فرارو- هفت سرگرمی ساده مانند طراحی، شعرخوانی، یادگیری زبان، نوشتن آزاد، مشاهده‌ی آگاهانه، بازی‌های فکری و رقصیدن می‌توانند تنها با ده دقیقه در هفته قدرت ذهنی، تمرکز و احساس شادی را در زندگی روزمره افزایش دهند.
به گزارش فرارو به نقل از وگ اوت، عادت‌های کوچک و لذت‌بخش می‌توانند برای مغز انسان اثربخش‌تر از ساعت‌ها تماشای صفحه‌نمایش باشند. برخلاف تصور رایج، باهوش‌تر شدن الزاماً به زمان زیاد یا انضباط سختگیرانه نیاز ندارد. اغلب افراد تصور می‌کنند هوش و تیزهوشی ذهنی در گروِ ساعت‌ها مطالعه و تمرکز مداوم است؛ تصویری کلیشه‌ای از فردی در کتابخانه که شب‌ها تا دیروقت میان انبوهی از کتاب‌ها نشسته، یادداشت برمی‌دارد و چای سبز می‌نوشد.
اما خبر خوب این است که برای تقویت ذهن، لازم نیست ساعت‌ها درس بخوانیم یا دوره‌های آموزشی بگذرانیم. تحقیقات نشان می‌دهد حتی چند دقیقه فعالیت هدفمند در هفته می‌تواند انعطاف‌پذیری ذهنی، خلاقیت و تمرکز را به طرز محسوسی افزایش دهد. درست همان‌طور که یک پیاده‌روی کوتاه می‌تواند حال روحی را بهتر کند، ده دقیقه تمرکز در هفته نیز قادر است مغز را به شکلی مؤثر تمرین دهد.
در ادامه هفت سرگرمی ساده و در دسترس معرفی می‌شود که اگر تنها ده دقیقه در هفته به آن‌ها اختصاص داده شود، به افزایش هوش و کارایی ذهن کمک خواهند کرد.
۱. طراحی از مشاهدات روزمره
حتی اگر نقاشی‌ها به اندازه‌ی آدمک‌های چوبی ابتدایی باشند، طراحی یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای تقویت تمرکز و قدرت مشاهده است. زمانی‌که فرد چیزی را ترسیم می‌کند، بخش‌هایی از مغز فعال می‌شوند که با آگاهی فضایی و حافظه مرتبط هستند. این فعالیت، صبر و توجه به جزئیات را نیز تقویت می‌کند؛ دو عاملی که نقش مهمی در تفکر انتقادی دارند.
مطالعات نشان داده‌اند طراحی، نوعی تمرین ذهنی برای مشاهده‌ی دقیق محیط است. بسیاری از افراد از آن به‌عنوان روشی آرام‌بخش برای کاهش استرس و سامان‌دهی افکار استفاده می‌کنند. کافی است دفترچه کوچکی همیشه همراه داشته باشید و در لحظاتی که ذهنتان درگیر یا آشفته است، آنچه پیش رویتان است را در سکوت ترسیم کنید. این کار ذهن را زمین‌گیر می‌کند، آرامش می‌بخشد و تمرکزی عمیق ایجاد می‌کند.
۲. خواندن شعر با صدای بلند
شعرخوانی به شیوه‌ای متفاوت از دیگر انواع مطالعه مغز را تحریک می‌کند. شعر انسان را وادار می‌کند سرعت خواندن را کم کند، به ریتم، آوا و سکوت میان کلمات گوش دهد. این تجربه نه تنها درک زبان را تقویت می‌کند، بلکه قدرت تحلیل و ارتباط مؤثر را نیز افزایش می‌دهد.
خواندن شعر با صدای بلند باعث می‌شود مغز به ریتم، الگو و ظرافت زبانی توجه بیشتری نشان دهد. این تمرین به فرد می‌آموزد که معنا را در میان سکوت‌ها و نشانه‌های ظریف بیابد؛ ویژگی‌ای که اساس تفکر عمیق است. حتی چند دقیقه در روز، مثلاً هنگام آماده‌کردن چای، می‌تواند ذهن را آرام و در عین حال هشیار کند.
۳. یادگیری چند عبارت از زبانی دیگر
یادگیری زبان جدید الزاماً به تسلط کامل نیاز ندارد. حتی فراگیری چند واژه یا عبارت ساده در زبانی دیگر می‌تواند شبکه‌های عصبی مرتبط با حافظه و انعطاف ذهنی را فعال کند. جابه‌جایی میان دو نظام زبانی، مغز را وادار به تمرینِ تفکر انعطاف‌پذیر می‌کند.
به گفته‌ی متخصصان علوم شناختی، یادگیری زبان دوم تمرینی است برای تقویت حافظه و حل مسئله. صرفاً ده دقیقه تمرین در هفته، مانند یادگیری چند واژه ایتالیایی یا فرانسوی، می‌تواند حس توانمندی ذهنی را افزایش دهد. توانایی ارتباط حتی در سطح ابتدایی، نوعی اعتمادبه‌نفس و چالاکی ذهنی به همراه دارد.
۴. نوشتن آزاد بدون ویرایش
نوشتن آزاد، یا همان نوشتن «جریان سیال ذهن»، روشی مؤثر برای بیدار کردن خلاقیت و آرام‌سازی ذهن است. کافی است ده دقیقه زمان تعیین شود و بدون توقف، درباره هر موضوعی نوشت. در این روش نباید نگران ساختار، دستور زبان یا خطاهای نگارشی بود. هدف، رهایی افکار و ثبت آن‌هاست.
این نوع نوشتن به مرور باعث می‌شود ذهن سریع‌تر ایده‌ها را به هم متصل کند، تمرکز افزایش یابد و احساس تعادل روانی بهبود پیدا کند. در حقیقت، ذهن در فرایند نوشتنِ بدون سانسور، فرصت می‌یابد خود را سازمان‌دهی کند و از آشفتگی فکری رها شود.
۵. مشاهده‌ی آگاهانه‌ی محیط
تمرین ساده‌ای وجود دارد: نشستن در مکانی آرام و تنها مشاهده کردن محیط برای ده دقیقه، بدون استفاده از تلفن، بدون برنامه‌ریزی و بدون قضاوت. این تمرین شبیه نوعی مدیتیشن است، اما به‌مراتب آسان‌تر برای انجام.
در این روش، فرد به صداها، بوها، رنگ‌ها و حرکت‌ها توجه می‌کند. این نوع مشاهده‌ی ذهن‌آگاهانه، توانایی تمرکز و حضور ذهن را تقویت می‌کند و به مغز می‌آموزد از تحلیل بی‌وقفه دست بکشد. به گفته‌ی روان‌شناسان، این تمرین موجب بازیابی توجه، کاهش اضطراب و بهبود ادراک می‌شود. در عین حال، با تحریک بخش‌هایی از مغز که مسئول تشخیص الگو و جزئیات‌اند، به رشد هوش شهودی کمک می‌کند.
۶. حل معماها و بازی‌های فکری
حل جدول، سودوکو یا پازل‌های کوتاه شاید سرگرمی‌هایی قدیمی به نظر برسند، اما تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت مغز دارند. این فعالیت‌ها حافظه، استدلال و تشخیص الگو را تقویت می‌کنند. نکته‌ی کلیدی در این تمرین، استمرار است نه مدت‌زمان. تنها ده دقیقه تمرکز در هفته می‌تواند به‌طور مستمر عملکرد ذهن را تقویت کند.
پژوهش‌های شناختی نشان داده‌اند حل پازل، بخش‌هایی از مغز را فعال می‌کند که در یادگیری و تصمیم‌گیری نقش دارند. حتی در زمان‌های کوتاه انتظار، مانند صف فروشگاه یا زمان پخت غذا، انجام چند تمرین ذهنی کوتاه می‌تواند جایگزین مناسبی برای پیمایش بی‌هدف شبکه‌های اجتماعی باشد. نتیجه‌ی آن احساس رضایت و تیزبینی ذهنی بیشتر است.
۷. رقصیدن با یک آهنگ
رقص نه تنها نوعی تفریح، بلکه تمرینی جامع برای مغز نیز محسوب می‌شود. هماهنگی حرکت، ریتم و احساس باعث فعال شدن هم‌زمان نیم‌کره‌های مغز می‌شود. این فعالیت تعادل جسمی، حافظه حرکتی و خلاقیت را تقویت می‌کند.
هیچ نیازی به حرکات حرفه‌ای نیست. پخش یک آهنگ و رقص آزادانه به اندازه‌ی دو دقیقه کافی است تا تنش‌های ذهنی کاهش یابد. به گفته‌ی کارشناسان، این نوع حرکت آزادانه یادآور ارتباط میان هوش و بدن است؛ زیرا هوش تنها در منطق و تحلیل خلاصه نمی‌شود، بلکه در توانایی هم‌آهنگی با احساس و حرکت نیز نهفته است.
سرگرمی‌ها به‌ویژه در زندگی پرمشغله‌ی امروزه، در نگاه نخست ممکن است فعالیت‌هایی بی‌اهمیت یا لوکس به نظر برسند. اما تحقیقات نشان می‌دهد همین فعالیت‌های ساده می‌توانند عملکرد مغز را بهبود بخشند، استرس را کاهش دهند و حس رضایت را افزایش دهند.