به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، در سال‌های اخیر، گسترش فناوری و دسترسی آسان به ابزارهای دیجیتال، شکل زندگی و شیوه‌ی تربیت کودکان را به‌طور چشمگیری تغییر داده است. اگرچه دنیای تکنولوژی فرصت‌های تازه‌ای برای یادگیری و سرگرمی فراهم کرده، اما در عین حال باعث شده بسیاری از مهارت‌های ساده و عملی زندگی در میان نسل جدید کمرنگ شود.
بهناز کرمی روانشناس، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره تأثیر گسترش فناوری و تکنولوژی‌های نوین بر مهارت‌های عملی کودکان توضیح داد: واقعیت این است که بازگشت به گذشته دیگر ممکن نیست. فناوری هر روز با سرعت بیشتری رشد می‌کند و ما نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم. انسان امروزی از آغاز زندگی خود با ابزارهای دیجیتال و فناوری‌های نوین آمیخته شده و نمی‌تواند خود را از آن جدا کند. بنابراین باید یاد بگیریم چگونه در کنار استفاده از تکنولوژی، مهارت‌های زندگی واقعی را نیز در فرزندانمان تقویت کنیم.
روانشناس با اشاره به اهمیت نقش والدین و خانواده عنوان کرد: هر تغییر مؤثری باید از درون خانواده شروع شود. اگر پدر و مادر در رفتار و سبک زندگی خود استفاده‌ی آگاهانه و درست از فناوری را نشان دهند، کودک هم از آن‌ها الگو می‌گیرد. کودک از همان سال‌های ابتدایی، بیشتر، از رفتار والدین می‌آموزد. اگر والدین در عمل مهارتی را به نمایش بگذارند و در کنار فرزندشان تمرین کنند، زمینه‌ی رشد، خلاقیت و مسئولیت‌پذیری در او از همان ابتدا شکل می‌گیرد.
وی افزود: یکی از اشتباهات رایج در تربیت امروزی این است که والدین از فرزند خود فقط می‌خواهند درس بخواند و هیچ کار دیگری انجام ندهد. با این کار والدین ناخودآگاه حس مسئولیت‌پذیری را از کودک می‌گیرند. در حالی که کودک باید از همان ابتدا با مفهوم کار، تجربه و خلق‌کردن آشنا شود. اگر بچه‌ای بتواند یک کاردستی ساده بسازد، آن را در معرض نمایش بگذارد و حتی از آن درآمدی کسب کند، همین تجربه می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای ادامه‌ی مسیر رشد و خلاقیت در او باشد.
روانشناس در ادامه تاکید کرد: باید خودِ والدین هم در این فعالیت‌ها مشارکت کنند. وقتی پدر یا مادر کنار فرزند می‌نشینند، کودک هم احساس ارزشمندی و تعلق بیشتری پیدا می‌کند. اما اگر والدین فقط مشغول کار خودشان باشند و انتظار داشته باشند فرزندشان به‌تنهایی رفتار درست را انتخاب کند، نتیجه‌ای نخواهند گرفت.
کرمی در ادامه به تغییرات اجتماعی و سبک زندگی اشاره کرد و گفت: در گذشته، کودکان زمان بیشتری را با همسالان خودرا در فضای آزاد می‌گذراندند، بازی می‌کردند و مهارت‌های اجتماعی یاد می‌گرفتند. اما امروزه با کوچک شدن خانه‌ها و افزایش استفاده از ابزارهای دیجیتال، کودکان بیشتر در خانه می‌مانند. این مسئله باعث کاهش تحرک، ضعف جسمی و خستگی ذهنی آن‌ها شده است. وقتی کودک ساعت‌ها مشغول بازی‌های مجازی است، هم چشم و ذهنش خسته می‌شود و هم فرصت تخلیه‌ی انرژی و رشد واقعی را از دست می‌دهد.
وی با اشاره به اهمیت فعالیت‌های بدنی و خلاقیت گفت: وقتی کودک کاری عملی انجام می‌دهد، مثلاً چیزی می‌سازد یا در فعالیتی شرکت می‌کند، هورمون سروتونین در مغزش ترشح می‌شود که باعث احساس شادی و رضایت می‌گردد. این لذت طبیعی انرژی او را افزایش می‌دهد و انگیزه‌ی حرکت، تعامل و خلاقیت را در او تقویت می‌کند. در حالی که وابستگی زیاد به فضای مجازی و مصرف فست‌فود، علاوه بر مشکلات جسمی، به افسردگی، کاهش تمرکز و بی‌برنامگی ذهنی منجر می‌شود. سه تا هفت سالگی دوران طلایی تربیت است. در این دوره، خانواده، جامعه، رسانه‌ها و نظام آموزشی نقش بسیار مهمی دارند.
کرمی با اشاره به اهمیت نقش مدارس در تعیین سبک زندگی کودکان توضیح داد: آموزش‌وپرورش باید در برنامه‌های درسی خود، مهارت‌های زندگی را بگنجاند و اهمیت آن را به خانواده‌ها منتقل کند. در نظام‌های آموزشی گذشته، دانش‌آموزان علاوه بر درس، کارهای عملی مانند خیاطی، آشپزی یا فعالیت‌های فنی را یاد می‌گرفتند. همین آموزش‌ها باعث می‌شد افراد در زندگی روزمره توانمندتر باشند. اما امروز این بخش‌ها تا حد زیادی حذف شده است.
وی افزود: رسانه‌ها باید با تولید محتوا و برنامه‌های آموزشی، خانواده‌ها را با ارزش مهارت‌آموزی و تربیت عملی آشنا کنند. نهادهای فرهنگی و آموزشی هم باید بسترهای لازم را برای آموزش مهارت به کودکان و والدین فراهم سازند.
روانشناس در پایان گفت: ما نمی‌توانیم از فناوری فرار کنیم یا آن را نادیده بگیریم، اما می‌توانیم یاد بگیریم چگونه از آن به‌درستی استفاده کنیم. والدین باید برای حضور فرزندشان در فضای دیجیتال زمان‌بندی مشخصی داشته باشند و اجازه دهند کودک در کنار آن به فعالیت‌های واقعی، خلاقانه و گروهی هم بپردازد. امیدوارم روزی برسد که کودکان ما، مانند همسالان خود در کشورهای پیشرفته، از همان دوران کودکی با مفهوم مهارت، کار، اقتصاد و سلامت آشنا شوند. این امر تنها با همکاری خانواده‌ها، نهادهای آموزشی و فرهنگی ممکن خواهد بود.
خبرنگار: مهدیه امجدیان
انتهای پیام/