در حاشیه جنوبی بندرخمیر، جایی که آب‌های گرم و نقره‌ای خلیج فارس به نرمی در دل خشکی پیش می‌روند، تالاب خورخوران گسترده شده است؛ پهنه‌ای ۱۰۰ هزار هکتاری که در هم‌آغوشی با دریا، زیستگاه شمار زیادی از پرندگان، آبزیان و درختان حرا شده شده است.
خورخوران تنها یک تالاب و یک زیست‌بوم نیست، بلکه سند زنده‌ای از همزیستی انسان، طبیعت و تاریخ است.درختان همیشه‌سبز حرا، که با نظم شگفت‌انگیزی در دل آب شور قد علم کرده‌اند، همان‌ها هستند که با هر جزر و مد، نفس می‌کشند و زندگی می‌بخشند.
پناهگاه هزاران گونه پرنده مهاجر
این جنگل‌های مانگرو، نه‌تنها پناهگاه هزاران گونه پرنده مهاجر مانند «حواصیل سفید، اگرت ساحلی و پلیکان پاخاکستری» هستند، بلکه خط مقدم حفاظت از سواحل در برابر فرسایش و توفان به شمار می‌روند.
صدای بال زدن پرندگان دریایی و انعکاس نور خورشید بر سطح تالاب، خورخوران را به تابلویی زنده از طبیعت جنوب بدل کرده است؛ گونه‌هایی کمیاب مانند عقاب خالدار بزرگ و کرکس مصری در دل این تالاب لانه دارند و سوسمارهای دم‌دراز در سکوت میان ریشه‌های درختان حرا رفت وآمد می‌کنند.
شهر بندر خمیر، که در حاشیه این تالاب قرار دارد، عنوان «شهر تالابی ایران» را یدک می‌کشد؛ شهری که زندگی روزمره‌اش، فرهنگ مردم و حتی اقتصاد محلی‌اش با تالاب پیوند خورده است.
این تالاب که در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده، در سال‌های اخیر در برابر تهدیداتی چون آلودگی‌های ساحلی، صید بی‌رویه، توسعه ناپایدار و تغییر اقلیم آسیب‌پذیر شده است.
کارشناسان محیط زیست بارها بر لزوم تدوین و اجرای برنامه‌های حفاظتی تاکید کرده‌اند؛ چراکه خورخوران، اگرچه پرآب و پررمق دیده می‌شود، اما بی‌صدا در حال از دست دادن توازن طبیعی خود است.
شهر تالابی ایران
بندرخمیر، که در حاشیه این تالاب قرار دارد، عنوان «شهر تالابی ایران» را یدک می‌کشد؛ شهری که زندگی روزمره‌اش، فرهنگ مردم و حتی اقتصاد محلی‌اش با تالاب پیوند خورده است.
اکنون، نگاه‌ها نه فقط به حفظ این تالاب، بلکه به استفاده آگاهانه از ظرفیت‌های آن در گردشگری طبیعت‌محور، آموزش محیط‌زیستی و اقتصاد بومی دوخته شده است.
خورخوران، اگر شنیده شود، می‌تواند الگویی از حفاظت مشارکتی در جنوب ایران باشد؛ جایی که انسان به‌جای تصاحب، در کنار طبیعت می‌ایستد.
خورخوران، با همه زیبایی و شکوهش، نه تکرارپذیر است و نه جایگزین‌پذیر. حفاظت از آن، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای آینده فرزندان این خاک است؛ آینده‌ای که اگر امروز برایش نجنگیم، فردا صدای پرندگانش را تنها در کتاب‌ها خواهیم شنید.
ارزش خورخوران در شهر تالابی بندرخمیر به قدری زیاد است که به آن لقب ذخیره‌گاه زیست کره داده شده و وجود جزایر متعدد و اکوسیستم منحصربفرد و زیبا شرایطی رویایی را برای گردشگران و خاطراتی فراموش نشدنی را رقم خواهد.
جنگل‌های حرای بندرخمیر نیز در تالاب بین‌المللی خورخوران واقع شده است؛ این تالاب بزرگترین تالاب دریایی خاورمیانه است که ۲ معاهده بین‌المللی (یونسکو و رامسر) از این منطقه حفاظت شده مراقبت می‌کند.
تالاب‌های هرمزگان؛ جایی امن برای گِل خورک‌ها و پرواز پرندگان نادر
تالاب‌های هرمزگان محل زندگی انواع پرندگان همچون حواصیل سفید بزرگ، اگرت ساحلی وحواصیل هندی و پرندگان نادر و در خطر انقراض مانند پلیکان پاخاکستری، اردک بلوطی، عقاب شاهی، عقاب خالدار بزرگ و کرکس مصری است.
گِل خورک‌ها، انواع ماهیان و مارهای دریایی نیز آبزیانی هستند که در این تالاب‌ها زیست می‌کنند. پوشش گیاهی این تالاب‌ها درختان حرا و چندل، گیاهان آکاسیا، کَهور، گَز و کُنار است.
جنگل‌های حرای بندرخمیر در تالاب بین‌المللی خورخوران واقع شده است؛ این تالاب بزرگترین تالاب دریایی خاورمیانه می‌باشد که ۲ معاهده بین‌المللی (یونسکو و رامسر) از این منطقه حفاظت شده مراقبت می‌کند.
پرستوهای دریایی پشت تیره، گونه سفید، کاکلی بزرگ و کوچک و وجود خزندگانی مانند سوسمار دم دراز ایرانی و لاک پشت عقابی از جاذبه های دیدنی تالاب و پناهگاه حیات وحش شیدور است.
تالاب‌های هرمزگان علاوه بر زیستگاه پرندگان و آبزیان، به دلیل مجاورت با دریا یا قرار گرفتن در مسیر سیلاب‌های ورودی به خلیج فارس، محل رویش گونه‌های نادر گیاهی مانند جنگل‌های حرا و مانگرو هستند که نقش مهمی در پایداری اکوسیستم ساحلی ایفا می‌کنند و ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری طبیعی در جنوب کشور دارند.
از دیگر مزیت‌های تالاب‌های بین المللی هرمزگان می‌توان به واقع شدن در مسیر عبور آب‌های سیلابی به دریا و یا واقع شدن در کنار دریا عنوان کرد که جنگل‌های حرا و مانگرو را درخود جای داده است.
هرمزگان، خانه ۳۳ درصد تالاب‌های ایران و تالاب بزرگ خورخوران
مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان با اشاره به اینکه این استان با دارا بودن بیش از ۳۳ درصد از تالاب‌های ایران، جایگاه ویژه‌ای در حوزه تالاب‌ها دارد، گفت: تالاب خورخوران در بندرخمیر به‌عنوان بزرگترین تالاب استان و تالاب شیدور به‌عنوان پناهگاه حیات وحش و دارای آبسنگ‌های مرجانی شناخته شده است.
حبیب مسیحی تازیانی اظهار کرد: تالاب خورخوران با وسعتی افزون‌بر ۱۰۰ هزار هکتار، یکی از مهم‌ترین زیستگاههای طبیعی استان است که نقش کلیدی در حفظ تنوع زیستی منطقه ایفا می‌کند.
وی بیان کرد: بزرگترین پهنه جنگل‌های حرا در کشور در شهرستان خمیر و در منطقه تالاب خورخوران قرار دارد که با تلاش مردم این شهرستان نسل به نسل حفظ شده است.
تالاب‌های بین‌المللی هرمزگان
مسیحی تازیانی یادآورشد: تالاب‌های بین‌المللی هرمزگان شامل خورخوران، مصب رودخانه‌های شور، شیرین و میناب و همچنین مصب رودخانه‌های گز و آذینی در شهرستان سیریک است که از زیبایی‌های منحصر به فردی برخوردار هستند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان خاطرنشان کرد: هرمزگان پس از استان خوزستان از نظر وسعت حوزه تالابی در جایگاه دوم و از نظر ساختار و وسعت جنگل‌های حرا در جایگاه نخست کشوری قرار گرفته است.
از ۲۲ تالاب بین المللی کشور، ثبت شده در فهرست تالاب‌های بین المللی کنوانسیون رامسر، چهار تالاب در استان هرمزگان واقع شده است.
تالاب خورخوران با ۱۰۰ هزار هکتار وسعت در جنوب غربی بندرعباس، بزرگترین تالاب هرمزگان است، تالاب رودخانه‌های گز و حرا با ۱۶ هزار و ۹۱۴ هکتار وسعت در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بندرعباس و تالاب رودخانه‌های شور و شیرین تیاب و میناب با ۴۱ هزار و ۲۵۸ هکتار در ۷۰ کیلومتری شرق بندرعباس از دیگر تالاب‌های ثبت‌شده این استان جنوبی در فهرست تالاب‌های بین المللی کنوانسیون رامسر است.
شهرستان بندرخمیر به‌عنوان نخستین شهر تالابی ایران و میزبان تالاب خورخوران، در ۷۰ کیلومتری غرب بندرعباس قرار گرفته و هم‌اکنون نقش مهمی در حفاظت و انتقال دانش بومی مرتبط با جنگل‌های حرا و زیستگاههای طبیعی منطقه ایفا می‌کند.