به گزارش خبرنگار ایرنا، عضو شورای علمی گروه فقه سیاسی مرکز فقهی ائمه اطهار، در نشست فوق مقاله‌ای با موضوع وجوب و ضرورت فقهی جهاد ابتدایی و دفاعی از دیدگاه مراجع و علمای شیعه در عصر غیبت ارائه داد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد قاسمی در سخنان خود با استناد به دیدگاه‌های مراجع شیعه در عصر غیبت اظهار کرد: جهاد ابتدایی، که در فقه معاصر به عنوان دفاع پیشدستانه شناخته می‌شود، اقدامی پیشگیرانه است که برای دفع تهدیدهای احتمالی انجام می‌شود و مشروعیت آن، بر اساس نظر مراجع، نیازمند تحلیل دقیق شرایط و بررسی فقهی است.
وی ادامه داد: جهاد دفاعی نیز واکنشی به تجاوز یا تهدید دشمن است و وجوب آن روشن و قطعی است.
قاسمی افزود: هر ۲ نوع جهاد برای حفظ امنیت جامعه و منافع ملی ضروری هستند، اما تفاوت ماهوی دارند؛ دفاعی واکنش به تجاوز است و جهاد ابتدایی نیز پیشگیری از خطر و در عصر غیبت امام زمان، تعیین حدود و شرایط این دو نوع جهاد باید با دقت و توجه ویژه‌ای انجام شود.
وی تصریح کرد: مراجع عصر حاضر تاکید کرده‌اند حتی در نبود ولی‌فقیه، رعایت ضوابط فقهی و مشروعیت اقدام‌های پیشدستانه الزامی است و تصمیم‌های امنیتی نباید صرفا مبتنی بر نظر فردی باشد.
وی با بررسی نمونه‌های تاریخی، از جمله جنگ ۱۲ روزه اخیر و تهدیدهای رژیم صهیونیستی علیه ایران، تاکید کرد: آموزه‌های فقهی می‌توانند معیارهای دقیقی برای تعیین محدوده مشروعیت اقدام‌های پیشدستانه و واکنشی ارائه دهند و رهبران جامعه را در اتخاذ تصمیم‌های عقلانی و فقهی هدایت کنند.
قاسمی خاطرنشان کرد: تحلیل‌های مستند فقهی، از جمله بررسی وجوب و شرایط جهاد ابتدایی و دفاعی، باید همواره با نگاه امنیتی، اجتماعی و سیاسی صورت گیرد تا کاربرد عملی آن در شرایط امروز قابل استفاده باشد.
اهمیت فضای نقد و تحلیل علمی
دبیر علمی این نشست نیز گفت: هدف از برگزاری این نشست‌ها، فراهم آوردن بستر علمی است که دیدگاه‌های مختلف با دقت مورد بررسی و نقد قرار گیرد، این فرآیند باعث می‌شود استدلال‌ها نه تنها از نظر فقهی بلکه از لحاظ اجتماعی و امنیتی مستند و کاربردی شوند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین وثوقی‌راد افزود: با تحلیل دقیق ابعاد فقهی، سیاسی و امنیتی موضوع‌هایی مانند دفاع پیشدستانه، می‌توان راهکارهای عملی و علمی برای پژوهش‌های آینده ارائه کرد و مرزهای وظایف فردی و جمعی را در جامعه روشن نمود.
وی همچنین اهمیت تعامل میان استادان حوزه و پژوهشگران دانشگاهی برای ارائه راهکارهای نوین فقهی و حکومتی را مورد اشاره قرار داد و گفت: این تبادل نظرها می‌تواند پژوهش‌های آینده در حوزه فقه سیاسی و امنیت ملی را تقویت کند.
در این نشست، تحلیل‌های مستند فقهی شامل نکته‌های کلیدی مانند وجوب دفاع پیشدستانه، بررسی ابعاد اجتماعی و امنیتی جهاد ابتدایی و ضرورت تطبیق آموزه‌های فقهی با شرایط روز ارائه و تاکید شد که نقد علمی و گفت‌وگوی تخصصی در کرسی‌های آزاداندیشی، امکان ارائه چارچوب‌های عملی و کاربردی در حوزه فقه سیاسی و دفاع پیشدستانه را فراهم می‌کند.
این نشست به همت مرکز پژوهشی فقه و اجتهاد فاضل و کمیته کرسی‌های آزاداندیشی حوزه علمیه استان قم ترتیب یافت.