به گزارش ایرنا، محسن احتشام روز دوشنبه در همایش روز ملی زعفران در محل اتاق بازرگانی مشهد اظهار کرد: توسعه صادرات نیازمند حرکت به سمت برندینگ حرفه ای، حمایت، بسته‌بندی حرفه‌ای و علمی با تکیه بر مفاهیم مدیریت بازار و بازاریابی حرفه‌ای است در این راستا نخستین اقدام در بحث برندسازی و جایگاه یابی زعفران، ثبت برند ملی و بحث جهانی شدن آن بوده که این موضوع از ۲ سال قبل توسط شورای ملی زعفران پیگیری شده است.
وی تشریح کرد: نخستین مشکل ما برای ثبت برند جهانی زعفران، تامین هزینه آن بود به طوری که ۱۲ میلیارد ریال هزینه داشت و باید در ۶۰ کشور جهان ثبت می شد و اکنون آخرین مراحل این فرآیند در سازمان مالکیت جهانی در حال انجام است و بزودی برند ملی زعفران ایران در ۶۰ کشور جهان به ثبت می رسد.
وی تاکید کرد: امروز باید دست به دست هم داده تا هویت زعفران ایران در بازار جهانی گم نشود.
وی ادامه داد: شورای ملی زعفران که پیگیر این محصول است جزو تشکل‌های رسمی اتاق بازرگانی ایران بوده و وامدار این بخش است. اگر امروز در حوزه زعفران خیزشی نداشته باشیم با رقبای سرسخت جهانی با لغزش مواجه خواهیم شد.
رئیس شورای ملی زعفران در ادامه به قرائت بیانیه این شورای در دومین جشنواره ملی زعفران پرداخت.
چالشهای صادرات زعفران
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی نیز در این همایش گفت: برخی از دوستان ما به جای حمایت از صادرکنندگان سخنانی بر زبان می آورند که این بخش را تضعیف می‌کند، به عنوان مثال می گویند؛ زعفران فله صادر می شود در حالی که صادرات زعفران به صورت بسته بندی و بنا به درخواست مشتری است.
غلامرضا میری اظهار کرد: هم اینک برای۷۰۰ تن زعفران استاندارد، ظرفیت بسته‌بندی ایجاد شده است که بنا به درخواست مشتری بسته بندی و صادر می شود زیرا زعفران علاوه بر مصرف غذایی، مصارف دارویی و صنعتی دارد که بسته‌بندی‌های خاصی می طلبد و این فله فروشی نیست.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی گفت: گفته می شود که گردش مالی زعفران هشت میلیارد دلار در جهان است در حالی که اظهارنظر غیرکارشناسانه است و عملکرد صادرکنندگان زعفران را زیر سوال می برد. در واقع این رقم در شرایطی محقق خواهد شد که صادرات زعفران ۲۰۰ تن در سال است و همه مصارف دارویی و صنعتی و غذایی آن در نظر گرفته شود.
وی با بیان اینکه سالانه ۱۰ تن زعفران از کشور قاچاق می‌شود، افزود: مصرف زعفران در دنیا افزایش یافته اما صادرات قانونی کشورمان کاهش یافته که علاوه بر قاچاق، موانعی مانند رفع تعهد ارزی و اختلاف قیمت ارز حاصل از صادرات که به سامانه نیما داده می شود با قیمت ارز آزاد از دلایل آن است.
میری به از دست رفتن بازارهای هدف صادراتی کشور اشاره کرد و گفت: ما دیگر بر بخشی از بازار تسلط نداریم و متاسفانه قاچاقچی‌ها آنها را در اختیار گرفته اند و به هویت و سابقه چندین هزار ساله زعفران خدشه وارد شده است، زعفران در دنیا با کیفیت پایینی عرضه می شود که به جایگاه ایران لطمه می زند.
وی با اشاره به بایگانی شدن کارت‌های بازرگانی صادرکنندگان به دلیل برگشت ارز حاصل از صادرات و فروش آن به سامانه نیما که ۳۰ تا ۳۵ درصد تفاوت با بازار آزاد ارز دارد، افزود: صادرکننده زعفران در زمان رفع تعهد ارزی باید ارز خود را ۳۰ تا ۳۵ درصد زیر بازار بفروشد که این مهم به ضرر اوست.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی درخواست کرد با توجه به اینکه خراسان پایلوت تولید و توزیع زعفران است، اختیار تصمیم گیری برای این محصول را از مرکز به دستاندرکاران استانی واگذار کنند.
افت ۴۰ درصدی تولید زعفران در خراسان رضوی
یک زعفرانکار منطقه جلگه رخ تربت حیدریه نیز در این همایش گفت: مهمترین موضوع در زعفران آن است که این محصول بخش مهمی از معیشت مردم را در خراسان تامین می کند. اگر زعفران نباشد در واقع باعث مهاجرت روستاییان به شهرها خواهد شد از اینرو باید این صنعت را پایدار نگه داشت.
علی رضایی بیان کرد: بحران اقتصادی زعفران از سال ۱۳۸۴ به تناوب در کشور رخ داده است، در این سال مشکلاتی باعث شد که هزینه ها افزایش یافته اما قیمت‌ها ثابت ماند و صنعت زعفران تا مرز نابودی پیش رفت، این مشکل بار دیگر در سال ۱۳۹۰ و همچنین در سال ۱۴۰۱ رخ داد.
وی اضافه کرد: اکنون زمان برداشت زعفران در مزارع خراسان رضوی به پایان رسیده و امسال میزان برداشت افت ۳۰ تا ۴۰ درصدی را نسبت به سال ۱۴۰۳ داشته است، امیدواریم این کاهش عملکرد در تولید در بحث قیمت گذاری زعفران جبران شود تا بتوانیم در این صنعت کار خود را ادامه دهیم.
رضایی به مشکلات بخش تولید زعفران اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی زعفران باید هفت تا هشت مرتبه در سال آبیاری شود، قطعی برق از دیگر موانع بر سر راه تولیدکنندگان زعفران است و دستاندرکاران نباید در این زمینه بی تفاوت باشند، زعفران در واقع بخش عظیمی از معیشت مردم خراسان را شامل می شود که اگر این بخش حذف شود عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت.
زعفران مزیت اقتصادی پایدار در دوره خشکسالی است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این همایش گفت: زعفران تنها یک محصول کشاورزی نیست؛ بلکه رمز پایداری تمدن ایران و محور توسعه پایدار در روستاهاست. در شرایط بحران کم‌آبی، این محصول می‌تواند به عنوان یک مزیت اقتصادی پایدار برای روستاهای استان عمل کند، بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود و دو سوم آن در استان خراسان رضوی که این امر بیانگر جایگاه راهبردی این محصول در استان است.
مجید جعفری با بیان اینکه زعفران می‌تواند محور تحول در بخش کشاورزی باشد، افزود: این محصول باید به عنوان یک محور راهبردی در اقتصاد کشاورزی مورد توجه قرار گیرد و ارزش اقتصادی بالایی برای آن قائل شویم زیرا در شرایطی که استان با خشکسالی و تنش‌های اقلیمی روبروست، زعفران می‌تواند عامل پایداری تولید و تداوم زندگی روستایی باشد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی یکی از چالشهای اصلی در حوزه زعفران را پایین بودن عملکرد مزارع عنوان و بیان کرد: در حالی که در مزارع الگو، عملکرد تولید زعفران مطلوب است اما در مزارع سنتی هنوز فاصله قابل توجهی تا وضعیت مطلوب وجود دارد. باید با بررسی‌های دقیق، عوامل این تفاوت را شناسایی کرده و با عزم جدی برای بهبود عملکرد مزارع گام برداریم.
وی دومین چالش اساسی را عدم برخورداری صنعت از فناوری‌های نوین دانست و افزود: با توجه به اینکه خراسان رضوی عمده‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان است، ضروری است مرجع تصمیم‌گیری‌های ملی در حوزه زعفران به این استان تفویض شود. از مراجع تصمیم‌گیری بالادستی انتظار است به تولیدکنندگان، صنعتگران و صادرکنندگان استان اعتماد کنند.
وی عنوان کرد: به طور قطع تصمیمات اتخاذشده در سطح استان، اصولی، دقیق و به نفع تولیدکنندگان سراسر کشور خواهد بود، در حوزه صنایع و فناوری‌های نوین نیز هنوز تا رسیدن به فناوری‌های برتر دنیا فاصله داریم.
جعفری با اشاره به ضرورت تکمیل زنجیره تولید زعفران خاطرنشان کرد: با وجود حمایت‌های صورت‌گرفته در فرایند تولید، هنوز زنجیره تولید زعفران در استان به معنای واقعی شکل نگرفته است لذا درخواست می‌شود که خروجی این همایش بر تقویت زنجیره ارزش و زنجیره اقتصادی زعفران متمرکز باشد زیرا نیازمند ایجاد یک زنجیره واحد و مشترک در سطح استان هستیم تا بتوانیم زعفران را از مزرعه تا بازار جهانی با یک سازوکار منسجم مدیریت کنیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در این مسیر ایجاد یک برند ملی و جهانی مشترک برای زعفران ایران ضروری است. محصولی که تولید می‌کنیم باید دارای شناسنامه تولید، استاندارد و قابل ردیابی باشد از همه فعالان این حوزه هم انتظار است که در تکمیل این زنجیره و ایجاد برند واحد ما را یاری کنند.
جعفری افزود: در کنار زنجیره‌سازی، تولید قراردادی نیز می‌تواند به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی تحول در اقتصاد تولید مورد توجه قرار گیرد. اگر تولید قراردادی که در گذشته در بخش کشاورزی رایج بوده است، به‌درستی اجرا شود، کشاورزان می‌توانند با اطمینان از بازار فروش و حمایت‌های آموزشی، ترویجی و مالی، با انگیزه بیشتری تولید کنند. اجرای این نظام، بخشی از همان زنجیره تولید است و قطعاً موجب افزایش بهره‌وری و پایداری تولید در استان خواهد شد.