فاطمه سلطانی، با اشاره به نبود آمار دقیق و یکپارچه از کودکان کار در ایران اظهار کرد: ارائه آمار رسمی از کودکان کار بسیار دشوار است، چرا که بسیاری از این کودکان در مشاغل غیررسمی مانند خیابانها و کارگاهها فعالیت دارند و امکان ثبت دقیق آن ها وجود ندارد همچنین، تعاریف متعدد از کودک کار نیز این موضوع را پیچیدهتر کرده است.
وی در مورد دلایل ورود کودکان به کار، گفت: عوامل متعددی در ورود کودکان به بازار کار نقش دارند مهمترین آن ها شامل عوامل اقتصادی مانند فقر، بیکاری یا درآمد ناکافی سرپرست خانوار و افزایش هزینههای زندگی است. عوامل اجتماعی و فرهنگی مانند سطح پایین تحصیلات خانواده، باورهای فرهنگی، مهاجرت و حاشیهنشینی نیز تاثیرگذارند از سوی دیگر، عوامل خانوادگی مانند فوت یا بیماری سرپرست، طلاق، اعتیاد والدین و بدسرپرستی و همچنین عوامل فردی مانند ترک تحصیل یا علاقه به استقلال مالی نیز در این زمینه نقش دارند. این عوامل اغلب منجر به شکلگیری چرخهای معیوب میشوند که کودک را به ترک تحصیل و اشتغال زودهنگام سوق میدهد.
سرپرست معاونت اورژانس اجتماعی مرکز فوریتهای اجتماعی، پیشگیری از آسیبها و بازتوانی اعتیاد، با اشاره به نوع مشاغل کودکان کار توضیح داد: این مشاغل را میتوان به دو دسته خیابانی و غیرخیابانی تقسیم کرد. در مشاغل خیابانی، کودکانی به دستفروشی، زبالهگردی، تکدیگری، واکسی، پادویی، باربری، شیشهپاککنی و فروشندگی در ترافیک مشغول هستند. در مشاغل غیرخیابانی، کودکان در محیطهای بسته و بدون نظارت اجتماعی مانند کارگاههای کوچک، بخش کشاورزی، منازل، رستورانها و کافهها فعالیت میکنند که خطرات بیشتری برای آنها دارد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: طبق قوانین، برخی از فعالیتهای نوجوانان بالای ۱۵ سال که با اجازه ولی و با هدف تربیتی و آموزشی انجام میشود، مشمول تعریف کودک کار نمیشود.
سلطانی گفت: متاسفانه کودکان کار در معرض انواع خشونتهای فیزیکی، روانی، عاطفی، بهرهکشی اقتصادی، غفلت و بیتوجهی قرار دارند.
سرپرست معاونت اورژانس اجتماعی، درموردنقش سازمان بهزیستی بیان کرد: از سال ۱۳۷۸ سازمان بهزیستی در حوزه کودکان کار و خیابان فعال بوده و بر اساس آییننامه ساماندهی کودکان خیابانی مصوب ۱۳۸۴ و قانون حمایت از اطفال و کودکان مصوب ۱۳۹۹، متولی اصلی این حوزه است. مددکاران اجتماعی با حضور در خیابانها و محل زندگی کودکان، آن ها را شناسایی کرده و به مراکز حمایتی ارجاع میدهند.
سلطانی در ادامه مراحل حمایت از کودکان خیابانی را شرح داد: این مراحل شامل شناسایی، اعتمادسازی، تشکیل پرونده، بازدید منزل، تشکیل تیم تخصصی، تهیه برنامه حمایتی، آموزش رسمی و غیررسمی، توانمندسازی شغلی والدین، ارائه خدمات نقدی و غیرنقدی، استفاده از مشارکتهای اجتماعی و پیگیری پس از ترخیص است.