در مرز میان تجربه واقعی و تصویرسازی دیجیتال پدیده تازه‌ای در حال رشد است: اپلیکیشن‌هایی که با کمک هوش مصنوعی برای کاربران، تصاویری از سفر‌های خیالی و زندگی لوکس می‌سازند. این برنامه‌ها وعده می‌دهند کاربر را برای چند لحظه از واقعیت روزمره دور کرده و به ساحل‌های آفتابی یا رستوران‌های مجلل مجازی ببرند؛ اما پشت این تصاویر رنگارنگ، واقعیتی تلخ از فرار ذهنی و آرزو‌های دست‌نیافتنی پنهان است.
بسیاری از کاربران این برنامه‌ها به جای جست‌وجوی اعتبار اجتماعی یا شهرت در شبکه‌های اجتماعی، از آنها برای نوعی رهایی روانی استفاده می‌کنند؛ گویی هوش مصنوعی به ابزاری برای تجلی آرزوها تبدیل شده است. فشار‌های اقتصادی، نابرابری و خستگی روانی رو به افزایش است، ساخت تصویری از خود در حال زندگی در رفاه و آسایش به نوعی درمان مجازی تبدیل شده است.
تظاهر به ثروت یا فرار دیجیتال
این پدیده بخشی از فرهنگ فریب تصویری است و از آن به‌عنوان نمادی از دوران جدیدی یاد می‌شود که در آن انسان‌ها نه تنها خاطرات، بلکه احساسات خود را نیز جعل می‌کنند. جایی که فناوری، نه فقط ابزار تولید، بلکه ابزاری برای تسکین روانی و تحقق آرزو‌های غیرممکن شده است. آیا این ابزار‌ها می‌توانند جایگزینی برای تجربه واقعی باشند، یا فقط نشانه‌ای از شکاف عمیق میان آرزو و واقعیت هستند؟
به گزارش نشریه ورگ (The Verge)، تظاهر به ثروت از دیرباز به کسب‌وکاری سودآور بدل شده است؛ از خرید نسخه‌های تقلبی برند‌های معروف گرفته تا اجاره جت‌های خصوصی برای عکاسی. اما اکنون فناوری هوش مصنوعی این نمایش را شخصی‌تر کرده است. کاربران دیگر برای نمایش در برابر دیگران تلاش نمی‌کنند، بلکه از تصاویر جعلی به عنوان راهی برای گریز ذهنی از واقعیت‌های دشوار زندگی خود استفاده می‌کنند.
نمونه بارز این روند را می‌توان در پژوهش تیم ویجایا (Tim Wijaya)، توسعه‌دهنده اپلیکیشن و مشاور پیشین شرکت OpenAI، مشاهده کرد. ویجایا در یادداشتی که در شبکه ایکس (X) منتشر کرد، توضیح داد در جریان مطالعه رفتار کاربران اندونزیایی، به گروه‌هایی در فیس‌بوک با بیش از ۳۰ هزار عضو برخورده است. در این گروه‌ها، افراد تصاویر هوش مصنوعی از خود در حال خرید از فروشگاه‌های گوچی (Gucci) یا رانندگی با لامبورگینی (Lamborghini) به اشتراک می‌گذارند. او می‌نویسد: اغلب این کاربران از شهر‌های کوچک و با درآمدی کمتر از ۴۰۰ دلار در ماه هستند. غم‌انگیز و در عین حال جالب است که استفاده از هوش مصنوعی برای آنها به نوعی تبدیل به فرار از واقعیت شده است.
اپلیکیشن‌هایی برای رویاسازی شخصی
در کنار این پدیده اجتماعی، موجی از اپلیکیشن‌های موسوم به تجلی دیجیتال در فروشگاه‌های اپل (Apple App Store) و گوگل‌پلی (Google Play Store) پدید آمده‌اند. از جمله برنامه‌هایی که وعده می‌دهد با خلق پس‌زمینه‌های تجسمی به کاربران در تصویرسازی اهدافشان کمک کند.
وب‌سایت پتاپیکسل (PetaPixel) در گزارشی از زاویه‌ای بصری و انتقادی‌تر به این اپلیکیشن‌ها نگاه می‌کند و با توصیف آنها به‌عنوان «اپلیکیشنی دیستوپیایی» می‌نویسد که این برنامه‌ها وعده می‌دهند کاربران را در دنیایی از تعطیلات دیجیتال قرار دهد، اما در واقع، مرز میان واقعیت و جعل را به‌شدت کمرنگ می‌کنند.
کاربر با گرفتن چند عکس از خود، اجازه می‌دهد هوش مصنوعی او را در مناظر ساختگی از سواحل بالی تا خیابان‌های نیویورک بازسازی کند. این روند می‌تواند به عادی‌سازی جعل واقعیت در شبکه‌های اجتماعی منجر شود، زیرا تصاویر تولیدی به‌قدری طبیعی هستند که می‌توانند کاربران دیگر را فریب دهند.
این پدیده بخشی از فرهنگ فریب تصویری است و از آن به‌عنوان نمادی از دوران جدیدی یاد می‌شود که در آن انسان‌ها نه تنها خاطرات، بلکه احساسات خود را نیز جعل می‌کنند.
جایی که فناوری، نه فقط ابزار تولید، بلکه ابزاری برای تسکین روانی و تحقق آرزو‌های غیرممکن شده است. آیا این ابزار‌ها می‌توانند جایگزینی برای تجربه واقعی باشند، یا فقط نشانه‌ای از شکاف عمیق میان آرزو و واقعیت هستند؟
انتهای پیام/