سرویس بین‌الملل خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهه شمس: در دنیای ادبیات معاصر ایران، جایی که شعر همواره بازتابی از کشمکش‌های فردی و اجتماعی بوده است، نام روح‌انگیز کراچی با دو هویت درهم‌تنیده شناخته می‌شود: شاعر و پژوهشگر. کتاب سکوت و واژه‌های گم‌شده (Silence and Lost Words: Poems) که در مارس ۲۰۲۵ توسط انتشارات معتبر Mage Publishers منتشر شد، فرصتی استثنایی برای مخاطبان انگلیسی‌زبان فراهم می‌کند تا با نیم‌قرن از دنیای شعری او آشنا شوند. این مجموعه، که با ترجمه دقیق مژده بهار ارائه شده، نه صرفاً یک گزیده شعر، بلکه سندی از تحول زبان و اندیشه زنی است که سکوت را به کلامی قدرتمند بدل کرده است.
کتاب سکوت و واژه‌های گم‌شده صرفاً گردآوری پراکنده آثار نیست، بلکه ساختاری حساب‌شده دارد. به گفته مترجم، شعرها به ترتیب زمانی چیده شده‌اند تا خواننده بتواند «مسیر تحول شاعر، واژگان خاص و ترکیب‌های تازه‌ساخته‌اش» را دنبال کند. این سفر از نخستین تجربه‌ها آغاز و به یازده شعر منتشرنشده ختم می‌شود که همچون نقطه عطفی، پختگی زبان و اندیشه شاعر را در دوران اخیر به نمایش می‌گذارند. این ساختار، کتاب را به ابزاری ارزشمند برای پژوهشگران ادبیات تطبیقی نیز بدل می‌کند که می‌توانند سیر تطور یک شاعر معاصر ایرانی را از نزدیک مطالعه کنند.
یکی از ویژگی‌های برجسته کتاب، ارائه دوزبانه آن است. متن فارسی و انگلیسی در صفحات روبه‌رو قرار گرفته‌اند و سطرها با یکدیگر منطبق شده‌اند تا به تعبیر مترجم، «دو زبان در آینه یکدیگر بازتاب یابند». این انتخاب، ضمن وفاداری به متن اصلی، به خواننده اجازه می‌دهد تا با موسیقی و ساختار زبان فارسی نیز ارتباط برقرار کند. محتوای اشعار، تصویری از زنی چندلایه، درون‌نگر و سرشار از تضاد را ترسیم می‌کند که در برابر «جهانی بی‌مهر» فاصله‌ای هوشمندانه را حفظ می‌کند. این انضباط زبانی و عاطفی، به شعر کراچی قدرتی می‌بخشد که به گفته ناشر، می‌تواند «بر ناپذیرفتنی‌ترین رنج‌ها تاب بیاورد» و از دل سکوت، واژه‌هایی برای بیان حقیقت بیابد.
انتشار سکوت و واژه‌های گم‌شده را نمی‌توان رویدادی مجزا در کارنامه مژده بهار دانست. او خود این کتاب را «نوعی پیشرفت» و گامی طبیعی پس از انتشار آنتولوژی‌های گسترده از شعر زنان ایران می‌داند. پس از معرفی ۱۰۴ شاعر زن در مجموعه ترانه چکاوک زمینی، تمرکز مستقل بر روی شاعران برجسته‌ای چون روح‌انگیز کراچی، عمق‌بخشی به همان پروژه کلان است. بهار در گفتگویی اشاره می‌کند که آشنایی با کراچی در حین گردآوری آنتولوژی، سرآغاز یک «همکاری پربار» شد؛ همکاری‌ای که با دریافت چهار دفتر شعر شاعر و شیفتگی مترجم به «دقت علمی و وسعت دانایی» او شکل گرفت و در نهایت به این مجموعه مستقل انجامید.
این رویکرد نشان می‌دهد که بهار نه تنها به ترجمه، بلکه به یک جریان‌سازی فرهنگی می‌اندیشد: معرفی ادبیات معاصر ایران به جهان، نه به صورت پراکنده، بلکه از طریق پروژه‌هایی منسجم که هر یک دیگری را تکمیل می‌کند. اعلام اینکه او هم‌اکنون مشغول کار بر روی گزیده‌ای از اشعار یکی دیگر از شاعران معاصر ایرانی است، تأییدی بر این مدعاست. سکوت و واژه‌های گم‌شده در این مسیر، گامی محکم برای شناساندن صدایی است که دهه‌ها در فضای ادبی ایران طنین‌انداز بوده و اکنون آماده است تا با مخاطبانی تازه در آن سوی مرزها سخن بگوید.
شاعر و مترجم
روح‌انگیز کراچی، شاعر و پژوهشگری که چهار دهه از عمر حرفه‌ای خود را صرف مطالعه ادبیات زنان ایران کرده، در اشعارش نیز بازتاب‌دهنده همین دغدغه است. او با بهره‌گیری از بینش یک محقق و حساسیت یک شاعر، «زن» را از قالب‌های قومی فراتر برده و به او هویتی جهان‌شمول می‌بخشد؛ ویژگی‌ای که به شعر او قدرتی کم‌نظیر برای هم‌ذات‌پنداری می‌دهد و پژواک رنج‌ها و رؤیاهای مشترک انسانی را در آن طنین‌انداز می‌کند.
در سوی دیگر این پل ادبی، مژده بهار ایستاده است؛ مترجمی که پیش از این با گردآوری گزیده اشعار «ترانه چکاوک زمینی: شعرهایی از زنان ایرانی»، توانایی خود را در انتقال ظرایف شعر فارسی به جهان انگلیسی‌زبان ثابت کرده بود. او فرآیند ترجمه این کتاب را تلاشی برای بازآفرینی «جوهر شعر و احساسی که در خواننده برمی‌انگیزد» می‌داند؛ مسئولیتی که با همکاری نزدیک با شاعر، عمق و غنای بیشتری یافته است.
منابع: amazon و motherhood litruture & art و kensingtonrowauthors