به گزارش خبرگزاری آنا، تهران، شهری با بیش از هشت میلیون جمعیت، در سال‌های اخیر شاهد تلاش‌های گسترده‌ای برای توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی بوده است. یکی از مهم‌ترین این تلاش‌ها، پروژه «تراموا» بود که هدف آن ایجاد مدلی نوین از حمل‌ونقل پاک و کارآمد در پایتخت بود. اکنون با تغییر شرایط اجرایی و اولویت‌های مدیریتی، طرح «متروباس» به عنوان گزینه‌ای تازه برای تکمیل شبکه جابه‌جایی شهری مطرح شده است.

ایده اجرای تراموا در تهران از دهه ۱۳۸۰ شکل گرفت و در دوره‌های مختلف مدیریت شهری بارها مورد بررسی قرار گرفت. هدف اصلی این طرح، کاهش حجم ترافیک، ارتقای کیفیت هوا و استفاده از فناوری‌های نوین در جابه‌جایی شهروندان بود. با آغاز مدیریت جدید شهری، مطالعات فنی و اقتصادی پروژه دوباره در دستور کار قرار گرفت و در شهریورماه ۱۴۰۲ تفاهم‌نامه‌ای میان شهرداری تهران و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای اجرای آن به امضا رسید.

در بهمن ۱۴۰۳، دو رام تراموا از کشور چین وارد تهران شد و تست‌های اولیه آن در مسیرهای آزمایشی انجام گرفت. نتایج این آزمایش‌ها از سوی شهرداری مثبت اعلام شد و مدیران شهری از آغاز مرحله بررسی فنی و ایمنی برای تعیین مسیرهای نهایی خبر دادند. سخنگوی شهرداری در آن زمان تأکید کرد که تراموا می‌تواند در مقایسه با مترو، با هزینه کمتر و زمان اجرای کوتاه‌تر، بخش قابل‌توجهی از تقاضای سفرهای درون‌شهری را پاسخ دهد.

با این حال، ادامه پروژه نیازمند هماهنگی میان چند نهاد مختلف و تأمین منابع مالی پایدار بود. شورای شهر تهران نیز خواستار بررسی جامع‌تر نتایج آزمایش‌ها و مطالعات اجرایی شد. همین موضوع موجب شد که تصمیم‌گیری درباره آغاز فاز اصلی پروژه با دقت بیشتری دنبال شود.

در همین دوره، شرکت واحد اتوبوسرانی تهران با بررسی ظرفیت‌های ناوگان موجود، طرح جدیدی با عنوان «متروباس» را پیشنهاد کرد؛ سامانه‌ای متشکل از اتوبوس‌های سه کابین با ظرفیت بالا که می‌تواند از زیرساخت‌های فعلی خطوط تندرو استفاده کند. مدیرعامل شرکت واحد، احمد قیومی، اعلام کرده است که این طرح ضمن حفظ مزایای اقتصادی، می‌تواند در مدت‌زمان کوتاه‌تری به بهره‌برداری برسد و ظرفیت جابه‌جایی در مسیرهای پرتردد را افزایش دهد.

در نگاه کارشناسان، انتخاب میان تراموا و متروباس تنها به معنای جایگزینی یک فناوری با دیگری نیست، بلکه به نحوه نگاه مدیریت شهری به توسعه پایدار بازمی‌گردد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که متروباس می‌تواند پلی میان سیستم‌های فعلی (مانند BRT) و طرح‌های پیشرفته‌تر ریلی باشد، به شرط آن‌که مطالعات فنی دقیق، مشارکت بخش خصوصی و تأمین مالی بلندمدت برای آن در نظر گرفته شود.

مدیریت شهری نیز تأکید دارد که هدف اصلی، نه کنار گذاشتن پروژه‌ها بلکه هماهنگی میان شیوه‌های مختلف حمل‌ونقل است. در همین راستا، معاونت حمل‌ونقل شهرداری اعلام کرده است که مطالعات نهایی برای تعیین مسیرهای متروباس و امکان ترکیب آن با خطوط مترو و بی‌آرتی در حال انجام است. به گفته مسئولان، این طرح می‌تواند به کاهش مصرف سوخت، کاهش زمان سفر و افزایش ظرفیت روزانه جابه‌جایی در شهر منجر شود.

اگرچه هنوز جزئیات دقیق زمان‌بندی و مسیرهای اجرای متروباس اعلام نشده است، اما روند فعلی نشان می‌دهد که تهران در مسیر گسترش سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی خود، به‌دنبال گزینه‌هایی است که با زیرساخت‌ها و شرایط اقتصادی فعلی سازگارتر باشند. به همین دلیل، متروباس در کنار مترو و اتوبوس‌های برقی می‌تواند بخشی از شبکه آینده حمل‌ونقل پاک پایتخت را تشکیل دهد.

در نهایت، تجربه اجرای طرح‌هایی مانند تراموا اگر به بهره‌برداری کامل نرسد. برای مدیران شهری فرصتی ارزشمند فراهم کرده تا ظرفیت‌های فنی، اقتصادی و مدیریتی تهران در اجرای پروژه‌های کلان ارزیابی شود. اکنون، متروباس به عنوان گام تازه‌ای در این مسیر مطرح شده است؛ طرحی که اگر با برنامه‌ریزی منسجم، همکاری نهادی و نگاه بلندمدت همراه باشد، می‌تواند به یکی از محورهای اصلی توسعه حمل‌ونقل پایدار در پایتخت تبدیل شود.