گروه اجتماعی- سعیده اسدیان: کردستان، سرزمینی با تاریخ غنی و فرهنگی پویا، جاذبه‌های بی‌نظیری را در خود جای داده است. این منطقه نه تنها به خاطر مناظر طبیعی خیره‌کننده‌اش که از کوه‌ها و جنگل‌های انبوه گرفته تا روستاها و دریاچه‌های زیبا، شناخته می‌شود، بلکه آیین‌ها و مراسم‌های سنتی مردم کرد نیز جذابیت خاصی به آن می‌بخشد.
از جشن نوروز که آغاز سال نو را با رقص و موسیقی جشن می‌گیرد تا مراسم عروسی‌های رنگارنگ و پرشور، همگی نشان‌دهنده روحیه مهمان‌نوازی و فرهنگ غنی مردم کردستان هستند. با قدم گذاشتن در این سرزمین، می‌توان به عمق تاریخ و زیبایی‌های طبیعی آن پی برد و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را رقم زد.
جشن‌های کردی به عنوان جاذبه‌های گردشگری
از زمانی که گردشگری به عنوان یک صنعت معرفی و شناخته شد، نقش رویدادها به عنوان مکملی برای توسعه این صنعت مورد توجه قرار گرفت. بشر به این نتیجه رسید که می‌تواند از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی خود برای پیشبرد گردشگری بهره‌برداری کند و در کنار آن، رویدادها فرصتی را فراهم می‌کنند تا این جاذبه‌ها به‌خوبی معرفی شوند.
جاذبه‌های گردشگری در شهرهای مختلف به عنوان مکمل صنعت گردشگری همواره در کانون توجه بوده‌اند و کشورهای مختلف در تلاش بوده‌اند تا جاذبه‌هایی را برای توسعه گردشگری خود ایجاد و معرفی کنند.
در برخی ازشهرهایی که از تاریخ و تمدن غنی برخوردارند، جاذبه‌های گردشگری بر پایه رویدادهای سنتی بنا می‌شوند و خود رویدادها به جاذبه‌هایی تبدیل می‌گردند؛ اما در اکثر کشورها، رویدادها ابداعی و نوآورانه هستند.
کشور ما یکی از کشورهایی است که هم در زمینه تنوع فرهنگی بسیار غنی است و هم در حوزه تاریخ و تمدن، ظرفیت‌های کافی برای بهره‌برداری از رویدادهایی دارد که پیشینه‌ای تمدنی قوی داشته و بر پایه فرهنگ اقوام و بوم‌های مختلف شکل گرفته‌اند.
این رویدادها نشان‌دهنده اصالت تمدنی و غنای فرهنگی هستند که در طول قرن‌ها باقی مانده و نسل به نسل منتقل شده‌اند.یکی از این مناطق، کردستان است.
کردستان در طول قرن‌های متمادی، با وجود فراز و نشیب‌های بسیار، موفق شده است رویدادهایی را که دارای اصالت فرهنگی کردی و ایرانی هستند حفظ کند. کردها در طول تاریخ فرهنگ‌های دیرپای ایرانیان را نه تنها حفظ کرده بلکه آن را گسترش داده‌اند.
جشن‌های ایرانی در هر جایی که کردها حضور دارند، برگزار می‌شود؛ از کردهایی که در دورترین نقاط سوریه و ترکیه زندگی می‌کنند تا کردهایی که در عراق و ایران ساکن هستند. آنان نوروز را با شکوه برگزار می‌کنند و همچنین یلدا، مهرگان و دیگر جشن‌های ایرانی را گرامی می‌دارند.
در میان این رویدادها، آن‌هایی که در کردستان ایران برگزار می‌شوند بسیار اصیل‌اند و دارای اصالت‌های تمدنی فراوانی هستند؛ جشن‌هایی که در تک‌تک شهرها و روستاها برگزار می‌شوند؛ از هزار دف و مراسم پیر شالیار گرفته تا جشن‌ها و جشنواره‌های دیگر.
هجدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های فرهنگی کردستان است که برگزاری آن می‌تواند سهم بسزایی در ترویج فرهنگ غنی محلی و ارتقای جایگاه فرهنگی استان در سطح ملی و بین‌المللی داشته باشد.
این رویداد فرهنگی علاوه بر نمایش هویت قومی و منطقه‌ای مردم کردستان، نقش بسزایی در پاسداشت میراث فرهنگی، تقویت همبستگی اجتماعی و معرفی جاذبه‌های گردشگری استان دارد.
مریوان، دروازه‌ای به طبیعت و فرهنگ کردستان
مریوان، شهری مرزی در شمال غربی استان کردستان، در نزدیکی مرز عراق و در ارتفاع ۱۲۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. این شهر با آب‌وهوای معتدل کوهستانی (تابستان‌های خنک و زمستان‌های سرد)، به عنوان دروازه ورود به منطقه اورامانات شناخته می‌شود. فاصله اش از سنندج حدود ۱۴۰ کیلومتر است و دسترسی آسان از طریق جاده‌های آسفالته (حدود ۲ ساعت رانندگی) یا فرودگاه تازه‌فعال‌شده فراهم است.
دریاچه زریوار، در ۳ کیلومتری جنوب شرقی مریوان و دامنه کوه‌های شاه‌نشین , یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران با مساحت ۷۰۰-۹۰۰ هکتار است. این تالاب طبیعی، از سال ۱۳۵۳ ثبت ملی شده و به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره یونسکو، اکوسیستمی غنی با ۱۲۹ گونه پرنده (مانند اردک‌های وحشی و حواصیل)، ۳۲ گونه ماهی و گیاهان آبزی دارد. آب آن از چشمه‌های زیرزمینی و باران تأمین می‌شود، بدون رودخانه ورودی مستقیم.
اقامت در بوم‌گردی‌های روستایی مانند سرو یا هتل‌های مدرن، همراه با بازارهای محلی مریوان برای صنایع دستی کردی (گلیم، جواهرات) و محصولات ارگانیک (عسل، گردو)، تجربه‌ای کامل فراهم می‌کند. جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان (مردادماه) اجراهایی در حاشیه زریوار دارد و فرهنگ کردی را برجسته می‌کند.
از نظر تاریخی، مریوان با سابقه ۲۰۰۰ ساله (از دوران اورارتو و مادها) و نمادهای اساطیری زریوار در شعر کردی (مانند آثار مستوره اردلان)، میزبان مراسم سنتی مانند نوروز با رقص هلپه‌رکی است.
بهترین زمان بازدید بهار (فروردین-خرداد) یا تابستان است؛ برای پایداری، از تورهای اکولوژیک استفاده کنید و به حفاظت از تالاب در برابر خشکسالی و آلودگی کمک نمایید. این مقصد، پس از عبور از روستاهای اورامان مانند بلبر و ناو، با آرامش طبیعت و فرهنگ در هم آمیخته، محور سفر را کامل می‌کند.
راهنمای سفر به کردستان
برای کشف زیبایی‌های این دیار، بهتر است آن را در چند محور مجزا بررسی کنیم؛
محور نخست:اورامان تا مریوان
این محور شامل روستاهای زیبای منطقه اورامان است. مسیر اورامان تا مریوان یکی از زیباترین مسیرهای گردشگری به شمار می‌آید و شامل روستاهای متعددی است. مهم‌ترین روستاها در این محور عبارتند از «اورامان تخت» (روستایی پلکانی با اهمیت تاریخی)، «ژیوار»، «سلین»، «نوین»، «بلبر»، «کماله» و «ناو».
روستای هجیج در کرمانشاه نیز در این مسیر واقع شده و در کنار سد داریان قرار دارد. ناو به خاطر چشمه‌های پرآب و آیین خاص خود شناخته می‌شود. چشمه آبشار کانی بل و دریاچه سد داریان نیز از دیگر جاذبه‌ها هستند.
در مسیر بلبر، پیچ‌های معروف آن مناظر زیبایی را ارائه می‌دهند. اورامان تخت نیز میزبان مراسم پیر شالیار در ۱۵ اردیبهشت و نیمه بهمن است.
محور دوم: سنندج تا کامیاران
این محور شامل مناطق اطراف سنندج و روستاهای مسیر تا کامیاران است. یکی از روستاهای برجسته این منطقه، «شیان» است که نوروز را با شکوهی خاص جشن می‌گیرد و به مراسم «هزار دف» شهرت دارد. این مراسم مشابه مراسم هزار دف در «پالنگان» برگزار می‌شود. دیگر روستاهای مهم این منطقه شامل «گلین»، «توریور»، «دولاب» و «پالنگان» هستند.
روستای دولاب به عنوان یکی از مقاصد بوم‌گردی شناخته شده و تعداد بوم‌گردی‌های آن بیشتر از سایر روستاهاست. پالنگان، با معماری پلکانی و مجموعه شیلات معروفش، جاذبه‌های خاصی را ارائه می‌دهد. بازارچه ماهی‌های تبخ شده به شیوه بومی و برگزاری جشن‌های ورزشی در رودخانه از دیگر جذابیت‌های این روستا هستند.
در کنار پالنگان، روستاهای کاشتر (با زیارتگاه)، تنگی‌ور (محل کتیبه سارگون دوم) و طفن (مشهور به چشمه آب گرم طبیعی) قرار دارند.
محور سوم: دره تفی و پرنده‌نگری
در نزدیکی مریوان، روستاهای دره تفی، کانی سانان، نی و پیر صفا قرار دارند. دره تفی به عنوان «روستای لک‌لک‌ها» شناخته می‌شود و مردم آن به حفظ لک‌لک‌ها کمک می‌کنند.
روستای ینگیجه نیز مرکز پرنده‌نگری منطقه است و اقداماتی جالب در زمینه محیط‌زیست انجام داده است. مسابقات کتاب‌خوانی فرهنگی و جوایز برای ساکنان در زمینه حفظ محیط‌زیست از دیگر فعالیت‌های این روستا هستند.
محور چهارم: بانه و سقز
این محور، مسیر سقز تا بانه است که بیشتر به عنوان مقصد خرید شناخته می‌شود، اما طبیعت آن نیز بسیار زیباست. سد سبدلو در ورودی بانه و جنگل‌های طبیعی اطراف آن فرصت‌های مناسبی برای طبیعت‌گردی فراهم می‌کنند. بانه به دلیل مراکز تجاری و بازارهای خاص خود، یکی از مقاصد مهم گردشگری محسوب می‌شود.
در پایان باید گفت کردستان، با هزار روستای تاریخی، مردمان مهمان‌نواز و نوای هزار دف، تجربه‌ای عمیق از هویت کردی، طبیعت بکر و تاریخ غنی است. از سنندج تا کامیاران با مراسم دف‌نوازی در شیان و پالنگان، تا اورامان و مریوان با روستاهای پلکانی اورامان تخت، آیین پیرشالیار، دره تفی و لک‌لک‌ها، و بانه و سقز با جنگل‌ها و بازارهای رنگارنگ، هر گام داستانی از شجاعت و عشق به طبیعت روایت می‌کند.
هجدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان، پلی میان سنت و مدرنیته، هنرمندان و گردشگران را به اجراهای خیابانی، زریوار و رقص‌های محلی دعوت می‌کند.
انتهای پیام/