علی‌اکبر فرازی دیپلمات بازنشسته ایرانی و سفیر سابق ایران در رومانی و مجارستان در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با پروسه بازگشت تحریم‌ها بعد از فعال شدن مکانیسم ماشه و اظهارات سخنگوی دولت مبنی بر اینکه در سطح شورای امنیت هم هنوز هیچ تصمیمی برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده اتخاذ نشده است، گفت: مکانیزم بازگشت تحریم‌ها مشخص است و به طور طبیعی در تاریخ معین شده، تحریم‌هایی که قبلاً نادیده گرفته شده بودند، دوباره فعال می‌شوند. اینکه حالا جایی گفته می‌شود تحریم‌ها برنگشته‌اند را من نمی‌دانم. حتماً آن‌ها اطلاعاتی دارند که ما نداریم.
تاثیر بازگشت تحریم‌ها بر وضعیت اقتصاد کشور انکارناپذیر است
وی ادامه داد: اطلاعات ما روشن و روزنامه‌ای است و ممکن است آن‌هایی که می‌گویند برنگشته، اطلاعات محرمانه داشته باشند. طبیعتاً آن‌ها باید پاسخگو باشند، زیرا به اطلاعات محرمانه دسترسی دارند. ممکن است ما اطلاعات محرمانه نداشته باشیم، اما کشف ما می‌گوید که مکانیزم بازگشتش به طور خودکار است و طبیعتاً اگر برگردد، تأثیرش بر وضعیت اقتصاد کشور انکارناپذیر خواهد بود.
این کارشناس سیاست خارجی با بیان اینکه آقای رئیس‌جمهور هم بارها به صراحت گفتند و خانم مهاجرانی هم که شما اشاره کردید، چندین بار تأکید کردند که وظیفه‌شان تأمین معیشت مردم است، تصریح کرد: وظیفه دولت در حال حاضر تأمین معیشت است هرچقدر هم که سخت باشد، بالاخره تلاش خود را می‌کنند. اما اگر بحث غیر از معیشت، توسعه، سرمایه‌گذاری اقتصادی، سرمایه‌گذاری روی چاه‌های نفت و سرمایه‌گذاری برای آینده باشد، بحث دیگری است اما آن‌ها در حال تأمین معیشت هستند و این یک بحث داخلی است که من خیلی تخصصی در آن ندارم. با این حال می‌خواهم بگویم که تحریم‌ها بازمی‌گردند و قطعاً بر معیشت، زندگی، توسعه و همه چیز کشور تأثیر زیادی خواهد گذاشت.
خود دولت هم اذعان کرده که تحریم‌ها تأثیرگذار است
فرازی در خصوص آثار روانی فعال شدن مکانیسم ماشه و نقش ایران در فضای بین‌الملل عنوان کرد: آثار روانی مکانیسم ماشه در داخل و خارج، انکارناپذیر است. ما می‌توانیم انکار کنیم، می‌توانیم بگوییم نه، اما واقعیت این است که انکارناپذیر است. کافی است فقط به بازار نگاه کنیم و به بالا رفتن قیمت دلار و ارزهای معتبر توجه کنیم. خود دولت اعلام کرده که می‌خواهد ارز مسافرتی را ۱۰۱ هزار تومان بدهد. این یعنی که بالاخره خود دولت هم اذعان کرده که تحریم‌ها تأثیرگذار است.
زمانی اثر تحریم‌ها معلوم می‌شود که برای رعایت نکردنش جریمه مشخص شود
وی اضافه کرد: می‌توانیم واقعیت را انکار کنیم، اما اثر اسنپ بک در داخل و خارج انکار ناپذیر است. در داخل کافی است نگاهی به قیمت‌ها بیندازید و در خارج هم فقط یک کشور پیدا کنید که بگوید این تحریم‌های بین المللی را رعایت نمی‌کنم. صحبت‌های روسیه و چین هم پیش از اجرایی شدن تحریم‌ها بود اما اگر تحریم‌ها اجرایی شود و برای آن جریمه تعیین شود، آن موقع خواهیم دید که کشورهای عضو سازمان ملل چگونه عمل خواهند کرد.
قبل از اینکه که ضربه ببینیم، در برخی تصمیمات بازنگری کنیم
این تحلیل‌گر مسائل بین المللی در خصوص عدم موافقت FATF با خروج ایران از لیست سیاه این نهاد، تصریح کرد: قضیه کنوانسیون‌ها و FATF را هم در مجلس تصویب کردیم، اما مشروط. همه جا در سازمان‌های بین‌المللی یا کنوانسیون‌ها حدی برای رزرویشن می‌گذارند. هر کشوری می‌تواند چند رزرویشن هم بدهد، ولی اصل را تأیید می‌کند. کاری که مجلس کرد، این است که آن رزرویشن‌ها را تعیین کرده است که روح FATF را نادیده می گیرد. یعنی شروطی تعیین کردند که FATF و کنوانسیون پالرمو در کنار آن قرار گرفته و شرط و شروط ما بیش از حدی است که باید می‌گذاشتیم که مشخصا از دید آن‌ها غیرقابل قبول است.
وی افزود: متأسفانه ما در کنار کره شمالی و برمه قرار داریم و جزو کشورهای لیست سیاه هستیم، اعضای FATF از اقداماتی که صورت گرفته تشکر کرده اند، اما گفته‌اند کافی نیست. امیدواریم که اقدامات به صورتی باشد که ایران از آن لیست بیرون بیاید. این دیگر بستگی دارد به اینکه چقدر وزارت خارجه ما و وزارت دارایی ما فعال باشد و چقدر بتوانند گزارشات کارشناسانه به مسئولین بدهند تا بتوانند تصمیم بگیرند. من فکر می‌کنم که تصمیمی که الان گرفته شده، در آینده باز هم ضررهای بیشتری را به همراه خواهد داشت. امیدوارم قبل از اینکه که ضربه ببینیم، در برخی تصمیمات بازنگری کنیم.
مصلحت‌پرستی جای واقع‌بینی را گرفته است
فرازی تاکید کرد: مردم از دولت آقای پزشکیان توقع داشتند و رأیی که به دولت و شخص آقای پزشکیان داده شد، برای این بود که فکر کردند این‌گونه موارد قرار است حل شود. این‌ها همه شامل وفاق شده و وقتی شامل وفاق می‌شود، مصلحت‌پرستی جای واقع‌بینی را می‌گیرد. امیدوارم که واقع‌بینی حاکم شود و ان‌شاءالله کشور بیشتر از این ضرر نکند.
به بهانه عدم تمرکز نمی‌توانیم اختیارات را به جایی بدهیم که درک بین‌المللی‌اش به اندازه درک بین‌المللی تهران نیست
این دیپلمات با تجربه در پاسخ به این سوال که آیا به نظر شما دیپلماسی استانی می‌تواند در شرایط تحریمی برای ایران مفید باشد، بیان کرد: در کلام می‌گویم؛ نه. قدرت مرکزی هر چه افزایش پیدا کند، تزریق می‌شود به سایر ولایات و ایالات و غیره. اما اینکه قدرت را منقطع کنید و فکر کنید که آن‌ها خودشان می‌توانند تصمیم‌گیری کنند و پیشرفت بیشتری داشته باشند، ممکن نیست. زیرا ما باید در مرکز برنامه‌ریزی قوی داشته باشیم. این به معنای تمرکزگرایی نیست، اشتباه نکنید اما به بهانه عدم تمرکز نمی‌توانیم اختیارات را به جایی بدهیم که درک بین‌المللی‌اش به اندازه درک بین‌المللی تهران نیست.
وی خاطرنشان کرد: در یکی از استان‌ها، استاندار همسایه را دعوت کرده بودند و فیلمش هم آمده بود. من دیدم و خیلی تأسف خوردم. جوری این استاندار تحویل گرفته شده بود که مثلاً در حد یک رئیس‌جمهور بود. این موضوع در هیچ جای دنیا این‌گونه نیست. بالاخره هر شخصی لول و سطحی دارد. به نظر من، اگر دولت مقتدرانه عمل کند و وزارت خارجه‌ی مقتدری داشته باشد، باعث می‌شود که روندها منطقی‌تر پیش بروند.