به گزارش خبرگزاری دانشجو، دهک‌بندی یارانه‌ها ابزاری است که دولت از طریق آن، وضعیت اقتصادی خانوارها را برای پرداخت یارانه نقدی و معیشتی ارزیابی می‌کند، اما سؤال اصلی اینجاست که دولت بر اساس چه معیار‌هایی دهک هر خانوار را مشخص می‌کند و چرا برخی افراد با وجود درآمد پایین، در دهک‌های بالا قرار می‌گیرند؟
دهک‌بندی در واقع نوعی تقسیم‌بندی جمعیت بر اساس سطح درآمد و توان مالی است، در این روش، کل خانوار‌های کشور به ده گروه مساوی از کم‌درآمدترین تا پردرآمدترین تقسیم می‌شوند که به آنها «دهک اول تا دهم» گفته می‌شود. دهک اول شامل فقیرترین خانوارها و دهک دهم ثروتمندترین آنهاست، هدف از اجرای این طرح، تخصیص دقیق‌تر یارانه‌ها و جلوگیری از پرداخت کمک معیشتی به افراد غیرنیازمند است.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای تعیین دهک خانوارها از مجموعه‌ای از داده‌های اقتصادی استفاده می‌کند، این داده‌ها از بانک‌های اطلاعاتی مختلف مانند سازمان امور مالیاتی، پلیس راهور، سامانه املاک و اسکان، بانک مرکزی و دستگاه‌های خدماتی جمع‌آوری می‌شود.
بر اساس این اطلاعات، شاخص‌هایی همچون میزان درآمد ماهانه، گردش حساب بانکی، تعداد و ارزش خودرو‌های شخصی، ارزش ملک و زمین، میزان سفر‌های خارجی و حتی محل سکونت در تعیین دهک خانوار مؤثر هستند.
به عنوان نمونه، خانواده‌ای که دارای خودروی گران‌قیمت یا چند ملک باشد، احتمالاً در دهک‌های بالاتر قرار می‌گیرد، حتی اگر درآمد نقدی ثابتی نداشته باشد، در مقابل، خانواری که فاقد دارایی ارزشمند و با درآمد محدود است، در دهک‌های پایین‌تر جای می‌گیرد و مشمول دریافت یارانه می‌شود.
با این حال، کارشناسان می‌گویند سیستم دهک‌بندی هنوز با نواقصی همراه است، برخی خانوارها به‌دلیل اشتباه در ثبت اطلاعات یا تغییر شرایط اقتصادی، در دهک نادرست قرار می‌گیرند، دولت برای رفع این مشکل، سامانه‌ای به نام «پشتیبانی یارانه‌ها» ایجاد کرده است تا مردم بتوانند به صورت اینترنتی اعتراض خود را ثبت و وضعیت دهک‌بندی‌شان را پیگیری کنند.
به طور کلی، دهک‌بندی یارانه‌ها تلاشی برای اجرای عدالت در پرداخت‌های حمایتی است، اما اجرای دقیق آن نیازمند شفافیت داده‌ها، به‌روزرسانی مستمر اطلاعات و توجه به شرایط واقعی معیشتی مردم است، زیرا هدف اصلی این طرح، رساندن یارانه به کسانی است که واقعاً به آن نیاز دارند.