسی را بازسازی کنیم، دانشگاه‌ها باید دانشجویان را هم به عنوان متخصصان خوب و هم شهروندان خوب آموزش دهند.

پذیرش رهبری خوب

او خاطرنشان کرد که برای اطمینان از مرتبط ماندن دانشگاه‌ها و توانایی آن‌ها در بازسازی اعتماد، باید رهبری خوب را پذیرفته و همکاری بین رشته‌های مختلف را تقویت کنند.

او گفت: شما می‌توانید رئیس، معاون رئیس یا ریاست یک دانشگاه باشید و رهبر خوبی نباشید. می‌توانید دستور دهید، تحمیل کنید یا فرمان صادر کنید، اما این کارساز نیست. آنچه کارساز است الهام بخشیدن به کل جامعه دانشجویان، اساتید و مدیران خود به سوی یک هدف مشترک است. و رهبران دانشگاه را به رهبری با عمل تشویق کرد.

او گفت: نقش رهبران کلیدی است، و به همین دلیل حضور این مخاطبان از رؤسای دانشگاه‌های IAU بسیار مهم است، زیرا آن‌ها رهبران مؤسسات و کشورهای مربوطه خود هستند.

آن‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که دانشگاهشان دارای ذهن باز، فراگیر، متمرکز بر شواهد و نیازهای جامعه است و درگیر گفتگو با گروه‌های سیاسی، جامعه مدنی، سازمان‌های غیردولتی، شهرداری‌ها، صنعت و همه ذینفعان است.

او در پایان گفت: ایجاد اعتماد، گوش دادن به جامعه و تلاش برای توضیح دادن موضع دانشگاه‌ها با زبانی ساده و قابل فهم است. نه استفاده از اصطلاحات تخصصی که هیچ کس نمی‌فهمد، بلکه توضیح دادن جهان و پاسخ دادن به سؤالات مردم.

او گفت دانشگاه‌ها مکان‌هایی هستند که مردم در کل با یکدیگر همکاری می‌کنند، اما در میان دانشگاه‌ها اغلب به دلیل رقابت بر سر منابع یا دانشجویان خصومت وجود دارد. دانشگاه‌ها متوجه نیستند که همکاری بسیار مؤثرتر و سازنده‌تر است.

تعامل با ذینفعان

نانابا آپیاه آمفو، معاون رئیس دانشگاه غنا، نیز مانند سالمی، در نشستی عمومی، بر اهمیت رهبری سازمانی در ایجاد اعتماد به دانشگاه‌ها و همچنین در علم تأکید کرد.

او به یونیورسیتی ورلد نیوز گفت: علم واقعاً در مورد تحقیق است؛ در مورد دانش‌اندوزی است و بنابراین مهم بود که ما این مسائل را مورد بحث قرار دهیم، به موضوعاتی که این نوع بی‌اعتمادی را ایجاد می‌کنند نگاه کنیم و ببینیم چگونه می‌توانیم در جهت بازگرداندن اعتماد به علم و به طور کلی به مجموعه آموزش عالی کار کنیم.

او گفت: بر ما واجب است که با افراد خارج از فضای آموزش عالی، دانشجویان آینده، والدین، وزارتخانه‌ها، آژانس‌های دولتی، بخش خصوصی و مهم‌تر از همه، جوامعی که قرار است به آن‌ها خدمت کنیم، تعامل داشته باشیم.

فولاساده تولولوپه اوگونسولا، معاون رئیس دانشگاه لاگوس و یکی از سخنرانان نشست افتتاحیه، نیز گفت: در آینده، کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد و نوآوری‌های زیادی وجود خواهد داشت و مردم به طور طبیعی آن را انجام خواهند داد. ما به دانش تولید شده در خارج از دانشگاه‌ها اعتبار کافی نداده‌ایم.

او گفت: راه‌هایی وجود دارد که می‌توانیم آموزش را بهبود ببخشیم، و در زمینه تحقیقات، دانشگاه‌ها باید قهرمان چگونگی انجام آن برای آموزش عالی شوند. ما باید در مورد آموزش عالی بازنگری کنیم.

عایشه شهناز آدم، معاون رئیس دانشگاه ملی مالدیو، دیگر سخنران این نشست عمومی، گفت که مهم است دانشجویان برای برتری و آینده‌ای پیچیده آماده شوند.

او اظهار داشت: فکر می‌کنم ما باید سیستم آموزشی که در دانشگاه‌هایمان داریم را تغییر دهیم و اطمینان حاصل کنیم که دانشجویان را برای برتری در حوزه‌های تخصصی خود پرورش و آموزش می‌دهیم. اما همچنین باید مسئولیت آموزشی را که تمام تصمیماتی که باید بگیرند را شکل می‌دهد، بر عهده بگیریم.

در سخنان پایانی خود در کنفرانس، اندرو دیکس، رئیس IAU – که همچنین معاون رئیس و رئیس دانشگاه مرداک، استرالیا است، نظرات سالمی در مورد ارزش همکاری در مقابل رقابت را تکرار کرد و از شرکت‌کنندگان خواست تا ارزش همکاری سازمانی را به رسمیت بشناسند.

او گفت: دانشگاه‌ها باید تشخیص دهند که با هم، ما به عنوان یک جامعه دانشگاهی می‌توانیم یکدیگر را در این سختی‌ها حمایت کنیم و ارزش دانشگاه‌ها را برای جامعه، برای آینده دانشجویان، جوانان و افراد مسن‌مان تقویت کنیم، و با همکاری، بسیار قوی‌تر از جدایی هستیم.

انتهای پیام/