خبرگزاری آنا- فرشته مسلمی؛ دوره ده‌ساله قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد با فرارسیدن ۲۶ مهر ۱۴۰۴رسماً به پایان رسید؛ این رویداد را نباید صرفاً پایان یک سند بین‌المللی دانست بلکه نقطه آغاز مرحله‌ای جدید در مسیر تثبیت جایگاه حقوقی و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران در عرصه فعالیت‌های هسته‌ای است. بر اساس مفاد صریح این قطعنامه، تمامی تعهدات و محدودیت‌های پیش‌بینی‌شده علیه برنامه هسته‌ای ایران از درجه اعتبار ساقط شد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ابعاد مختلف وارد مرحله جدیدی شده است.
بُعد حقوقی؛ بازگشت ایران به جایگاه عادی در نظام NPT
قطعنامه ۲۲۳۱ که بر اساس توافق برجام تصویب شده بود، دارای ماهست موقتی و محدود به یک بازه زمانی مشخص بود. با پایان این بازه، مبانی الزام‌آور آن نیز منقضی شده و هیچ سازوکار حقوقی برای استمرار محدودیت‌ها وجود ندارد و پرونده هسته‌ای ایران بر همین مبنا از فهرست موضوعات مرتبط با صلح و امنیت بین‌المللی در شورای امنیت خارج شده و در چارچوب معمول همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه می‌یابد. در همین راستا هرگونه تلاش کشور‌های اروپایی برای بازگرداندن تحریم‌ها، اقدامی غیرقانونی و فاقد پشتوانه حقوقی است و با روح و متن منشور ملل متحد در تعارض قرار دارد.
بُعد دیپلماتیک؛ تغییر موازنه و انفعال غرب
تحولات اخیر نشان می‌دهد که قدرت‌های غربی دیگر توان اجماع‌سازی گذشته را ندارند. خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و ناتوانی اروپا در حفظ توافق، شکاف عمیقی میان اعضای غربی ایجاد کرده است. این شکاف، همراه با مقاومت فعال ایران، موجب شد تا کشور‌های مستقل و قدرت‌های نوظهور از مواضع تهران در چارچوب قوانین بین‌المللی حمایت کنند. موضع روسیه و چین در مخالفت با تمدید محدودیت‌ها و تأکید بر حقوق مشروع ایران، نشانه روشنی از تغییر موازنه در نهاد‌های بین‌المللی است و تروئیکای غربی که روزی منتقد اصلی ترامپ برای خروج از برجام بودند با چراغ سبز ایالات متحده آمریکا علیه ایران ادام کرده و در موقعیت منفعالانه‌ای قرار گرفتند و با تهدید و تحریم قادر به انسداد مسیر پیشرفت علمی و هسته‌ای کشورمان نیستند.
بُعد سیاسی و راهبردی؛ از تجربه برجام تا سیاست فعال توازن‌گرا
تجربه برجام ثابت کرد که سیاست خارجی ایران نمی‌تواند بر وعده‌های ناپایدار دولت‌های غربی متکی باشد. خروج آمریکا از توافق و همراهی عملی اروپا با سیاست فشار، ضرورت اتخاذ رویکرد مستقل و متوازن کشورمان در تعامل با کشور‌های همسو را آشکار کرد.
سیاست خارجی نیز به تبع آن باید بر پایه تعامل چندجانبه و تکیه بر ظرفیت‌های داخلی شکل گیرد؛ سیاستی که در آن همکاری با شرق، حضور فعال در نهاد‌های منطقه‌ای و استفاده از دیپلماسی فناوری، جایگزین وابستگی به سازوکار‌های یک‌جانبه غربی شود.
چشم‌انداز راهبردی برنامه هسته‌ای ایران
با انقضای قطعنامه ۲۲۳۱، ایران می‌تواند برنامه هسته‌ای خود را در چارچوب NPT با سرعت و عمق بیشتری توسعه دهد؛ توسعه‌ای که صرفاً فنی نیست و ابعاد بازدارندگی و اقتدار ملی را نیز تقویت می‌کند. بنا بر گزارش‌های موجود در سال‌های اخیر، ایران در تولید بیش از ۷۰ نوع رادیودارو برای درمان بیماران سرطانی پیشرفت کرده و شبکه‌ای از مراکز پزشکی هسته‌ای با بیش از ۲۳۰ مرکز پزشکی هسته‌ای در کشور فعال است. در کنار آن، توسعه فناوری ایزوتوپ‌های پایدار برای مصارف صنعتی و انرژی و همکاری با روسیه در ساخت نیروگاه‌های جدید، بخشی از ظرفیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را نشان می‌دهد. این دستاورد‌ها بیانگر آن است که ایران از فناوری هسته‌ای نه به‌عنوان ابزار فشار، بلکه به‌عنوان زیرساخت اقتدار علمی و بازدارندگی مشروع بهره می‌گیرد.
پایان قطعنامه ۲۲۳۱، فرجامی برای محدودیت‌ها و آغاز فصل تازه‌ای از سیاست فعال جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌المللی است. ایران امروز در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند با حفظ تعهدات بین‌المللی خود، از حقوق مشروع در حوزه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز بهره‌مند شده و در عین حال، استقلال و بازدارندگی ملی خود را تقویت کند. این رویداد می‌تواند تبدیل به نقطه عطفی در تجلی بلوغ دیپلماسی و اقتدار حقوقی جمهوری اسلامی ایران شده و دستاورد‌های بی شماری را ـ که ثمره ایستادگی ملت و تدبیر نظام در برابر فشار‌ها و عهدشکنیه نظام بین الملل است ـ به ارمغان آورد.
انتهای پیام/