زوال عقل عروقی، که بر اثر اختلال در جریان خونِ مغز ایجاد می‌شود، یکی از شایع‌ترین انواع زوال عقل است، اما در مقایسه با دیگر انواع آن، کمتر مورد پژوهش و شناخت قرار گرفته است. الین بِرِر، عصب‌پاتولوژیست دانشگاه نیومکزیکو، در تلاش است این وضعیت را تغییر دهد
به گزارش انتخاب و به نقل از .sciencealert؛ او در بررسی تازه‌ای، دسته‌بندی‌های جدیدی برای زوال عقل عروقی پیشنهاد کرده است؛ هر یک از این دسته‌ها با تغییرات بافتی و زیستی ویژه‌ای در اندام‌ها و بافت‌های مغز همراه هستند.
بِرِر در مقاله‌ی خود بر هم‌پوشانی قابل توجه زوال عقل عروقی با بیماری آلزایمر تأکید می‌کند و می‌گوید روش میکروسکوپی نوآورانه‌ی تیمش نشان داده که میکروپلاستیک‌هایی که وارد بدن انسان می‌شوند، ممکن است در بروز یا تشدید زوال عقل عروقی نقش داشته باشند.
او می‌گوید:
«ما تا امروز در تاریکی حرکت می‌کردیم. الگوهای مختلف آسیب عروقی هرگز به‌طور کامل تعریف نشده‌اند، بنابراین دقیقاً نمی‌دانستیم با چه چیزی سروکار داریم.
و از وجود نانو و میکروپلاستیک‌ها هم خبر نداشتیم، چون اصلاً قادر به دیدن‌شان نبودیم.»
در این مطالعه که نتایج آن بخشی در قالب پیش‌چاپ منتشر شده است، بِرِر با ترکیب مشاهدات میکروسکوپی خود و داده‌های پژوهش‌های دیگر، الگوهای شیمیایی موجود در رگ‌های خونی مغز افرادی را که با زوال عقل درگذشته‌اند، مورد تحلیل قرار داد.
از طریق این تحلیل، چندین فرآیند بیماری‌زا شناسایی شد که همگی می‌توانند در زوال عقل عروقی نقش داشته باشند؛ از جمله ضخیم شدن دیواره‌ی شریان‌ها، خون‌ریزی‌های خُرد و سکته‌های ریز مغزی که می‌توانند به سلول‌های عصبی آسیب برسانند.
این طبقه‌بندی‌های تازه قرار است در پژوهش‌های آینده برای بررسی نقش آسیب‌های عروقی در بروز زوال عقل مورد استفاده قرار گیرند. هر بار که شناخت ما از ماهیت یک بیماری افزایش می‌یابد، راه برای توسعه‌ی درمان‌های مؤثرتر بازتر می‌شود.
پژوهش همچنین نشان داد که برخی از این تغییرات با آسیب‌شناسی بیماری آلزایمر هم‌پوشانی دارند — مانند وجود پروتئین‌های غیرطبیعی آمیلوئید بتا. بررسی دقیق‌تر ارتباط میان این دو بیماری می‌تواند به درک بهتر چگونگی آغاز و پیشرفت انواع مختلف زوال عقل کمک کند.
به‌گفته‌ی بِرِر، ذرات ریز پلاستیک که امروزه در سراسر محیط پراکنده‌اند، ظاهراً وارد مغز نیز می‌شوند. هنوز مشخص نیست این آلودگی‌ها چه اثراتی بر سلامت دارند، اما ممکن است خود عامل آسیب مغزی باشند یا در نتیجه‌ی آسیب‌های موجود ایجاد شوند.
او می‌گوید:
«نانوپلاستیک‌ها در مغز، پدیده‌ای تازه در حوزه‌ی آسیب‌شناسی مغز هستند.
تمام درک فعلی ما از آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل باید در پرتو این کشف بازنگری شود.»
بِرِر می‌افزاید:
«یافته‌های من نشان می‌دهد میزان پلاستیک در مغز افراد مبتلا به زوال عقل بسیار بیشتر از افراد سالم است، و این میزان با شدت و نوع زوال عقل رابطه دارد.»
گرچه زوال عقل عروقی از اواخر قرن نوزدهم شناخته شده است، اما از آن‌جا که دیگر انواع زوال عقل (مانند آلزایمر) آسان‌تر قابل تشخیص و پیگیری بوده‌اند، پژوهش‌ها بیشتر بر آن‌ها متمرکز شده است.
اکنون، این پژوهش چارچوب تازه‌ای برای بررسی اشکال گوناگون زوال عقل فراهم کرده است. درک تفاوت‌های میان انواع این بیماری‌ها می‌تواند به ما بیاموزد چرا برخی افراد در برابر آسیب‌های مغزی آسیب‌پذیرترند و چه اقداماتی می‌توان برای پیشگیری یا درمان مؤثرتر انجام داد.
∎